Cholesterol – dobry i zły cholesterol. Jaka jest norma?

Cholesterol – co to jest cholesterol?

Cholesterol jest organicznym związkiem chemicznym z grupy steroli. Cholesterol jest niezbędny do właściwego i prawidłowego utrzymywania funkcji organizmu. Jak cholesterol transportowany jest w organizmie człowieka? Cholesterol nie jest rozpuszczalny we krwi, a więc by mógł przemieszczać się z nią, musi łączyć się z lipoproteinami, czyli lipidami i proteinami. Lipidy są określane jako tłuszcze, a proteiny jako białka. Lipoproteiny o małej gęstości zawierają w sobie więcej tłuszczu są nazywane cholesterolem LDL, co tłumaczy się jako low density lipoproteins. Natomiast lipoproteiny o dużej gęstości nazywa się cholesterolem HDL (z j.ang. high denisity lipoproteins), charakteryzują się one większą gęstością, a więc także większą ilością białka.

Cholesterol produkowany jest w wątrobie oraz dostarczany za pośrednictwem pożywienia. Bogatym źródłem cholesterolu są wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego, a zwłaszcza tłuszcze zwierzęce, oraz produkty zawierające dużo tłuszczu roślinnego. Cholesterol w badaniu określa się mianem cholesterolu całkowitego, który dzieli się na cholesterol LDL – zły, i HDL – dobry. Niedawno w badaniach laboratoryjnych zaczęto także wykrywać cholesterol nie-HDL, który również określany jest jako zły cholesterol.

Przyglądając się cholesterolowi pod względem chemicznym jest on steroidem zaliczanym do alkoholi. Cholesterol należy do lipidów, a jego cechą jest przez to słaba rozpuszczalność w wodzie. Występuje w każdej komórce zwierzęcej, działa na nią stabilizująco oraz jest prekursorem steroidów takich jak hormony czy kwasy żółciowe. Cholesterol jest także substratem do syntezy hormonów płciowych, witaminy D3, fitosteroli, alkaloidów, kortykosteroidów, glikozydów nasercowych. W organizmie człowieka cholesterol znajduje się w tkankach oraz w osoczu krwi. Ogólna wartość cholesterolu znajdującego się w organizmie to około 140 gramów.

Cholesterol – przyczyny podwyższonego cholesterolu

Podstawową przyczyną podwyższonego cholesterolu, a zwłaszcza wysokiego stężenia cholesterolu LDL jest zła dieta skupiająca się na dużej ilości tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans. Do produktów tego typu można zaliczyć wędliny, parówki, pasztety, mielonki, tłuste mięsa, fast-foody, konserwy, olej palmowy i kokosowy, słodkie wyroby cukiernicze, tłuste produkty mleczne – śmietana, ser pleśniowy, ser topiony, ser żółty.

Cholesterol – objawy podwyższonego cholesterolu

Podwyższony cholesterol nie daje objawów. Dopiero, gdy jest on przyczyną powstawania choroby lub upośledzenia którejś funkcji organizmu, wówczas można zaobserwować objawy świadczące o podwyższonym złym cholesterolu. Podwyższony cholesterol często jest powodem miażdżycy, która objawia się trudnościami z koncentracją i żółtymi zgrubieniami zazwyczaj pod piersiami, w zgięciu łokcia i w okolicy powiek. Czasem złogi odkładają się także w skórze. Konsekwencją miażdżycy jest choroba wieńcowa, która charakteryzuje się dławicowym bólem w klatce, zlokalizowanym za mostkiem, często promieniującym do szyi i nasilającym się w stresie. Objawem podwyższonego cholesterolu może być także zawał serca i udar mózgu.

Cholesterol – normy

Aby dobrze zinterpretować wyniki cholesterolu całkowitego w badaniu krwi, należy znać normy dopuszczające dane wartości cholesterolu. Normy cholesterolu mogą nieco się różnić, a zależne to będzie od laboratorium, w którym badana jest próbka krwi. Trzeba pamiętać także o tym, że niektóre wyniki będą podawane w miligramach na decylitr a niektóre w milimolach na litr. Normy dla cholesterolu prezentują się następująco:

cholesterol całkowity: 138-200 mg/dl (3,6-5,2 mmol/l); wartości graniczne - 200-250 mg/dl (5,2-6,5 mmol/l), wartości nieprawidłowe - powyżej 250 mg/dl (> 6,5 mmol/l)LDL: poniżej 135 mg/dl (3,5 mmol/l); wartości graniczne - 135-155 mg/dl (3,5-4,0 mmol/l); wartości nieprawidłowe - powyżej 155 mg/dl (4,0 mmol/l)HDL - wartości prawidłowe dla mężczyzn: 35-70 mg/dl (0,9-1,8 mmol/l); dla kobiet: 40-80 mg/dl (1,0-2,1 mmol/l)