Bez tych badań wykrycie endometriozy jest wręcz niemożliwe
Endometrioza jest przewlekłą chorobą narządów płciowych. Jej charakterystycznym objawem jest obecność komórek błony śluzowej typowych dla endometrium tam, gdzie w organizmie zdrowej kobiety ich nie ma. By odszukać te skupiska nie wystarczy badanie laboratoryjne, lecz wywiad ginekologiczny i badania obrazowe. Na czym polegają te badania? Ekspert wyjaśnia. Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą ginekologiem lek. Wiesławem Kijuciem.
Wywiad i badanie ginekologiczne
„Podstawową sprawą jest odpowiedni wywiad ginekologiczny. Należy zwyczajnie opowiadać o wszystkim co się dzieje. Lekarz będzie zadawał wiele pytań, często wydaje się, że bezsensownych, możliwe że wchodzących bardzo w życie intymne. Są to natomiast istotne kwestie, na tej podstawie można stwierdzić endometriozę. Rozmowa, a właściwie dialog, jest najważniejszym elementem diagnozy”. - powiedział ginekolog lek. Wiesław Kijuć
Wywiad ginekologiczny to nic innego jak rozmowa, podczas której ginekolog pyta pacjentkę o jej stan zdrowia. W szczególności podczas pierwszej wizyty zadawane przez niego pytania są najbardziej szczegółowe – mogą dotyczyć np.
- niepokojących dolegliwości,
- chorób współistniejących,
- stosowanej antykoncepcji,
- miesiączki (jej długości i charakteru)
Z pewnością lekarz zapyta także o przebyte operacje, w jakich zabiegach ginekologicznych pacjentka brała udział i czy np. planuje ciążę.
Podczas wywiadu ginekologicznego lekarz zapoznaje się, jak funkcjonuje układ nerwowym oddechowy, krążenia, pokarmowy i moczowy pacjentki. Zbiera wtedy także informacje dotyczące zdrowia pozostałych członków rodziny – szczególnie interesują go występowanie chorób takich jak nowotwory, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze. Mogą pojawić się również pytania dotyczące życia seksualnego pacjentki.
W drugiej części wizyty lekarz przeprowadza badanie przedmiotowe. Wówczas ocenia stan narządów płciowych – wewnętrznych i zewnętrznych. Bada je pod kątem stanów zapalnych, mięśniaków i nowotworów we wczesnym etapie.
„W diagnostyce podstawową rzeczą jest współpraca, jeśli pacjentki zatajają lub nie chcą odpowiadać na pewne pytania, będzie trudno postawić diagnozę. Następną rzeczą jest badanie, najważniejszym jest ginekologiczne, połączone z wywiadem daje bardzo dużo informacji”. - powiedział ginekolog lek. Wiesław Kijuć
Ultrasonografia dopochwowa
„Dodatkowe badania to ultrasonografia, musi być wykonana na dobrym sprzęcie przez specjalistę, który wie czego szukać i potrafi to zrobić. Są różne techniki badań, przede wszystkim ultrasonografia dopochwowa, wykonywana przez ginekologa. Zazwyczaj po badaniu ginekologicznym, a także ultrasonografii i wywiadzie można jednoznacznie postawić diagnozę”. - powiedział ginekolog lek. Wiesław Kijuć
Ultrasonografia dopochwowa jest ważnym badaniem w wykrywaniu endometriozy. Używa się w nim fal o wysokiej częstotliwości, by ustalić wygląd wnętrza organizmu – fale trafiają do badanej części ciała i tworzą echo, które urządzenie ultrasonograficzne przetwarza na obraz. USG dopochwowe umożliwia zobrazowanie wyglądu macicy, pochwy, szyjki macicy, jajników i jajowodów.
Pacjentka może wziąć udział w badaniu bez wcześniejszego przygotowania. Jednak czasem wskazane będzie, by je pęcherz był wtedy pełny lub opróżniony – to zależy od celu, w jakim wykonywane jest USG dopochwowe. Badania nie wykonuje się w trakcie miesiączki.
Podczas badania pacjentka leży na plecach i ma zgięte kolana. Lekarz umieszcza w pochwie głowicę USG i porusza nią tak, by uzyskać obraz układu rozrodczego. USG dopochwowe nie sprawia bólu.
Tomografia komputerowa
„W przypadkach wątpliwych wykorzystać można także tomografię komputerową, jednak nie jest to badanie z wyboru, ponieważ jest bardzo drogie i musi być ukierunkowane. Tego typu badania wykonywane są w przypadku endometriozy głębokiej, umiejscowionej nietypowo. Badanie jest o tyle trudne, że muszą oglądać je doświadczeni radiolodzy, którzy znają się na tym”. - powiedział ginekolog lek. Wiesław Kijuć
Jeden z rodzajów tomografii komputerowej wykorzystywany podczas diagnozowania endometriozy to tomografia komputerowa miednicy mniejszej. Badanie można przeprowadzić przy podejrzeniu endometriozy, gdy kobieta nie może wziąć udziału w rezonansie magnetycznym np. ze względu na wszczepiony rozrusznik serca. Podczas badania lekarz wykonuje serię prześwietleń rentgenowskich pod różnymi kątami i analizuje zdjęcia za pomocą oprogramowania komputerowego.
W badaniu używa się szkodliwego promieniowania jonizującego, które może uszkodzić DNA i spowodować bezpłodność. Podczas tomografii pacjentce zakłada się więc fartuch ochronny, chroniący układ rozrodczy przed promieniowaniem.
Pacjentka biorąca udział w badaniu musi mieć zdrowe nerki, ponieważ w tomografii komputerowej miednicy mniejszej stosuje się środek kontrastowy, który usuwany jest z organizmu z moczem. Podczas badania kobieta kładzie się na wznak na stole, wsuwającym się do tomografu.
Cystoskopia
„Istnieje jeszcze dodatkowa gama różnych badań, na przykład w przypadku podejrzenia endometriozy w pęcherzu moczowym – cystoskopia”. - powiedział ginekolog lek. Wiesław Kijuć
Cystoskopia umożliwia ocenę stanu cewki moczowej i pęcherza moczowego. To zabieg diagnostyczno-leczniczy, dzięki któremu można usunąć guzy i kamienie moczowe. Wykonuje ją urolog. Cystoskopia polega na wprowadzeniu przez cewkę moczową do pęcherza moczowego cystoskopu, wziernika z wyglądu przypominającego metalową rurkę. U kobiet wykonuje się ją pod znieczuleniem miejscowym.
3 dni przed badaniem należy ograniczyć spożycie ciężkostrawnych produktów. Tuż przed zabiegiem konieczne jest dokładne umycie ujścia cewki moczowej i krocza. Badanie trwa ok. kilkanaście minut. Podczas niego pacjentka siedzi na fotelu, a lekarz wprowadza do ujścia cewki moczowej cystoskop.
