Zatrucia alkoholem metylowym – objawy i postępowanie
Większość przypadków zatrucia alkoholem metylowym wynika z faktu, że dana osoba wypija płyn, myląc go z alkoholem etylowym. Ponadto wiele podrobionych napojów alkoholowych zawiera metanol zamiast etanolu. Oprócz napojów alkoholowych alkohol metylowy używany jest w wielu procesach produkcyjnych, dlatego często zdarzają się przypadki zatruć przemysłowych, zawodowych. W większości przypadków profesjonalne zatrucie występuje wskutek długotrwałego wdychania oparów. Podstępną cechą metanolu jest to, że jest szybko wchłaniany i bardzo powoli usuwany z organizmu.
Zatrucia alkoholem metylowym - przyczyny
Główną przyczyną zatrucia alkoholem metylowym, jest jego podobieństwo do alkoholu etylowego przez co te dwie substancje są łatwo mylone. Wiele osób pije napoje zawierające alkohol metylowy nawet o tym nie wiedząc, ponieważ metanol nie różni się ani smakiem, ani zapachem od etanolu. Przyczyną zatrucia często jest zakup tanich i podrabianych napojów alkoholowych, oraz spożywanie alkoholu niewiadomego pochodzenia. Liczba zatruć alkoholem metylowym szczególnie wzrasta w czasie wakacji. Zdarzają się również przypadki przewlekłych zatruć, do których dochodzi w zakładach przemysłowych, w których stosowany jest metanol. Zatrucia często występuje w laboratoriach chemicznych, zwłaszcza jeśli praca jest wykonywana w pomieszczeniach bez odpowiedniego systemu wentylacyjnego. Zatrucia alkoholem metylowym często występują również podczas stosowania różnych rozpuszczalników na budowach i w warsztatach, nawet podczas mycia szyb w samochodzie specjalnymi rozpuszczalnikami.
Zatrucia alkoholem metylowym - patogeneza
U podstaw patogenezy zatrucia alkoholem metylowym leży zdolność toksyny do szybkiego wchłaniania przez drogi oddechowe, skórę i błony śluzowe przewodu pokarmowego. Działa przede wszystkim na układ nerwowy i naczynia krwionośne. Gwałtownie spada nasycenie krwi tlenem, wzrasta ilość dwutlenku węgla. W rezultacie bardzo szybko postępuje głód tlenu, prowadzący do kwasicy. Niebezpieczeństwo polega na tym, że metanol we krwi ulega reakcjom chemicznym, w wyniku których powstaje kwas mrówkowy i formaldehyd, które są szkodliwymi substancjami powodującymi poważne zatrucia i zmieniającymi podstawowe parametry biochemiczne. Dodatkowo przy nagłych zaburzeniach widzenia dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i uszkodzenia siatkówki. Mechanizm tych uszkodzeń procesów oksydacyjnej fosforylacji i uszkodzeń glikolizy zostaje przerwany, przy nagłym braku ATP, który jest jedną z podstawowych substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Brak szybkiej pomocy może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku.
Objawy zatrucia alkoholem metylowym
Nasilenie objawów zatrucia alkoholem metylowym zależy bezpośrednio od ilości substancji, jaką dana osoba spożyła. Na początku pojawia się:
ostry ból głowy,
zawroty głowy,
nudności i wymioty,
ból przy przełykaniu.
Nudności stopniowo się nasilają, pojawiają się obfite wymioty, czasami z obecnością krwi. Cechą zatrucia alkoholem metylowym jest pojawienie się bólu mięśni, a także uczucie ucisku i bólu stawów. W przypadku ciężkiego zatrucia, któremu towarzyszy uszkodzenie przewodu pokarmowego, rozwija się krwawienie. Źródłem krwawienia jest przełyk, żołądek, jelita. Najczęściej obserwuje się to w postaci wrzodów, małych nadżerek. Pacjenci mają:
rozszerzone źrenice,
może wystąpić euforia,
uczucie odurzenia,
niemożność kontrolowania ruchów.
Ponadto, gdy zaburzenie rozwija się, komunikacja mowy i ruchu jest zakłócona. Stopniowo osoba traci wrażliwość, upośledzoną percepcję i zmniejszoną ostrość wzroku. Osoba traci koordynację, klarowność obrazu. Wiele osób cierpi na światłowstręt i silne łzawienie. Metanol powoduje intensywne przekrwienie, obrzęk, często występuje stan zapalny i obrzęk błon śluzowych gardła, tchawicy, jamy nosowej, zapalenie węzłów chłonnych. Istnieje ryzyko zatrzymania oddechu z powodu obrzęku, szczególnie u osób z zaburzeniami oddychania i skłonnością do reakcji alergicznych. Objawem późnego i ciężkiego zatrucia jest również zaburzenie normalnego funkcjonowania serca i układu krążenia. Ciśnienie krwi może gwałtownie wzrosnąć lub spaść, puls może stać się szybki lub wolny. W tym stanie osoba może stracić przytomność lub zapaść w śpiączkę. W tym samym czasie skóra staje się niebieska, błona śluzowa puchnie, pojawiają się skurcze.
