Erytropoetyna – co to jest, zastosowanie, badanie
Erytropoetyna – co to jest?
Erytropoetyna (EPO) zwiększa liczbę erytrocytów, stężenie hemoglobiny i liczbę retikulocytów. Nie ma żadnego wpływu na powstawanie białych krwinek i nie działa cytotoksycznie na szpik kostny.
Produkcja erytropoetyny odbywa się w wątrobie i korze nerek. Łączy się z receptorem erytropoetynowym (EpoR) i w ten sposób wywiera wpływ na komórki macierzyste szpiku kostnego, przez co zwiększa produkcję prekursorów komórek szeregu czerwonokrwinkowego i zwiększa wytwarzanie erytrocytów.
Ciekawostką jest to, że erytropoetynę wykorzystuje się nielegalnie jako środek dopingujący przez sportowców. Według badań jednego z uniwersytetów w Szwajcarii, erytropoetyna oddziałuje na mózg i poprawia motywację. Co więcej, dzięki niej poprawiają się możliwości wydolnościowe organizmu bez względu na wartość hemoglobiny w organizmie, objętość krwi czy parametry sercowo-naczyniowe. Jej skuteczność może być zwiększona dzięki przyjmowaniu preparatów z żelazem oraz przy jednoczesnym stosowaniu cyklosporyny – związku chemicznego wykorzystywanego jako lek immunosupresyjny.
Zastosowanie erytropoetyny
Erytropoetynę stosuje się przede wszystkim jako lek dla pacjentów, którzy chorują na niewydolność nerek; zwłaszcza gdy poddawani są dializie nerek. Erytropoetyna podawana jest pacjentom, którzy czekają na zabieg z użyciem autotransfuzji, mającej zwiększyć ilość erytrocytów. Stosuje się ją także w hematologii i onkologii, w takich przypadkach nowotworów jak: chłoniak nieziarniczny czy białaczka limfatyczna. Niestety, skutkiem ubocznym przyjmowania erytropoetyny może być nadciśnienie tętnicze.
Badanie poziomu erytropoetyny
Badanie erytropoetyny powinno wykonać się w przypadku podejrzenia niedokrwistości, poliglobuliny, chorób nerek, nowotworów, czerwienicy czy przy monitorowaniu sportowców (erytropoetyna jest powszechnym środkiem dopingującym).
Badanie poziomu erytropoetyny polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej pacjenta. Do badania powinno zgłosić się na czczo, co oznacza zjedzenie ostatniego posiłku minimum osiem godzin przed badaniem. Badanie przebiega w standardowy sposób. Pacjent ma pobraną próbkę surowicy do jednorazowej probówki, która następnie wysyłana jest do laboratorium w celach diagnostycznych.
Czas oczekiwania na wynik to jeden dzień roboczy. Jeśli wyniki wskażą podwyższony poziom erytropoetyny we krwi, może to świadczyć o czerwienicy, niedokrwistości związanej z żelazem, niedokrwistości aplastycznej lub hemolitycznej, niedotlenieniu związanemu z chorobami serca, zaś obniżony poziom erytropoetyny występuje w przypadku przewlekłej mocznicy lub niedokrwistości spowodowanej zaburzeniami pracy nerek.
Erytropoetyna – normy
Prawidłowe stężenie endogennej erytropoetyny u ludzi wynosi 6–32 µg/ml. Charakterystyczną właściwością jest wskazywanie najwyższych wartości erytropoetyny w nocy, a najniższych rano. Zwiększenie produkcji tego hormonu peptydowego pojawia się wówczas, gdy spada saturacja tlenem krwi płynącej w tętnicach nerkowych. Co dzieje się w organizmie, kiedy spada stężenie produkcji erytropoetyny? Występuje przewlekła wydolność nerek lub zwyrodnienie wielotorbielowate nerek.
