Lekarz: Mamy wysyp zatorów. Opowiedział o nowej przyczynie

Udary mózgu w Polsce. Tych statystyk nie można bagatelizować

W Polsce coraz więcej osób doznaje udarów. Są one trzecią przyczyną zgonów i najczęstszą przyczyną trwałej niepełnosprawności dorosłych. Prof. Konrad Rejdak z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, cytowany przez Onet, wskazuje, że liczba udarów wzrosła z 60-70 tys. do około 90 tys. rocznie. Opiera się tu na nowych statystykach, które pochodzą z raportu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego i Fundacji Zdrowie i Edukacja Ad Meritum.

W dodatku udary dotyczą coraz młodszych ludzi:

W Polsce co 6,5 minuty ktoś doznaje udaru mózgu. Niestety z roku na rok mamy coraz młodszych pacjentów. W szpitalu, w którym pracuję, z powodu udaru leczone były nawet kilkuletnie dzieci, które wymagały zabiegu trombektomii (mechaniczne usunięcie zatorów w mózgu - przyp. red.). Najmłodszy pacjent miał sześć lat. Badania pokazują, że obecnie ryzyko wystąpienia udaru wzrasta już po 20. roku życia – powiedział w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Konrad Rejdak.

Przeczytaj też: 24-latka prawie umarła na zawał. Reanimacja trwała ponad 30 minut

Przyczyny zatorów

Zatory, które prowadzą do udarów niedokrwiennych, powstają najczęściej na skutek zwężenia lub całkowitego zamknięcia tętnic doprowadzających krew do mózgu. To sytuacja nagła i zagrażająca życiu, a przyczyn takiego stanu może być wiele. Wśród najczęstszych lekarze wymieniają:

• nadciśnienie tętnicze – niekontrolowane, przewlekłe nadciśnienie uszkadza ściany naczyń krwionośnych, co sprzyja tworzeniu się blaszek miażdżycowych, a także pęknięciom i mikrourazom, które mogą zapoczątkować powstawanie skrzepów,
   
• miażdżyca – to główny winowajca w większości przypadków. Blaszki miażdżycowe zwężają światło naczyń, a oderwanie ich fragmentu może zablokować przepływ krwi w mózgu,
   
• choroby serca – szczególnie migotanie przedsionków, niewydolność serca, wady zastawek. Zaburzenia rytmu serca mogą powodować tworzenie się skrzeplin w jamach serca, które następnie wędrują do mózgu,
   
• otyłość i cukrzyca typu 2. – to schorzenia metaboliczne, które przyspieszają procesy miażdżycowe i zwiększają ryzyko zakrzepów,
   
• palenie papierosów i nadużywanie alkoholu – osłabiają naczynia krwionośne, zaburzają krzepliwość krwi i potęgują ryzyko zatorów,
   
• długotrwały stres, brak snu, siedzący tryb życia – nie bez znaczenia dla zdrowia układu krążenia.

Przeczytaj też: Po tym poznasz, że zbliża się migrena. Warto znać początkowe objawy

Migrena – niedoceniany czynnik ryzyka

Coraz częściej specjaliści zwracają uwagę na migrenę jako niezależny czynnik ryzyka udaru niedokrwiennego. Chociaż wielu osobom wydaje się, że to „tylko ból głowy”, migrena – zwłaszcza z aurą – może wiązać się z podwyższonym ryzykiem powstania zakrzepów w naczyniach mózgowych.

Migrena z aurą to szczególny typ migreny, w której występują objawy neurologiczne poprzedzające ból głowy: błyski przed oczami, mroczki, zaburzenia widzenia, mowy, a nawet czucia. Te objawy mogą wynikać z przejściowego niedokrwienia pewnych obszarów mózgu, co u niektórych pacjentów może stać się zapowiedzią prawdziwego udaru. Uważa się, że migrena może powodować skurcz naczyń krwionośnych i zwiększać podatność na tworzenie skrzepów.

Stres, używki – szczególnie palenie papierosów, ale także brak dbałości o zdrowie – nieleczone nadciśnienie, otyłość. To wszystko sprawia, że ryzyko zdarzeń neurologicznych rośnie. Większe ryzyko wystąpienia udaru będą miały także pacjentki z migreną, które stosują antykoncepcję hormonalną - mówi dr Paweł Kram, neurolog z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 1 w Szczecinie w rozmowie z WP.

Przeczytaj też: Po czym poznać, że ktoś ma udar? Pojawią się trzy typowe objawy

Jakie są objawy udaru niedokrwiennego?

Udar niedokrwienny może pojawić się nagle i bardzo gwałtownie. Im wcześniej zostanie rozpoznany i im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większa szansa na uratowanie życia i zminimalizowanie skutków neurologicznych. Czas ma tu kluczowe znaczenie.

Do głównych objawów udaru należą:

• nagłe osłabienie lub niedowład jednej strony ciała – np. opadanie kącika ust, niemożność uniesienia ręki czy nogi,
   
• zaburzenia mowy – trudności w mówieniu, bełkotliwa mowa, niemożność zrozumienia prostych zdań,
   
• zaburzenia widzenia – nagła utrata widzenia w jednym oku lub podwójne widzenie,
   
• zawroty głowy, utrata równowagi, problemy z koordynacją ruchową – często towarzyszy im uczucie oszołomienia,
   
• silny, nagły ból głowy – szczególnie jeśli wcześniej nie występował taki typ bólu,
   
• utrata przytomności lub zaburzenia świadomości – nagłe zasłabnięcie, dezorientacja, trudność w logicznym myśleniu.

Warto zapamiętać prosty test FAST (ang. szybki), który pomaga rozpoznać udar:

• F (face) – czy twarz jest niesymetryczna? Czy jedna strona opada?
• A (arms) – czy osoba potrafi unieść obie ręce?
• S (speech) – czy mówi wyraźnie? Czy rozumie, co się do niej mówi?
• T (time) – jeśli występuje którykolwiek z tych objawów, natychmiast dzwoń na 112, udar to stan zagrożenia życia.

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36522158/