Leki przeciwwymiotne – stosowanie, podział, wspomaganie organizmu

Kiedy powinno się przyjmować leki przeciwwymiotne?

Wymioty definiuje się jako nagłe i niekontrolowane wydzielanie się treści pokarmowej z żołądka w wyniku silnego skurczu mięśni brzucha, przepony lub klatki piersiowej.

W większości przypadków przepisywane są leki przeciwwymiotne zwane lekami antyemetycznymi lub antyemetykami Najczęściej stosowane są w chorobie lokomocyjnej, po zatruciach, znieczuleniu ogólnym i chemioterapii oraz przy wymiotach wywołanych stosowaniem opioidów.

Podział leków przeciwwymiotnych

Prokinetyki pochodne benzamidu

Leki prokinetyczne są stosowane nie tylko w celu tłumienia wymiotów, ale także w chorobach górnego odcinka przewodu pokarmowego. Ich rolą jest zaciśnięcie zwieracza wejściowego żołądka i poprawa perystaltyki przełyku, żołądka i dwunastnicy. Substancje te mają działanie rozkładające dopaminę, co niestety może powodować skutki uboczne w ośrodkowym układzie nerwowym. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi są zmęczenie, senność i niepokój.

Antagoniści receptorów serotoninowych 5-HT3

Leki te blokują receptory serotoninowe 5-HT3 znajdujące się w ośrodkowym układzie nerwowym i obwodowym układzie nerwowym. Hamują wymioty i nudności spowodowane działaniem serotoniny w organizmie, która jest uwalniana w jelicie cienkim, np. poprzez radioterapię i leki cytostatyczne.

Głównymi wskazaniami do stosowania tych leków są wymioty wywołane poprzez chemioterapię i radioterapię, a także wymioty występujące po operacji. Niekiedy zaleca się je również kobietom w ciąży zmagającym się z uciążliwymi wymiotami.

Neuroleptyki

Leki neuroleptyczne blokują receptor dopaminy D2 zlokalizowany w pniu mózgu. Leki neuroleptyczne mogą być stosowane w chorobach przewodu pokarmowego, chorobie popromiennej oraz zaburzeniach równowagi wodno-elektrolitowej. Ze względu na silne skutki uboczne nie są przepisywane jako leki pierwszego rzutu.

Antagoniści receptorów neurokininowych NK1 substancji P

Ta grupa substancji jest stosowana w leczeniu wymiotów wywołanych terapią przeciwnowotworową, a także w zapobieganiu i leczeniu wymiotów pooperacyjnych. Tłumią również wymioty u pacjentów przyjmujących leki o potencjale emetogennym. Są takżę stosowane w terapii skojarzonej z antagonistami 5-HT3 i deksametazonem.

Leki przeciwhistaminowe

W leczeniu wymiotów stosuje się również leki przeciwhistaminowe pierwszej generacji, czyli blokujące receptory histaminowe H1. Wskazaniem do przyjmowania są wymioty spowodowane błędnikiem oraz wywołane przez chorobę lokomocyjną.

Benzodiazepiny

Ta grupa leków jest rzadko stosowana samodzielnie – zwykle łączy się je z innymi lekami przeciwwymiotnymi, jeśli wymioty nie ustępują po standardowym leczeniu zwłaszcza, gdy wymioty są wywołane chemioterapią lub występują po operacji.

Kannabinoidy

Kiedy inne leki są nieskuteczne, kannabinoidy są najczęściej stosowane w zapobieganiu oraz leczeniu nudności i wymiotów u osób poddawanych chemioterapii. Mechanizm przeciwwymiotny tych substancji nie jest w pełni znany, ale uważa się, że wpływa na receptory kannabinoidowe zlokalizowane w centrum wymiotnym lub w jego pobliżu. 

Kannabinoidy mają skutki uboczne, w tym głównie nieprzyjemne doznania i choroby ośrodkowego układu nerwowego, takie jak: zaburzenia nastroju, senność, zawroty głowy, splątanie, halucynacje i psychozy. Warto zauważyć, że podczas przyjmowania kannabinoidów nie można prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.

Leki cholinolityczne

Spośród leków cholinolitycznych najpowszechniej stosowana jest hioscyna w celu zapobieganiu i leczeniu wymiotów w chorobie lokomocyjnej. W chorobie lokomocyjnej plaster z hioscyną należy nakleić na skórę za uchem. Najczęstszym działaniem niepożądanym jest suchość błony śluzowej jamy ustnej, a po wielokrotnym podaniu w ten sposób obserwuje się zakłócenia widzenia w postaci zaburzeń akomodacyjnych.

Zioła o działaniu przeciwwymiotnym

Zioło o działaniu przeciwwymiotnym to korzeń imbiru znany również jako Zingiberis rhizoma. Można spożywać sam imbir, a także herbatę z niego. Imbir można przyjmować w postaci słodyczy lub kapsułek. Może być również stosowany pod nadzorem lekarza w celu złagodzenia wymiotów kobiet w ciąży.