Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Profilaktyka i leczenie > Tyle powinien wynosić poziom cholesterolu. Aktualne wytyczne
Marta Uler
Marta Uler 13.06.2025 13:50

Tyle powinien wynosić poziom cholesterolu. Aktualne wytyczne

cholesterol
Obowiązują nowe normy cholesterolu. Fot. Canva/jarun011/Getty Images

Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania, jednak trzeba dbać, by jego poziom mieścił się w normie. Zbyt wysoki oznacza duże ryzyko kłopotów ze zdrowiem. Podwyższony cholesterol może prowadzić do chorób układu krążenia, w tym miażdżycy i zawału serca.

Normy cholesterolu często jednak się zmieniają, co jest efektem prac naukowców i systematycznych aktualizacji wiedzy medycznej. Warto wiedzieć, ile aktualnie wynoszą.

  • Poziom cholesterolu LDL powinien być jak najniższy – u osób z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym nie powinien przekraczać 55 mg/dl
     
  • Badanie profilu lipidowego warto wykonywać regularnie, nawet jeśli czujemy się dobrze – wysoki cholesterol nie daje objawów
     
  • Normy się zmieniają – jeszcze kilkadziesiąt lat temu akceptowano wyższe wartości cholesterolu całkowitego niż obecnie

Cholesterol – jakie funkcje pełni w organizmie?

Choć cholesterol często kojarzy się z zagrożeniem dla zdrowia, jest absolutnie niezbędny do życia. Nasz organizm wykorzystuje go m.in. do:

  • budowy błon komórkowych,
  • produkcji hormonów steroidowych (np. estrogenów, testosteronu, kortyzolu),
  • syntezy witaminy D,
  • tworzenia kwasów żółciowych, które pomagają trawić tłuszcze.

Większość cholesterolu wytwarza sama wątroba, a tylko część pochodzi z pożywienia. W krwiobiegu cholesterol nie występuje w czystej postaci – jest transportowany w postaci lipoprotein. Najważniejsze z nich to:

  • LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości) – czyli tzw. zły cholesterol. Odpowiada za transport cholesterolu z wątroby do komórek. Gdy jego poziom jest zbyt wysoki, może odkładać się w ścianach naczyń krwionośnych i prowadzić do miażdżycy.
     
  • HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) – tzw. dobry cholesterol. Zbiera nadmiar cholesterolu z tkanek i naczyń krwionośnych i transportuje go z powrotem do wątroby, gdzie może zostać usunięty z organizmu.

A teraz najważniejsze: nie tylko sam poziom cholesterolu całkowitego się liczy, ale przede wszystkim to, ile mamy HDL w stosunku do LDL. Im więcej „dobrego” cholesterolu, a mniej „złego”, tym lepiej dla serca.

Przeczytaj także: Zbyt wysoki poziom cholesterolu często nie daje objawów. Ale spójrz na paznokcie

Czym grozi zbyt wysoki cholesterol?

Gdy poziom cholesterolu LDL („złego”) jest zbyt wysoki, zaczyna odkładać się w ścianach naczyń krwionośnych, tworząc tzw. blaszki miażdżycowe. To niebezpieczny proces, który z czasem prowadzi do zwężenia i usztywnienia tętnic, a to z kolei do:

  • zawału serca – gdy zablokowane zostaje naczynie doprowadzające krew do serca,
     
  • udar mózgu – gdy zakrzep blokuje dopływ krwi do mózgu,
     
  • nadciśnienia tętniczego – serce musi pracować mocniej, by przepchnąć krew przez zwężone tętnice,
     
  • cukrzycy typu 2 – bo wysoki cholesterol często towarzyszy insulinooporności i podwyższonym trójglicerydom.

Warto wiedzieć, że oprócz LDL coraz częściej lekarze zwracają uwagę także na cholesterol nie-HDL, który uwzględnia wszystkie "złe" frakcje lipidowe. Jest to dodatkowy wskaźnik ryzyka sercowo-naczyniowego.

Przeczytaj też: Ten grzyb obniża cholesterol i poprawia pamięć. Wkrótce sezon

Cholesterol – aktualne normy

W ciągu ostatnich dekad normy cholesterolu znacząco się zmieniły. Dawniej za dopuszczalny uznawano poziom do 220 mg/dl u kobiet i do 270 mg/dl u mężczyzn.

W świetle nowoczesnej wiedzy medycznej te normy są jednak znacznie niższe. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej i Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego:

  • cholesterol całkowity (TC): < 190 mg/dl (< 5 mmol/l),
     
  • cholesterol LDL ("zły"):
    • < 55 mg/dl – osoby z bardzo wysokim ryzykiem,
    • < 70 mg/dl – osoby z wysokim ryzykiem,
       
  • cholesterol HDL ("dobry"):
    • > 40 mg/dl u mężczyzn,
    • > 45 mg/dl u kobiet,
       
  • Trójglicerydy (TG): < 100 mg/dl (< 1,1 mmol/l),
     
  • Cholesterol nie-HDL: limit uzależniony od poziomu ryzyka, podobnie jak LDL.

Przeczytaj też: Jak rozpoznać wysoki cholesterol? Lekarz wyjawia: To trochę jak z nowotworem

Wysoki cholesterol prowadzi do odkładania się w naczyniach blaszki miażdżycowej.
Fot. Canva/PhonLamaiPhoto's Images

Źródła: healthline.com/health/my-cholesterol-is-250-is-that-high, ptlipid.pl/

Tych leków nie łącz z antykoncepcją. Osłabią jej działanie
kobieta w aptece rozmawia z farmaceutą
kobieta w aptece Fot. Shutterstock / Drazen Zigic
Po antykoncepcję hormonalną sięga około 16 proc. Polek. Jej skuteczność sięga aż 99 proc., ale w niektórych przypadkach może być znacznie niższa – chodzi o łączenie tabletek antykoncepcyjnych z niektórymi lekami. Jakich połączeń lepiej unikać?Antykoncepcja hormonalna jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania ciążyŻaden rodzaj antykoncepcji nie daje stuprocentowej pewności, że nie dojdzie do zapłodnieniaNiektóre leki, suplementy i zioła mogą osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych
Czytaj dalej
Jak naprawdę wygląda oddział psychiatryczny? Dr hab. n. med. Grzegorz Opielak mówi wprost "to nie więzienie"
Lekarz o szpitalu psychiatrycznym
Szpital psychiatryczny to nie więzienie
Wielu z nas wciąż ma w głowie obraz szpitala psychiatrycznego rodem z filmu Lot nad kukułczym gniazdem – zamkniętego, surowego, pełnego przymusu. Nic bardziej mylnego. W rozmowie z dr. hab. n. med. Grzegorzem Opielakiem, psychiatrą, demaskujemy najczęstsze mity i pokazujemy, jak naprawdę wygląda nowoczesna opieka psychiatryczna.„Oddział psychiatryczny to nie więzienie i w ogóle nie powinien być tak kojarzony. Ja powiedziałbym nawet, że oddziały psychiatryczne mają taki wymiar... bardziej luźny niż oddziały somatyczne” – mówi dr Opielak. Szpital psychiatryczny to miejsce leczenia, a nie izolacji – pacjent ma tam prawo czuć się bezpiecznie i godnie Nowoczesne elektrowstrząsy są skuteczną i kontrolowaną metodą leczenia ciężkiej depresji Przyjęcie bez zgody pacjenta jest możliwe tylko w ściśle określonych przypadkach i za zgodą sądu Codzienność na oddziale psychiatrycznym może przypominać bardziej uzdrowisko niż zamkniętą instytucję.
Czytaj dalej