Udar mózgu (wcześniej znany również jako apopleksja) to zespół objawów klinicznych, związanych z ostrym i nagłym zaburzeniem czynności pracy mózgu. Powstaje ono w wyniku zaburzenia krążenia mózgowego i utrzymuje się przez minimum 24 godziny. Udar mózgu to stan zagrażający życiu – współczynnik śmiertelności w Polsce wynosi prawie 22%, przy czym zaznaczyć trzeba, że udar mózgu może wywoływać rozliczne powikłania – jedynie 50% osób które przebyły udar mózgu odzyskuje pełną sprawność fizyczną i umysłową.
Do podstawowych objawów udaru mózgu należy nagły i silny ból głowy, najczęściej współistniejący z wymiotami, nudnościami, zawrotami głowy i zaburzeniami świadomości. Jeżeli ktoś w Twoim otoczeniu zgłasza podobne objawy, możesz zastosować metodę szybkiej diagnostyki wstępnej, analizując występowanie pozostałych czynników.
Osoba przeżywająca udar mózgu ma trudności z wypowiadaniem się, widzi niewyraźnie, jej usta są asymetryczne, a jedna ze stron ciała chorego drętwieje. Poproś, by osoba potencjalnie chora powtórzyła po Tobie jakieś zdanie, uśmiechnęła się lub podniosła do góry obie ręce. Jeżeli ma z tym jakiekolwiek trudności, natychmiast wezwij karetkę – to udar mózgu.
Podobnie jak w przypadku wielu innych przypadłości medycznych, udar mózgu to choroba, w przypadku której możemy wymienić różne czynniki ryzyka, sprzyjające jej występowaniu. Część z nic ma podłoże genetyczne, więc nie będziemy w stanie im zaradzić, jednak na znaczą część wpływ ma wyłącznie nasz styl życia.
W przypadku uwarunkowań genetycznych dowiedziono, że największy wpływ na powstawanie udaru mózgu ma wiek, płeć oraz etniczność pacjenta. Zdecydowanie najczęściej udar mózgu przytrafia się mężczyznom po 65 roku życia wśród społeczności rasy czarnej i żółtej. Nie do przeoczenia jest także obciążenie genetyczne pacjenta, związane z przebytymi w rodzinie udarami mózgu.
Ryzyko wystąpienia udaru mózgu możemy jednak minimalizować, bowiem wiele z czynników ryzyka to czynniki modyfikowalne. Należą do nich: palenie papierosów (jako najpoważniejszy z takich czynników), nadużywanie alkoholu, nieodpowiednia dieta, otyłość, oraz niska aktywność fizyczna. Wśród pozostałych czynników ryzyka wymieniana jest także cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby serca i zespół bezdechu sennego.
Leczenie udaru mózgu uzależnione jest przede wszystkim od jego rodzaju – może to być udar niedokrwienny lub krwotoczny. Pierwsza pomoc polega przede wszystkim na monitorowaniu ciśnienia tętniczego krwi i jego obniżaniu, kontroli glikemii i diurezy, obniżaniu temperatury ciała, podaniu leków przeciwobrzękowych i przeciwzapalnych oraz profilaktyce przeciwzakrzepowej.
Po przebytym udarze mózgu chory musi przejść długotrwałą rehabilitację, mającą na celu przywrócenie go do pełnej sprawności. Taką rehabilitację dzieli się na szpitalną, poszpitalną i domową.
Pokaż więcej
Większość pacjentów, którzy trafiają do szpitala z pierwszym zawałem serca lub udarem mózgu, miała wcześniej wyraźne sygnały ostrzegawcze. Najnowsze badania pokazują, że te objawy są zaskakująco typowe – i można skutecznie zareagować, zanim dojdzie do tragedii.Ponad 90 proc. pacjentów z zawałem lub udarem miało wcześniej wykrywalne czynniki ryzyka – najczęściej nadciśnienie, wysoki cholesterol, glikemię na czczo i palenie tytoniuNajnowsze badanie (2025) potwierdza istnienie tzw. „okna ostrzegawczego”, które pozwala na skuteczną interwencję przed wystąpieniem poważnych incydentów sercowo-naczyniowychZmiana stylu życia i regularne badania (ciśnienie, lipidogram, glukoza) znacząco zmniejszają ryzyko zawału i udaru – nawet u młodszych kobiet
Udar mózgu kojarzy się najczęściej z nagłym paraliżem, opadającą twarzą i utratą mowy – to udar jawny, wymagający natychmiastowej interwencji. Istnieją jednak sytuacje, w których niedokrwienie mózgu następuje w sposób niemal niezauważalny. Mowa o cichym udarze (utajonym) i miniudarze, których objawy są tak subtelne lub krótkotrwałe, że często są po prostu „przechodzone”. Nieleczone niosą za sobą poważne ryzyko.Miniudar (TIA) to stan, w którym objawy udaru pojawiają się nagle, ale ustępują w ciągu 24 godzin (często już po kilku minutach), nie pozostawiając trwałych uszkodzeń.Cichy udar (zawał bezobjawowy) nie daje jawnych objawów neurologicznych; uszkodzenia wykrywa się przypadkowo w badaniach obrazowych (MRI, TK).Każdy epizod TIA lub podejrzenie cichego udaru musi być pilnie skonsultowane, ponieważ znacząco zwiększa ryzyko pełnoobjawowego udaru w przyszłości.
Co godzinę ponad tysiąc osób umiera, bo w ich żyłach tyka „cichy zabójca”. Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization) publikuje właśnie najnowszy raport i ostrzega: jeśli nie opanujemy tej epidemii, zapłacimy nie tylko zdrowiem, lecz także gigantycznymi kosztami społecznymi.Ile osób naprawdę żyje z nadciśnieniem i dlaczego większość o tym nie wieJak wysokie ciśnienie krwi niszczy organizm latami, zanim da pierwszy objawSprawdzone wskazówki, jak samodzielnie zmierzyć ciśnienie i kiedy bezwzględnie zgłosić się do lekarza
Śmiech to zdrowie – tak mówi przysłowie. Ale co, jeśli właśnie podczas śmiechu organizm wysyła cichy sygnał ostrzegawczy? Neurochirurg dr Carlos Seañez nie ma wątpliwości: jeśli twarz wykrzywia się niesymetrycznie albo śmiech brzmi nienaturalnie, to może być objaw poważnego problemu neurologicznego.Jeśli podczas śmiechu zauważysz asymetrię twarzy, skurcze, dziwny dźwięk – nie ignoruj tegoObjawy mogą wskazywać na udar lub inne zaburzenia neurologiczneStosuj zasadę FAST: zwracaj uwagę na twarz, ręce, mowę i czas reakcjiWczesna diagnoza może uratować życie
Objawy nowotworów nie zawsze są oczywiste – nawet dla lekarzy. Pacjenci z tym konkretnym symptomem skarżą się na niepokojące wrażenie „obcego w domu” za każdym razem, kiedy mówią. Nie poznają swojego głosu. Dla innych ich mowa brzmi dziwnie. Czasem są posądzani o udawanie, czasem spotykają się nawet z… rasizmem.50-letni mężczyzna z rakiem prostaty zaczął mówić z irlandzkim akcentem Syndrom obcego akcentu najprawdopodobniej wywołany był paranowotworowym zaburzeniem neurologicznym Jeden z pierwszych przypadków syndromu obcego akcentu odnotowano w 1941 roku
Wiele osób tego nie wie, ale dzieci też mogą mieć udar. Niestety, ponieważ jest rzadki – występuje u 0,56–2,4 na 100 tysięcy dzieci – bywa rozpoznawany zbyt późno. Wyjaśniamy, jakie są jego objawy i co robić, gdy zauważymy je u naszej pociechy.Udar mózgu kojarzy się głównie z osobami starszymi, ale może wystąpić również u dzieci – nawet niemowlątObjawy udaru u dziecka to m.in. nagłe zaburzenia mowy, asymetria twarzy (np. opadanie kącika ust) oraz niedowład jednej strony ciałaInne symptomy to silny, nagły ból głowy i zaburzenia widzenia. Udar dziecięcy wymaga natychmiastowej reakcji – w razie niepokojących objawów dzwoń na 112U dzieci występują zarówno udary niedokrwienne, jak i krwotoczne, przy czym te pierwsze stanowią około połowy wszystkich przypadków. Przyczyną udaru u najmłodszych mogą być m.in. wady serca, choroby zapalne, zakażenia, zaburzenia krzepnięcia czy choroby genetyczne – w wielu przypadkach nie udaje się jednak ustalić jednoznacznego źródła.
Paweł myślał, że to tylko coś wpadło mu do oka. Zlekceważył opuchliznę powieki i wysypkę na czole. Niestety, dwa miesiące później zmarł. Nie podejrzewał, że niewinny objaw okaże się początkiem śmiertelnej choroby – półpaśca. – Zbagatelizowaliśmy oboje tę chorobę. I zostałam sama – mówi jego żona.W okolicach oczu 74-letniego Pawła pojawiła się opuchlizna i wysypkaLekarz zdiagnozował u niego półpaśca ocznegoPo dwóch miesiącach mężczyzna zmarł w wyniku powikłańNa półpaśca jest refundowana szczepionka, ale niewiele osób o tym wie
Udary mózgu należą do najczęstszych i najgroźniejszych przyczyn zgonów oraz trwałej niepełnosprawności na świecie. Spośród nich ogromną większość, bo aż 85 proc., stanowią udary niedokrwienne, czyli zatory. Do przyczyn zatorów można zaliczyć nieleczone nadciśnienie, otyłość i oczywiście miażdżycę. Coraz częściej lekarze wskazują na migrenę, jako czynnik ryzyka udarów niedokrwiennych.W Polsce rocznie dochodzi do około 90 tys. udarów. Coraz częściej chorują młode osoby, przed 40. rokiem życia Migrena – zwłaszcza z aurą – może zwiększać ryzyko udaru niedokrwiennego Sygnały ostrzegawcze udaru to m.in. opadanie kącika ust, problemy z mową i nagłe zaburzenia widzenia
W 2024 roku na udar mózgu zmarło około 30 tys. Polaków – to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów. Dopadający znienacka, odbierający życie w kilka minut, przeraża. Jego objawy są nietypowe, można powiedzieć, że dziwaczne. Po czym poznać, że ktoś ma udar? Ta wiedza może przydać się również Tobie.
Choroby sercowo naczyniowe to główne przyczyny zgonów w Polsce i w Europie. Jednak w wielu przypadkach można zapobiec ich rozwojowi, wdrażając odpowiednią profilaktykę. Tu sporo zależy od nas samych, np. od tego, jaki tryb życia prowadzimy, czy zdrowo się odżywiamy, czy jesteśmy aktywni fizycznie.A jeśli chciałbyś wiedzieć, jakie jest ryzyko wystąpienia u Ciebie np. zawału, możesz to sprawdzić. Służą do tego specjalne darmowe narzędzia.
Udar to groźny stan, który może prowadzić do poważnych, a nawet śmiertelnych konsekwencji. Spośród czynników ryzyka wystąpienia udaru wymienia się, m.in. stres, choroby układu krążenia i niezdrowy tryb życia. Ale to nie wszystko.Naukowcy odkryli, że ryzyko udaru zwiększa także jedna z grup krwi. Wyniki badania są alarmujące. A Ty - znasz swoją grupę krwi?
W Polsce dochodzi do ok. 90 tys. udarów rocznie. Wiele z nich kończy się niepełnosprawnością lub śmiercią. Z danych statystycznych wynika, że coraz częściej doznają ich osoby młode, poniżej 40 roku życia. Jaka może być tego przyczyna? Czy da się temu zaradzić? Niech historia 23-letniej Anny będzie przestrogą.
Udaru może doznać dosłownie każdy. Często o tym zapominamy, ale ten problem – choć rzadko – może dotyczyć również dzieci, także tych najmniejszych. Dowodzi tego historia 2-latka z Wrocławia, którego życie udało się uratować wyłącznie dzięki czujności rodziców i szybkiej reakcji lekarzy. Jakie są pierwsze objawy udaru i jak dziś czuje się chłopiec? Zostańcie z nami.
Udar mózgu to jedna z najczęstszych i najgroźniejszych przyczyn zgonów oraz trwałej niepełnosprawności na całym świecie. Mimo ogromnego postępu w medycynie świadomość społeczna wciąż pozostaje niewielka i należy to zmienić. Lekarz neurolog alarmuje, że mamy wysyp udarów. Wskazuje też, że odkryto nową przyczynę choroby.
Mini udar, czy mikro udar, to potoczne określenie przemijającego napadu niedokrwiennego. Jest to czasowe niedokrwienie komórek mózgowych, które przestają prawidłowo funkcjonować. Zwykle mini udar przemija bez żadnych następstw po kilku minutach, jest to jednak kwestia trudna do przewidzenia. Ponadto, 1/3 osób po przebytym mini udarze, w przeciągu kolejnych 48 godzin doznaje faktycznego udaru. Ich objawy są identyczne, każdy powinien je znać.
Przyczyną śmierci papieża Franciszka, był „udar mózgu, śpiączka i nieodwracalna zapaść kardiologiczna”, jak poinformował opinię publiczną dyrektor ds. zdrowia i higieny Watykanu prof. Andrea Arcangeli. Ojciec Święty rano w Poniedziałek Wielkanocny obudził się ok. 6:00 i czuł się dobrze, jednak po godzinie jego stan się gwałtownie pogorszył. Po godz. 7:00 doszło do udaru, następnie do zapaści i śpiączki, z której już się nie obudził.
Udaru mózgu doświadcza ok. 15 mln osób rocznie na całym świecie, z czego 5 mln umiera. Zajmuje trzecie miejsce wśród przyczyn zgonów – po chorobach układu krążenia i nowotworów. Jest najczęstszą przyczyną długotrwałej niepełnosprawności wśród dorosłych.Zgodnie z definicją WHO udar występuje nagle, a jego objawy utrzymują się powyżej 24 godzin. Pacjenci dotknięci udarem wymagają leczenia szpitalnego, a później długotrwałej rehabilitacji. 60% pacjentów, którzy przeżyli udar, pozostaje niepełnosprawna ruchowa, a spośród nich połowa jest niesamodzielna lub wymaga stałej opieki.
Oczy są zwierciadłem duszy, ale nie tylko. Można z nich wiele wyczytać. Mowa o nowotworach, ale również udarach. Ten test pomoże ci szybko określić, czy znaki, które daje organizm, powinny zaniepokoić. Warto nadmienić, że podczas udaru liczy się każda chwila, która może wpłynąć na, być albo nie być. Często również sprawia, że zmiany nie są zbyt rozległe, a osoba dotknięta udarem szybko wraca do zdrowia. Oto jak to zrobić.
Jeszcze niedawno udary kojarzono wyłącznie z osobami starszymi. Dziś lekarze biją na alarm – coraz częściej udary dotykają także młodych dorosłych, a nawet nastolatków. Co jest przyczyną tej niepokojącej tendencji i jak możemy się przed nią chronić?Według najnowszych danych epidemiologicznych udar mózgu jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów i najczęstszą przyczyną niepełnosprawności dorosłych w Unii Europejskiej. W drugiej dekadzie XXI w. liczba udarów wzrosła o 4%, a liczba związanych z nimi zgonów aż o 6%. W Polsce diagnozujemy ok. 90 tys. udarów rocznie.
Katarzyna Paciorek, znana w środowisku graczy jako Kasix, w wieku 24 lat dostała udaru podczas streamingu. Wcześniej w czasie sesji gamingowej potrafiła nie odchodzić od komputera przez 30 godzin. W Dzień Dobry TVN opowiedziała o blaskach i cieniach swojego zajęcia oraz o tym, jak udar wpłynął na jej życie.Udar to nagłe zaburzenie krążenia krwi w mózgu, które prowadzi do uszkodzenia jego komórek wskutek niedotlenienia. Objawy obejmują nagłe trudności z mówieniem, osłabienie jednej strony ciała, problemy z widzeniem i równowagą, a szybkie leczenie jest kluczowe dla minimalizacji skutków.
Wyniki międzynarodowych badań Interstroke, prowadzonych wspólnie przez Uniwersytet w Galway we współpracy z Uniwersytetem McMaster w Kanadzie, wskazują na ryzyko udaru mózgu uzależnione od spożywania różnych napojów. Szczególnym zaskoczeniem okazała się kawa.Zalety kawy znamy wszyscy i kto docenia jej potencjał zdrowotny, chętnie sięga w ciągu po filiżankę ciemnego napoju. Kawa pobudza organizm do działania, jest też silnym przeciwutleniaczem, jednak jej nadmiar może poważnie zagrażać zdrowiu. I, jak wykazały badania, nie jest w tym wyjątkiem.
Zbilansowana, różnorodna dieta jest jednym z najważniejszych elementów szeroko pojętej profilaktyki. Najnowsze badania szwedzkich naukowców dostarczają porażających danych na potwierdzenie tego faktu. Nie pozostawiają wątpliwości w kwestii tego, który składnik diety drastycznie zwiększa ryzyko śmiertelnych chorób.Starasz się dbać o zdrową dietę, ale kilka razy w tygodniu zdarza ci się sięgnąć po słodki napój albo batonika? Być może czas zrezygnować z tych drobnych i na pozór niewinnych przyjemności.
To schorzenie odpowiada nawet za 30 procent udarów niedokrwiennych mózgu, dlatego absolutnie nie bagatelizować jego objawów. Są to, np. zaburzenia koncentracji, zaburzenia poznawcze, a nawet depresja.Choroba małych naczyń mózgowych rozwija się jednak w wyniku innych chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze, czy cukrzyca, które uszkadzają małe tętnice mózgowe. Jak widać, w zapobieganiu chorobie małych naczyń mózgowych, a co za tym idzie, również udarowi, ogromne znaczenie ma to, by zadbać o ogólne nasze zdrowie, w tym prawidłowy poziom glukozy we krwi oraz ciśnienie.
Charakterystycznym objawem udaru jest jednostronny niedowład i opadający kącik ust. To jednak nie koniec objawów, które można zauważyć gołym okiem. Ten symptom udaru jest dość nietypowy i dotyka kobiety. Nie można go lekceważyć.Jak podaje portal udarowcy.pl, statystyki dotyczące udaru mózgu nie są optymistyczne. Średnio w ciągu roku 2 osoby na 1000 doznają udaru mózgu. Częściej problem ten dotyczy mężczyzn niż kobiet. W naszym kraju rocznie odnotowuje się 60-70 tys. nowych zachorowań na udar mózgu.
Te wyniki badań dobitnie pokazują, jak bardzo napoje gazowane są niezdrowe i szkodzą naszemu zdrowiu. Regularne spożywanie napojów gazowanych oraz soków owocowych, zwłaszcza tych z dodatkiem cukru lub konserwantów, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem udaru. Badanie, przeprowadzone na próbie prawie 27 tys. osób z 27 krajów, pokazało, że także nadmierne picie kawy (ponad cztery filiżanki dziennie) może podwyższyć to ryzyko. Z kolei regularne spożywanie czarnej i zielonej herbaty było powiązane z niższym ryzykiem udaru. Najbardziej pozytywny wpływ na zdrowie ma woda, a to dlatego, że spożywanie ponad siedmiu szklanek wody dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru. Sugeruje to, że woda może być najzdrowszym spośród wielu napojów.
Są już najświeższe wytyczne American Stroke Association. Wskazują one, że profilaktyka pierwszego udaru mózgu jest możliwa poprzez odpowiednie badania przesiewowe oraz zmiany w stylu życia. Zalecenia skupiają się m.in. na zwiększonej aktywności fizycznej, zdrowym odżywianiu i kontroli czynników ryzyka, takich jak m.in. ciśnienie krwi oraz poziom cholesterolu.
Na udar mózgu w 2019 roku zmarło w Polsce 22 055 osób, co czyni go jedną z najczęstszych przyczyn zgonów. Jest to poważne schorzenie neurologiczne występujące w wyniku zaburzeń ukrwienia mózgu, wywołując uszkodzenia tkanki nerwowej. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów udaru jest ból głowy. Jak go rozpoznać?
Sammy Basso zmarł 5 października 2024 roku w wieku 28 lat. Był najdłużej żyjącą osobą cierpiącą na progerię, czyli zespół Hutchinsona-Gilforda, który powoduje przedwczesne starzenie się organizmu. Zanim umarł, dał nam cenną lekcję.