Badania neurologiczne – przebieg badań i ich rodzaje

Badania neurologiczne – jak przebiegają?

Badania neurologiczne służą diagnozie układu nerwowego i ocenie reakcji pacjenta na różne bodźce. Składają się zwykle z wywiadu, badania przedmiotowego oraz badań dodatkowych. Podczas wywiadu lekarz zbiera informacje od pacjenta na temat jego dolegliwości i dokonuje wstępnej obserwacji chorego (np. tego, jak się zachowuje). W trakcie badania przedmiotowego lekarz osłuchuje, obmacuje oraz opukuje chorego i na podstawie przeprowadzonych testów stawia wstępne rozpoznanie. Na koniec, dzięki badaniom dodatkowym np. laboratoryjnym czy obrazowym potwierdza lub wyklucza swoje hipotezy.

Badania neurologiczne - wywiad

Podczas wywiadu neurolog dopytuje o dolegliwości związane z chorobami neurologicznymi, a więc o bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, zaburzenia chodu, osłabienie siły mięśni, omdlenia, utratę przytomności, zaburzenia widzenia lub słuchu lub też węchu i smaku, zaburzenia snu, drgawki, zaburzenia pamięci, zaburzenia zwieraczy np. nietrzymanie moczu. Opisywane przez pacjenta symptomy mogą być cenną wskazówką dla lekarza odnośnie choroby lub zaburzeń neurologicznych, które się z nimi wiążą. Na przykład nagły ból głowy w tylnej części potylicy określany przez pacjenta jako bardzo silny (jakiego chory nie doznał wcześniej nigdy w życiu), który np. towarzyszył dźwignięciu jakiejś rzeczy, już sugerować może wyraźnie, że doszło u pacjenta do krwotoku podpajęczynówkowego. Krwotok ten jest następstwem pęknięcia tętniaka naczyń mózgowych, dlatego też lekarz zawsze powinien w takiej sytuacji odesłać pacjenta w trybie pilnym na oddział neurologiczny lub neurochirurgiczny. W trakcie wywiadu lekarz zawsze musi dopytać, czy zgłaszane przez pacjenta objawy narastały powoli czy też wydarzyły się nagle. Pozwala to na zróżnicowanie chorób nowotworowych i zwyrodnieniowych, które narastają wolno od innych schorzeń neurologicznych.

Badania neurologiczne - badanie przedmiotowe

Badanie przedmiotowe zaczyna się zwykle od badania głowy i postępuje w dół aż do kończyn dolnych. Lekarz bada pacjenta najpierw w pozycji leżącej, potem stojącej a na końcu w ruchu.

Badanie głowy i objawów oponowych

Przy badaniu głowy lekarz zwraca uwagę na deformacje czaszki oraz występujące w niej ubytki, które mogą mieć wpływ na zaburzenia neurologiczne. Później sprawdza objawy oponowe takie jak:

·         sztywność karku,

·         objaw Brudzińskiego,

·         objaw Keringa,

·         objaw Flataua,

·         objaw Weila-Edelmana,

·         objaw Hermana,

·         objaw Amossa,

·         opór przy próbie prostowania kończyny.

Badanie objawów oponowych jest przeprowadzane zawsze wtedy, gdy pacjent zgłasza dolegliwości takie jak: zaburzenia przytomności czy ostry ból głowy z towarzyszącą gorączką (może to bowiem świadczyć o wewnątrzczaszkowym stanie zapalnym).

undefined

Badanie nerwów czaszkowych

Jednym z badań wykonywanych podczas badania nerwów czaszkowych jest badanie węchu. Zwykle wykonywane jest wtedy, kiedy pacjent zgłasza zaburzenia węchu. Do obiektywnej oceny tego zmysłu wykorzystuje się zwykle aromat waniliowy, cytrynowy, różany lub olejek miętowy. Wybiórcze upośledzenie zapachu waniliowego może świadczyć np. o rozwijającej się chorobie Alzheimera. Badanie nerwów czaszkowych obejmuje też nerw wzrokowy, nerwy gałkoruchowe, nerw trójdzielny, nerw przedsionkowo-ślimakowy, nerw XI dodatkowy i nerw podjęzykowy.

Badania odruchów

Badania neurologiczne polegają również na badaniu odruchów. Neurolog sprawdza m.in. odruch ścięgnisty (głęboki) poprzez uderzenie młoteczkiem neurologicznym w odpowiednie miejsce. Na przykład odruch kolanowy badany jest zarówno w pozycji leżącej jak i siedzącej i polega na uderzeniu młoteczkiem w więzadło rzepki, co powoduje automatyczny wyprost nogi. Następnie lekarz przechodzi do odruchów powierzchownych – podeszwowych, brzusznych, które polegają na drażnieniu bocznej krawędzi podeszwy lub skóry brzucha, co powoduje albo zgięcie wszystkich palców stopy (odruch podeszwowy) lub też na skurczu mięśnia prostego brzucha (odruch brzuszny). Po zbadaniu układu ruchu neurolog przechodzi do badania czucia. Pacjent ocenia w subiektywny sposób, jak odczuwa ból, temperaturę, której jest poddawany czy np. ułożenie własnego ciała lub jego wibracje.

Źródła:

T.M.Domżał, Badanie neurologiczne. Dostęp online 17.11.2020: https://podyplomie.pl/wiedza/neurologia/006,badanie-neurologiczne.

A.Cisowska-Maciejewska, A.Głąbiński, Badanie neurologiczne. Dostęp online 17.11.2020: http://a.umed.pl/znpmk/files/badanie%20neurologiczne.pdf.