Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Uroda i pielęgnacja > To najczęstszy błąd przy odkażaniu ran. Lekarz mówi, na co zwrócić uwagę
Marta Uler
Marta Uler 06.06.2025 13:50

To najczęstszy błąd przy odkażaniu ran. Lekarz mówi, na co zwrócić uwagę

plstry
Fot. Canva/Albina Gavrilovic/Getty Images

Niby to nic wielkiego: drobne skaleczenie przy krojeniu warzyw, zadrapanie na nodze po spacerze w lesie, obtarcie od nowych butów, zacięcie podczas golenia. Zaklejamy plastrem i wracamy do swoich spraw. 

Problem w tym, że – jak pokazują badania – co piąty Polak robi to bez wcześniejszego odkażenia rany. A to bardzo duży błąd, który może skończyć się naprawdę poważnie.

Polacy nie odkażają ran!

Wydaje się, że zasady pierwszej pomocy w tej kwestii mamy w małym palcu – wiemy, że trzeba oczyścić ranę, sięgnąć po środek dezynfekujący, a potem ją zabezpieczyć. Jednak codzienność rządzi się swoimi prawami: czasem się spieszymy, nie zawsze mamy pod ręką odpowiednie preparaty. Efekt? 

Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Opinia24 dla Schulke Polska, aż 19% Polaków przyznaje, że zakleja ranę plastrem bez wcześniejszego odkażenia, a tylko 64% uważa, że każda rana wymaga dezynfekcji.

Przeczytaj też: Czy wodą utlenioną można polewać rany? Na ten temat krąży wiele mitów

ALAB Laboratoria – lider nowoczesnej diagnostyki w Polsce – wprowadza do swojej oferty przełomowe badanie: raport wieku biologicznego. "Twój wiek biologiczny – nowa era w profilaktyce zdrowotnej" Tyle osób w Polsce leczy się psychiatrycznie. Jedno zaburzenie jest wyjątkowo alarmujące

„Zaciąłem się przy goleniu, nic wielkiego”

Oto z jakimi słowami pacjentów niemal codziennie spotyka się dr hab. n. med. Barbara Joanna Bałan, internista, immunolog, lekarz medycyny podróży, specjalista medycyny pracy:

W gabinecie bardzo często spotykam pacjentów, którzy przychodzą z rozległym stanem zapalnym, ropniem, a czasem nawet z zakażeniem ogólnoustrojowym. Kiedy pytam, jak wyglądał początek, słyszę: „Zaciąłem się przy goleniu, nic wielkiego”, „Obtarły mnie nowe buty”, „Dziecko się przewróciło na placu zabaw”. Problem w tym, że nic nie zostało wtedy odkażone. Ranę zaklejono plastrem, czasem jeszcze wcześniej polano wodą utlenioną – i zostawiono – opowiada lekarka.

Takie „nic wielkiego” może prowadzić do bardzo poważnych powikłań, zwłaszcza u dzieci, osób starszych i tych, którzy nie ponawiali szczepień przeciw tężcowi:

Zakażenie może się rozszerzyć, zamienić w ogólnoustrojowe zapalenie, zwłaszcza jeśli rana jest zanieczyszczona, a pacjent nie ponawiał szczepień ochronnych z dzieciństwa. Zagrożenie śmiertelną chorobą jaką jest np. tężec jest nadal realne – ostrzega ekspertka.

Przeczytaj też: Maść cynkowa. Na co pomaga i kiedy ją stosować?

Ranę zawsze należy odkazić. Fot. Canva/ridvan_celik/Getty Images

Czego nadal nie wiemy o odkażaniu ran?

Choć 85% badanych twierdzi, że używa środków do dezynfekcji ran, to dane pokazują, że wiele osób wciąż nie ma pewności, jak i czym to robić. Oto kilka niepokojących mitów i zaniedbań, które wciąż są wśród nas żywe:

  • 36% Polaków uważa, że środek do dezynfekcji musi szczypać, żeby działać,
     
  • 30% nie wie, czy środek powinien szczypać, czy nie...
     
  • 66% nigdy nie słyszało o oktenidynie, substancji aktywnej stosowanej w szpitalach, delikatnej dla skóry, również dziecięcej,
     
  • tylko 14% wie, czym jest oktenidyna, mimo że jest dostępna od ponad 30 lat i nie powoduje pieczenia,

Mgr Jolanta Dynarska, pielęgniarka i specjalistka opieki długoterminowej nad ranami, podkreśla, że brak wiedzy i strach przed bólem mogą poważnie utrudniać właściwą pielęgnację:

Oktenidyna działa szybko, nie szczypie, nie barwi skóry. Ale jeśli pacjent wciąż wierzy, że dezynfekcja musi boleć, nie sięgnie po coś, co daje komfort. Dlatego musimy zmieniać te nawyki – tłumaczy.

Przeczytaj też: Ta maść z apteki świetnie działa na blizny potrądzikowe. Kosztuje 12 zł

Drobne otarcie? To TRZEBA odjkazić. Fot. Canva/kemalbs/Getty Images

Dlaczego wciąż lekceważymy „drobne ranki”?

Zadrapania, otarcia, skaleczenia – aż 72% badanych utożsamia z nimi tzw. codzienne rany. Ale sama świadomość tego, czym są, nie przekłada się na odpowiednią reakcję. Wiele osób działa na zasadzie „byle zakleić”. Zapominają, że każda rana to potencjalne wrota zakażenia.

Pacjent nie ma także świadomości, że nawet drobna ranka to przecież wrota infekcji. To oczywiście nie zwalnia nas od oczyszczenia i zdezynfekowania rany w pierwszej kolejności – przypomina dr Bałan.

Odpowiednia reakcja może powstrzymać rozwój stanu zapalnego, a w niektórych przypadkach nawet uratować zdrowie. Wystarczy mieć w domowej apteczce sprawdzony środek, najlepiej taki, który nie podrażnia skóry, a przy tym skutecznie działa, jak właśnie preparaty z oktenidyną.

PAMIĘTAJ:

  1.  Każda rana wymaga dezynfekcji – nawet ta najmniejsza.
  2.  Nie zaklejaj rany bez wcześniejszego odkażenia.
  3.  Nie bój się środków, które nie szczypią – one też działają. 
  4.  Miej w apteczce preparat, który jest bezpieczny również dla dzieci.
  5.  Zadbaj o regularne szczepienia przeciw tężcowi.

Źródło: materiały prasowe