Wykrzywiają palce, bolą. Skąd się biorą i czym są guzki Heberdena?
Dłonie starszych osób często są zniekształcone w charakterystyczny sposób. W okolicy palców, tuż przy ich końcach, pojawiają się niewielkie, twarde guzki. Te zmiany to mogą być guzki Heberdena. Czy to coś poważnego?
Choć początkowo guzki wydają się jedynie problemem kosmetycznym, są to zmiany zwyrodnieniowe i z czasem mogą powodować ból, a także znacznie utrudniać wykonywanie codziennych czynności. Skąd się biorą te guzki? Czy można je leczyć?
Guzki Heberdena – co to jest?
Guzki Heberdena to niewielkie, kostne narośla rozwijające się w stawach międzypaliczkowych dalszych, czyli tych najbliżej opuszków palców. Są jednym z charakterystycznych objawów choroby zwyrodnieniowej stawów (osteoartrozy).
Powstają w wyniku różnych procesów degradacyjnych (jak np. ścieranie), które działają na powierzchnie stawów palców rąk. Stawy ulegają przeciążeniu, a chrząstka stawowa – niszczeniu. Wywiązuje się stan zapalny, obrzęk, mogą również powstawać torbiele podokostnowe i na skutek tych wszystkich procesów dochodzi do przerostu tkanki kostnej w okolicy stawów, tzw. osteofitów. Te narośla kostne nazywamy właśnie guzkami Heberdena.
Guzki wykrzywiają stawy palców, powodują, że stają się ona sztywne, a osobie dotkniętej tym schorzeniem coraz trudniej jest wykonywać precyzyjne czynności, jak chociażby obsługa smartfonu. W pewnym momencie np. szycie, czy zapinanie guzików może okazać się niewykonalne.
Guzki Heberdena – przyczyny
Na tę dolegliwość częściej cierpią kobiety, zwłaszcza w okresie menopauzy. Szacuje się, że ich występowanie może być dziedziczne – osoby, których rodzice mieli podobne deformacje, są bardziej narażone na rozwój guzków Heberdena. Wpływ mają tu również czynniki środowiskowe, takie jak np. nadmierne obciążanie rąk.
Ryzyko pojawienia się guzków zwiększa się z wiekiem. Częściej dotyczy osób z nadwagą, ponieważ nadmierna masa ciała obciąża układ kostno-stawowy. Ponadto rolę odgrywają tu:
- zmiany hormonalne, zwłaszcza spadek poziomu estrogenów w okresie menopauzy,
- przeciążenie stawów, wynikające z wykonywania powtarzalnych ruchów lub pracy fizycznej wymagającej intensywnego używania rąk,
- urazy w obrębie ręki,
- starzenie się organizmu,
- cukrzyca,
- reumatoidalne zapalenie stawów.
Guzki Heberdena – objawy
Pierwszym objawem guzków Heberdena jest często niewielki ból w okolicach stawów międzypaliczkowych dalszych. Z czasem pojawiają się widoczne zgrubienia i wyrośla kostne, które mogą prowadzić do:
- deformacji palców, najczęściej w postaci ich wykrzywienia,
- sztywności stawów, szczególnie rano,
- ograniczenia ruchomości, co utrudnia chwytanie przedmiotów,
- bólu nasilającego się podczas ruchu lub obciążenia palców.
Dodatkowo w okresach zaostrzeń może wystąpić obrzęk i zaczerwienienie w okolicy guzków, co świadczy o obecności stanu zapalnego.
Guzki Heberdena – leczenie
Leczenie guzków Heberdena zależy od stopnia zaawansowania zmian i nasilenia objawów. Niestety, deformacji nie można cofnąć, ale odpowiednia terapia może złagodzić ból i poprawić funkcję rąk.
Podstawą leczenia jest farmakoterapia, w tym leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (NLPZ). W przypadku silnych dolegliwości stosuje się także iniekcje z kwasu hialuronowego lub sterydów.
Ważną rolę odgrywa tu także rehabilitacja. Ćwiczenia poprawiają ruchomość stawów i zmniejszają sztywność. Pomocne mogą być zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak ultradźwięki, laseroterapia czy ciepłe okłady.
W skrajnych przypadkach, gdy guzki powodują silny ból lub znaczne ograniczenie funkcji ręki, może być konieczna operacja. Zabiegi chirurgiczne obejmują usunięcie osteofitów lub zespolenie stawów w celu wyeliminowania bólu.
Źródła: verywellhealth.com/what-are-heberdens-nodes-2552023, academic.oup.com/jpp/article-abstract/66/3/339/6128085?redirectedFrom=fulltext&login=false
Zobacz także:
Bolą cię stawy? To może być pierwszy objaw nieuleczalnej choroby
Jak zatrzymać chorobę zwyrodnieniową stawów? Lekarze tłumaczą, jak ją leczyć
