Zaburzenia ustawienia i ruchów oczu – przyczyny i leczenie.

Przyczyny zaburzeń ustawienia i ruchów oczu

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn odpowiedzialnych za zaburzenia ustawienia i ruchów oczu. Wśród nich wymienia się przede wszystkim te wynikające ze schorzeń lub urazów ośrodkowego układu nerwowego, których przyczyną mogą być:

·        stwardnienie rozsiane,

·        tętniak,

·        guz,

·        miastenia,

·        choroby zakaźne,

·        borelioza,

·        zatrucia.

Wśród innych schorzeń wymienia się przede wszystkim:

·        naczyniaki,

·        nadciśnienie tętnicze,

·        cukrzycę,

·        choroby mięśni,

·        guzy,

·        urazy,

·        zmiany zapalne,

·        krwiaka pozagałkowego.

Objawy zaburzeń ustawienia i ruchów oczu

Wśród objawów zaburzeń ustawienia i ruchów oczu można wymienić przede wszystkim te, które występują niezależnie od przyczyny, która je wywołała. Oznacza to, że mogą występować przy każdej dolegliwości:

·        zez (jeżeli wystąpi u małego dziecka w pierwszym roku życia traktowany jest oddzielnie – jego pojawienie się może być wada refrakcji),

·        podwójne widzenie (nasilenie występuje podczas ruchu gałki w stronę mięśnia ogarniętego niedowładem),

·        wyrównawcza pozycja głowy (objaw dotyczący pacjentów z niewielkim niedowładem mięśnia),

·        ograniczony ruch oka lub całkowita niemożność poruszenia okiem,

·        błędne rozmieszczenie składowych otaczającej chorego przestrzeni.

Zaburzenia ustawienia i ruchu oczu – rodzaje

Wśród rodzajów zaburzeń ustawienia i ruchu oczu wyróżnia się między innymi rodzaje porażeń gałek ocznych wymienionych poniżej.

1.      Porażenie skojarzonego spojrzenia – osoba chora nie jest w stanie skierować oczu swobodnie w wybraną stronę – następuje przymusowe patrzenie pod określonym kątem przy jednoczesnym „zblokowaniu” drugiej strony. W tym schorzeniu zwykle nie odnotowuje się przypadków podwójnego widzenia, jednak przy nieznacznym niedowładzie mięśnia często występuje wyrównawcze ustawienie głowy. Jeżeli zaburzenie ustawienia i ruchu oczu trwa długo, może dochodzić do powstawania zmian w sąsiadujących mięśniach oka objętego porażeniem oraz w oku drugim.

2.      Całkowite porażenie nerwu okoruchowego – podstawowym objawem tego zaburzenia jest opadająca górna powieka oraz występowanie zeza rozbieżnego oka chorego w stosunku do zdrowego i w nieco od niego niższej pozycji. Charakterystyczna jest również niemożność poruszania gałką lub nikły zakres jej ruchomości. Pojawia się również podwójne widzenie, które obejmuje obie gałki oczne w zakresie całego pola widzenia. Odnotowuje się również w tym porażenie mięśnia zwieracza źrenicy, co oznacza, że oko nie reaguje prawidłowo na światło poprzez zwężanie źrenicy.

3.      Porażenie nerwu bloczkowego – podstawowym objawem tego schorzenia jest ograniczony ruch gałki ocznej w dół i w przywiedzeniu oraz do wewnątrz. Oko chore ustawia się wyżej i lekko zbieżnie w stosunku do oka zdrowego. Podwójne widzenie objawia się najmocniej, gdy chore oko skierowane jest w dół. Charakterystyczne jest wyrównawcze ustawianie głowy – pochylona na ramię od strony zdrowego oka z  jednoczesnym obniżeniem brody.

4.      Porażenie nerwu odwodzącego – w tym przypadku następuje porażenie mięśnia odpowiedzialnego za odwodzenie oka, w związku z czym obserwuje się zeza zbieżnego w chorym oku. Występuje podwójne widzenie z jednoczesnym ustawieniem wyrównawczym głowy w stronę chorego oka (czyli zupełnie przeciwnie niż w przypadku porażenia nerwu bloczkowego).

Diagnostyka zaburzeń ustawienia i ruchu oczu

W procesie diagnostycznym wszelkiego rodzaju zaburzeń ustawienia i ruchu oczu należy wziąć pod uwagę wiele zmiennych, dlatego zwykle proces ten przebiega na kilku polach. W diagnozowaniu wymienionych w poprzednim punkcie zaburzeń często bierze oprócz okulisty udział neurolog, internista, laryngolog czy endokrynolog, a czasami nawet chirurg twarzowo-czaszkowy.

Wykonywane są badania obrazowe mózgowia oraz oczodołów. Sprawdza się zakres ruchów gałek ocznych przy pomocy specjalnych narzędzi diagnostycznych, ale również poprzez wywiad lekarski i badania w gabinecie, które mogą między innymi polegać na przybliżaniu i oddalaniu od nosa palca wskazującego, przy jednoczesnym skupieniu się na oddalonym punkcie, aby móc zaobserwować moment i miejsce pojawiania się podwójnego widzenia. A to tylko jeden z dziesiątków przykładów. Zatem, jak widać, proces diagnostyczny może być skomplikowany, długi i wymagać zaangażowania wielu osób. Tym bardziej nie warto zwlekać z wizytą u lekarza, ale zgłosić się do niego natychmiast po wystąpieniu niepokojących objawów.