Nie jedz takiego obiadu. Typowe połączenie składników jest fatalne dla trzustki

Ziemniaki – kochamy i to w każdej postaci

Gotowane, tłuczone, smażone czy pieczone – od pokoleń goszczą na polskich stołach i stały się niemal narodowym daniem. Najczęściej serwujemy je w duecie z kotletem schabowym czy mielonym, a żeby smakowały jeszcze lepiej, polewamy je tłuszczem z patelni albo roztopionym masłem. Niestety, właśnie tu zaczyna się problem.

Choć taki obiad wygląda i pachnie obłędnie, to z punktu widzenia zdrowia bywa ciężkim wyzwaniem dla naszego organizmu. O ile same ziemniaki nie są niczym złym, to ich połączenie z dużą dawką tłuszczu czyni z nich mieszankę trudną do strawienia.

Przeczytaj też: Gnije i fermentuje godzinami w jelitach. Tego nie łącz z ziemniakami

Dlaczego to połączenie szkodzi?

Ziemniaki zawierają skrobię – złożony węglowodan, który w procesie gotowania ulega żelatynizacji i staje się łatwiej dostępny dla enzymów trawiennych. W praktyce oznacza to, że ziemniaki mają wysoki indeks glikemiczny (IG), czyli szybko podnoszą poziom glukozy we krwi.

Gdy dodatkowo polewamy je masłem czy tłuszczem z patelni, w organizmie dochodzi do kilku niekorzystnych zjawisk:

• gwałtowny wyrzut glukozy – trzustka musi w krótkim czasie wydzielić duże ilości insuliny, by obniżyć poziom cukru we krwi
• insulinowe huśtawki – po nagłym wzroście glukozy często następuje jej szybki spadek, co sprzyja napadom głodu i podjadaniu
• przeciążenie trzustki – częste powtarzanie takiego schematu może prowadzić do insulinooporności, a z czasem do cukrzycy typu 2
• opóźnione opróżnianie żołądka – tłuszcz spowalnia trawienie, przez co długo czujemy ciężkość, zmęczenie i senność
• nasilenie procesów zapalnych – nadmiar tłuszczów nasyconych (masło, smalec) podnosi stężenie trójglicerydów i sprzyja stanom zapalnym w obrębie trzustki i układu krążenia

Z punktu widzenia fizjologii, taki posiłek jest dla trzustki wyjątkowo trudny do „obsłużenia”: z jednej strony musi ona intensywnie wydzielać insulinę, z drugiej – enzymy trawienne rozkładające tłuszcz. Efekt? Organ ten pracuje na najwyższych obrotach, a jeśli dzieje się to regularnie, może to zwiększać ryzyko przewlekłego zapalenia trzustki, zaburzeń metabolicznych i otyłości trzewnej.

Przeczytaj też: Uważaj na „młode ziemniaki”. Sklepy oszukują, a klienci chorują

Jak jeść ziemniaki, by były zdrowe?

Ziemniaki wcale nie muszą być wrogami naszej sylwetki czy trzustki – pod warunkiem, że przygotujemy je w odpowiedni sposób. Najlepsze rozwiązania to:

• gotowanie na parze – pozwala zachować większość witamin i minerałów, a ziemniaki nie nasiąkają tłuszczem
• pieczenie w piekarniku – pod warunkiem, że nie dodamy tłustego mięsa ani dużych ilości oleju
• zjedzenie ich z dodatkiem warzyw i ziół – np. koperku, pietruszki, oliwy w niewielkiej ilości

Dzięki takim metodom ziemniaki stają się lekkostrawne. Są bogate w potas, błonnik i witaminy z grupy B. Warto też pamiętać, że porcja ziemniaków bez tłuszczu jest mniej kaloryczna niż np. porcja ryżu czy makaronu.

Źródła: Hipertriglicerydemia i ostre zapalenie trzustki, Józefa Panek II Katedra Chirurgii Ogólnej Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, maczfit.pl/blog/ziemniaki-indeks-glikemiczny/, medicers.pl/niestrawnosci-i-wzdecia-po-zjedzeniu-tlustych-potraw-nie-lekcewaz-tego/, alab.pl/centrum-wiedzy/przewlekle-zapalenie-trzustki-pzt/, vogue.pl/a/digitalsyndication-dlaczego-by-miec-zdrowe-jelita-warto-jesc-zimne-ziemniaki, julianowak.pl/skrobia-oporna/