Leki w ciąży – klasyfikacja, antybiotyki, stosowanie

Leki w ciąży – klasyfikacja

Pod względem udowodnionego ryzyka uszkodzenia płodu, klasyfikacja FDA jest najczęściej stosowaną klasyfikacją. Ta klasyfikacja obejmuje sześć kategorii – A, B, C, D, X i N. Najbezpieczniejsze są substancje z grupy A. W ich przypadku przeprowadzono dobrze udokumentowane badania kliniczne na kobietach w ciąży. Badania te wykluczyły ryzyko wystąpienia szkodliwych skutków w pierwszym trymestrze i pozostałych tygodniach ciąży.

Należy zachować ostrożność w odniesieniu do substancji z grupy B. W badaniach na zwierzętach nie ma dowodów na szkodliwość. Jednak wyniki badań na ludziach są niewystarczające. To grupa substancji, które choć wykazały skutki uboczne w badaniach na zwierzętach, w badaniach przeprowadzonych na ludziach nie wykazały żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi.

Trzecią badaną grupą leków w ciąży jest grupa C. Ma skutki uboczne w badaniach na zwierzętach, ale nie u ludzi. Większość substancji należy do tej kategorii. Dzieje się tak, ponieważ potrzeba wielu badań, aby zaklasyfikować lek do bezpieczniejszej kategorii.

Udowodniono, że leki w ciąży zawierające substancje z grupy D stwarzają pewne zagrożenie dla płodu. Jeśli jednak ratuje zdrowie i życie matki lub jeśli ryzyko związane z brakiem leczenia jest znacznie większe, niż stosowanie substancji, lekarz może je również przepisać.

Ze względu na silne szkodliwe działanie, stosowanie preparatów z grupy X jest absolutnie zabronione. Należą do nich: statyny, pochodne witaminy A i radioaktywny jod.

Grupa N obejmuje substancje, które nie zostały zaklasyfikowane do żadnej z powyższych grup ze względu na brak jakichkolwiek danych. Wynika to ze zmian w farmakokinetyce, czyli procesie wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania leku.

Antybiotyki jako leki w ciąży

Antybiotyki to szczególny rodzaj lekarstw. Są bezwzględnie przeciwwskazane w ciąży i obejmują: tetracykliny, sulfonamidy, fluorochinolony i aminoglikozydy. W pierwszym trymestrze ciąży nie należy przyjmować innych antybiotyków. Stosowanie penicyliny i pokrewnych cefalosporyn jest uważane za bezpieczne. Szczególną uwagę należy również zwrócić podczas przyjmowania leków przeciwgrzybiczych. W takim przypadku amfoterycyna i terbinafina są bezpieczne.

Leki w ciąży – stosowanie

Należy pamiętać, że stosowanie leków w ciąży należy dokładnie omówić z lekarzem lub farmaceutą. Podstawową zasadą jest stosowanie jak najmniejszej skutecznej dawki w jak najkrótszym czasie. Kobiety w ciąży często zgłaszają się do lekarza z powodu bólów głowy, zawrotów, przeziębień, nudności i wymiotów. Najpopularniejszym środkiem przeciwbólowym stosowanym w czasie ciąży jest paracetamol.

Ze względu na ryzyko chorób układu krążenia u dzieci, lekarz podejmuje decyzję o przepisaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen, ketoprofen czy naproksen. Korzystanie z nich w trzecim trymestrze ciąży może mieć wpływ na proces porodu. Podczas przeziębienia można przyjmować witaminę C, rutynę oraz preparaty specjalne dla kobiet w ciąży. Celem paracetamolu jest walka z gorączką w czasie ciąży. W przypadku nieżytu nosa najlepiej używać wody morskiej i 0,9% roztworu soli.

Dla kobiet w ciąży z suchym kaszlem zalecany jest syrop prawoślazowy. Po konsultacji z lekarzem na mokry kaszel można zastosować acetylocysteinę i ambroksol.

Leki a karmienie piersią

Podobnie jak kobiety w ciąży, kobiety karmiące piersią powinny zachować szczególną ostrożność podczas przyjmowania leków. Przed przyjęciem preparatu należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, a lek zażywać samodzielnie tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Lek jest absolutnie przeciwwskazany, gdy jego działania nie można określić oraz nie posiada klasyfikacji.

Najbezpieczniejsze są leki jednoskładnikowe i krótko działające – jednocześnie należy unikać leków długo działających i należy unikać ich podawania w dużych dawkach. Matki karmiące piersią powinny również monitorować stan dziecka – jeśli po zastosowaniu nowego leku wystąpią objawy takie jak biegunki, wysypki, drażliwości lub nadmierna senność, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.