Stolec smolisty – dlaczego występuje i o jakich chorobach świadczy?

Jak powinien wyglądać prawidłowy stolec?

Stolec u zdrowej osoby powinien być przede wszystkim koloru brązowego, mieć zbitą, plastyczną i nie za twardą konsystencję oraz uformowany kształt. Częstotliwość jego oddawania zależy od ilości i rodzaju spożywanego pożywienia, tempa przemiany materii oraz trybu życia, jednak za normę przyjmuje się 1 oraz 2 razy dziennie.Każda zmiana w kolorze, konsystencji lub częstotliwości oddawania stolca powinna stanowić powód do niepokoju.

Czym jest stolec smolisty?

Stolcem smolistym określa się kał o czarnym kolorze i lepkiej konsystencji, przywodzącej na myśl smołę. Może on być zarówno gęsty i twardy, jak i luźny oraz wodnisty. W większości przypadków świadczy o krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego w ilości co najmniej 100 ml. Występuje na skutek degradacji hemoglobiny, która spowodowana może być działaniem bakterii jelitowych lub reakcji chemicznych, związanych z sokami żołądkowymi i enzymami trawiennymi.Jako że krew przyspiesza perystaltykę jelit, w przypadku większych krwawień stolec smolisty występuje pod postacią biegunki.

Stolec smolisty – przyczyny występowania i objawy towarzyszące

Choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy lub przełykuStolec smolisty może wynikać z krwawień wrzodów żołądka, dwunastnicy lub przełyku. W takim przypadku występują objawy takie jak ból i pieczenie w nadbrzuszu, ustępujące po spożyciu posiłku, nudności i wymioty, zgaga, kwaśny lub gorzki posmak w ustach, uczucie pełności, częsta czkawka.

Żylaki przełykuObecność żylaków przełyku bardzo często skutkuje stolcem smolistym. Kiedy pękają, dochodzi do krwawień o różnej intensywności. W przypadku niewielkiego krwawienia, chory może odczuwać jedynie lekki posmak krwi w ustach i nie stwierdzić u siebie innych objawów. Kiedy jednak krwawienie jest silniejsze, pojawiają się wymioty z krwią, kaszel, czkawka, obniżenie ciśnienia tętniczego, przyspieszenie rytmu serca, a nawet wstrząs krwotoczny.

Gastropatia krwotocznaGastropatia krwotoczna polega na uszkodzeniu błony śluzowej żołądka, w którego wyniku mogą wystąpić krwawienia z górnego odcinka układu pokarmowego. Oprócz smolistego stolca towarzyszą im krwiste wymioty, krew w stolcu oraz objawy dyspeptyczne.

Choroba refulksowa przełykuChoć refluks należy do łagodniejszych chorób układu pokarmowego, w ciężkiej postaci może doprowadzić do krwawień z przełyku, co skutkuje właśnie stolcem smolistym. Ponadto pojawiają się objawy takie jak pieczenie przełyku, zgaga, odbijanie, ból za mostkiem (podobny do bólu serca), a także cofanie się treści żołądkowej i wymioty.

Zespół Mallory’ego-WeissaPojawiający się na skutek częstych i obfitych wymiotów zespół Mallory’ego-Weissa polega na pęknięciu błony śluzowej przewodu pokarmowego na granicy przełyku i żołądka. Powoduje to obfite krwawienia, które mogą skutkować krwistymi wymiotami, przyspieszeniem akcji serca, obniżeniem ciśnienia krwi, silnym osłabieniem (czasami nawet zasłabnięciem) oraz stolcem smolistym.

NowotworyStolec smolisty może towarzyszyć nowotworom, które wiążą się z krwawieniem układu pokarmowego. Należą do nich: nowotwór przełyku, żołądka, trzustki, dwunastnicy oraz jelita grubego.

Cholestaza ciężarnychCholestaza ciężarnych jest chorobą powodującą zastój żółci. W ciąży pojawia się na skutek nadmiernego wytwarzania hormonów. Objawia się świądem skóry, rozdrażnieniem, niepokojem, żółtaczką, nudnościami, wymiotami, powiększeniem wątroby oraz stolcem smolistym.

Przyjmowanie preparatów z żelazemW trakcie przyjmowania preparatów z żelazem stolec naturalnie zmienia swoją barwę na czarną. Stan taki może się utrzymywać nawet przez cały okres kuracji i nie jest powodem do niepokoju.

DietaStolec smolisty niekiedy pojawia się na skutek spożycia pokarmów takich jak czernina, wiśnie, czarne jagody oraz buraki, a także po przyjęciu popularnego w leczeniu biegunki węgla spożywczego.

Stolec smolisty – diagnostyka i leczenie

W pierwszej kolejności wykonuje się badanie na obecność krwi utajonej w kale. Najlepiej przeprowadzić go w warunkach laboratoryjnych, jednak istnieją również testy bibułkowe, dostępne w aptece bez recepty. Następnie należy wykonać kompleksowe badania krwi.Jeżeli test na krew utajoną w kale ma wynik pozytywny, pacjent - w zależności od pozostałych objawów - zostaje skierowany na gastroskopię (wprowadzenie endoskopu do jelita grubego przez odbyt) lub kolonoskopię (wprowadzenie endoskopu do żołądka przez jamę ustną i przełyk), aby zlokalizować źródło krwawienia.Leczenie jest uzależnione od choroby, której objawem jest stolec smolisty i może polegać na zastosowaniu farmakoterapii (np. za pomocą antybiotyków czy leków immunosupresyjnych) lub specjalistycznych zabiegów chirurgicznych.