Ten duet przyspiesza rozwój raka jelita grubego. Naukowcy odkryli niebezpieczny mechanizm
Nowe badania naukowców z University of Texas MD Anderson Cancer Center rzucają światło na zaskakujący mechanizm, który może sprzyjać rozprzestrzenianiu się raka jelita grubego. Okazuje się, że to, co spożywamy na co dzień – w pozornie niewielkich ilościach – może wpływać nie tylko na ryzyko zachorowania, lecz także na tempo rozwoju już istniejącego nowotworu.
- Badacze odkryli, że pewne powszechnie spożywane substancje mogą bezpośrednio przyspieszać tworzenie przerzutów raka jelita grubego
- Zasadniczą rolę odgrywa enzym dehydrogenaza sorbitolowa (SORD), który pobudza szlaki metaboliczne związane z cholesterolem
- Blokowanie SORD spowalniało tempo przerzutów nawet w obecności tych substancji
- Mechanizm ten jest podobny do tego, który hamują popularne statyny
- Wyniki badań wskazują, że dieta może wpływać na przebieg choroby również po jej wystąpieniu
Jak pewne składniki diety wpływają na komórki nowotworowe
Rak jelita grubego to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów na świecie, a w jego zaawansowanym stadium decydujące znaczenie ma zdolność komórek do tworzenia przerzutów. Zespół dr Jihye Yun z University of Texas MD Anderson Cancer Center postanowił sprawdzić, czy codzienne nawyki żywieniowe mogą wpływać na ten proces. Eksperymenty laboratoryjne wykazały, że niektóre związki powszechnie występujące w diecie znacząco zwiększają ruchliwość komórek raka jelita grubego, ułatwiając im „podróż” do nowych tkanek, zwłaszcza wątroby – najczęstszego miejsca rozsiewu tej choroby.
Dopiero dalsze analizy ujawniły, że chodzi o dobrze znaną parę cukrów – glukozę i fruktozę, czyli połączenie charakterystyczne dla wielu popularnych napojów i produktów przetworzonych. Co ważne, żaden z tych cukrów podawany osobno nie powodował podobnego efektu. To właśnie ich kombinacja tworzyła środowisko sprzyjające agresywnemu zachowaniu komórek nowotworowych.
Przeczytaj też: Co czwarty pacjent ma zmiany przedrakowe. Jest ratunek, ale trzeba działać szybko
Enzym SORD – klucz do zrozumienia mechanizmu
Zespół badawczy odkrył, że za ten efekt odpowiada enzym dehydrogenaza sorbitolowa (SORD). Jego aktywacja nasila metabolizm glukozy i jednocześnie uruchamia szlak produkcji cholesterolu, co sprzyja tworzeniu przerzutów.
„To połączenie wydaje się działać jak dopalacz dla komórek nowotworowych, zwiększając ich zdolność do migracji” – wyjaśnia dr Yun.
Badacze zauważyli, że blokowanie SORD znacząco spowalniało przerzuty, nawet gdy w otoczeniu obecna była mieszanka glukozy i fruktozy. Co ciekawe, to właśnie ten sam szlak metaboliczny jest hamowany przez statyny – leki stosowane powszechnie w kardiologii w celu obniżania poziomu cholesterolu. Odkrycie to otwiera nowy kierunek badań nad terapiami wspomagającymi leczenie raka jelita grubego.
Przeczytaj też: To nie zawsze rak jelita. IBS dotyka nawet 5 milionów Polaków
Cukier, otyłość i ryzyko nowotworów
Otyłość od dawna uznawana jest za czynnik ryzyka chorób nowotworowych, a cukier często obwiniano pośrednio – za wpływ na masę ciała i stan metaboliczny organizmu. Jednak wcześniejsze prace tego samego zespołu pokazały, że nawet umiarkowane ilości słodzonych napojów mogą bezpośrednio pobudzać wzrost guzów we wczesnym stadium raka jelita grubego – niezależnie od masy ciała. Nowe badania idą krok dalej, dowodząc, że cukry te mogą mieć równie istotny wpływ na późniejszy przebieg choroby, przyspieszając jej rozsiew.
„Nasze odkrycia podkreślają, że codzienna dieta ma znaczenie nie tylko dla ryzyka zachorowania, ale również dla tempa rozwoju choroby, kiedy już wystąpi” – podkreśliła dr Yun.
Choć na razie mowa o wynikach przedklinicznych, odkrycie może w przyszłości wpłynąć na zalecenia żywieniowe dla pacjentów onkologicznych, którzy często sięgają po kaloryczne napoje odżywcze lub soki zawierające glukozę i fruktozę. Rezygnacja z takich produktów może więc okazać się prostym, ale istotnym krokiem w stronę ochrony zdrowia – zarówno w profilaktyce, jak i w trakcie leczenia.
Źródło: Jihye Yun et al., Fructose and glucose from sugary drinks enhance colorectal cancer metastasis via SORD, Nature Metabolism, 2025.
