Zasady diety w celiakii - co jeść, a czego unikać? Dieta bezglutenowa nie taka straszna!
Celiakia, potocznie nazywana nietolerancją glutenu jest przewlekłą, wielonarządową chorobą autoimmunologiczną. Charakteryzuje się silną nadwrażliwością na gluten u osób z danymi predyspozycjami genetycznymi. Jak powinna wyglądać dieta osób z celiakią? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą gastroenterologiem lek. med. Jackiem Kowerzanow.
Gdzie występuje gluten?
Celiakia jest dość powszechną chorobą, występującą u około 1% populacji. W zależności od predyspozycji genetycznych i ekspozycji na czynniki zewnętrzne, może ujawniać się w każdym wieku.
„Wcześniej celiakia wiązana była z okresem dzieciństwa, jednak w ostatnim czasie okazuje się, że ponad 70% rozpoznań dotyczy osób powyżej 20. roku życia.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.
Gluten jest mieszaniną białek roślinnych występujących w ziarnach zbóż, takich jak m.in. pszenica, żyto i jęczmień. U osób z daną predyspozycją genetyczną gluten stymuluje układ odpornościowy do produkcji swoistych przeciwciał.
„Powstałe przeciwciała aktywują stan zapalny, który toczy się głównie w jelicie cienkim, powodując uszkodzenie bądź zanik kosmków jelitowych. W kosmkach jelitowych odbywa się wchłanianie oraz trawienie spożywanych przez nas pokarmów. Cała kaskada zapalna prowadzi więc do niedoborów pokarmowych i do występowania objawów." - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.
Zasady diety bezglutenowej
Celiakia jest chorobą przewlekłą, a leczenie polega głównie na stosowaniu diety bezglutenowej.
„Podstawą leczenia jest reżimowa dieta bezglutenowa. Pacjent powinien też być pod stałą kontrolą poradni gastroenterologicznej. Zdarza się, że pomimo rygorystycznej diety bezglutenowej, u niektórych osób choroba jest w dalszym ciągu aktywna. Mówimy wtedy o tak zwanej celiakii opornej i w tej sytuacji musimy wdrożyć leczenie immunosupresyjne.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.
Z jadłospisu należy wykluczyć wszystkie produkty zawierające gluten, a także jego śladowe ilości. Powinniśmy bezwzględnie unikać pszenicy, żyta, jęczmienia oraz mieszanek tych zbóż. W przypadku owsa warto zachować ostrożność.
„W naszych polskich warunkach powinniśmy unikać także produktów bogatych w owies ze względu na zanieczyszczenie, chyba że ziarna pochodzą z certyfikowanych plantacji.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.
Produkty dozwolone to warzywa, owoce, nabiał, jajka oraz mięso.
„Należy jednak uważać na wędliny, gdyż są do nich dodawane domieszki zbożowe. Jeśli chodzi o alkohol, musimy unikać produktów robionych na zbożu, m.in. piwa i wódki. ” - podkreślił lek. med. Jacek Kowerzanow.
Przy wyborze produktu warto zwrócić uwagę, czy na opakowaniu nie widnieje informacja typu: „może zawierać śladowe ilości glutenu”, „może zawierać zboża zawierające gluten”, „w zakładzie pakowane są produkty zawierające gluten”, czy „na terenie zakładu stosowany jest gluten”. Takiej żywności należy unikać. Obecnie na rynku dostępnych jest mnóstwo produktów bezglutenowych, a ich znakiem szczególnym jest oznaczenie przekreślonego kłosa.
Produkty spożywcze, które nie zawierają glutenu
Dieta bezglutenowa nie musi oznaczać radykalnych zmian w jadłospisie. Istnieje dużo produktów, które można spożywać.
Produkty, które nie zawierają glutenu:
- ryż, mąka ryżowa, wafle ryżowe, napój ryżowy;
- proso i gryka;
- kasza jaglana;
- mąka z chleba świętojańskiego, kasztanowa i łubinowa;
- mąka z migdałów, kokosa, soi lub fasoli;
- kukurydza, płatki kukurydziane, wafle kukurydziane, popcorn;
- tapioka i amarant;
- jaja;
- mleko, sery i inne przetwory mleczne;
- mięso i ryby;
- rośliny strączkowe;
- warzywa i owoce;
- ziemniaki i mąka ziemniaczana;
- czyste przyprawy (mieszanki mogą zawierać gluten).
