Borderline nazywane jest zaburzeniem osobowości naszych czasów. Skąd się bierze? Psychiatra tłumaczy
![psychiatra Adam Bełda, smutny nastolatek, borderline,](https://images.iberion.media/images/1920/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_5_90a0484efc.png)
Osobowość borderline określa się mianem osobowości naszych czasów. Choruje na nią ok. 1-3% populacji. Jej objawami są m.in. nadmiar uczuć negatywnych i lęk przed odrzuceniem lub rozczarowaniem. Co jednak powoduje, że taka osobowość powstaje? Traumatyczne doświadczenia? A może geny? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą psychiatrą Adamem Bełdą.
Mechanizmy powstawania borderline
Osobowość borderline jest zaburzeniem objawiającym się m.in.: skłonnościami do ryzyka, nadużywaniem substancji psychoaktywnych i działaniami autoagresywnymi. Termin ten pojawił się w literaturze psychiatrycznej pod koniec lat trzydziestych, lecz przyczyny powstania borderline nie zostały wciąż w pełni poznane.
- Obecne podejście do większości zaburzeń psychicznych pokazuje, że przyczyny są trudne do jednoznacznego wskazania. Zazwyczaj są to choroby lub zaburzenia o etiologii wieloczynnikowej, co oznacza, że istnieje bazowa ludzka podatność na stres – powiedział w rozmowie z Pacjentami psychiatra Adam Bełda.
Uznaje się, że zaburzenie to powodują:
- śmierć bliskich,
- stres pourazowy (PTSD),
- nieprzepracowane kryzysy rozwojowe.
Na powstawanie osobowości z pogranicza (inna nazwa borderline) mogą wpływać także geny.
- Niektórzy ludzie mają predyspozycje do pewnych zaburzeń. Ktoś może posiadać geny predysponujące do zaburzeń osobowości, jednak przez całe życie ich nie wykształcić, do momentu pojawienia się konkretnego czynnika – powiedział psychiatra Adam Bełda.
Innym znaczącym czynnikiem mogącym powodować rozwój borderline są traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa.
- Można mówić o bardzo istotnych, poważnych nadużyciach w dzieciństwie, które prowadzą do powstania zaburzenia osobowości typu borderline. Badania i doświadczenie kliniczne pokazują, że często są to osoby, które były odrzucone przez rodziców, czasem w aktywny sposób. Oznacza to, że rodzice byli agresywni, dochodziło do przemocy psychicznej, fizycznej lub emocjonalnej – powiedział psychiatra Adam Bełda.
Zaburzenie osobowości typu borderline może rozwinąć się również u osób wychowanych w zdrowych rodzinach.
- Gdy człowiek rodzi się w kraju, w którym trwa wojna, niebezpieczeństwo zaburzenia osobowości jest duże, nawet gdy posiada najlepszych rodziców na świecie – podkreślił psychiatra Adam Bełda.
![Projekt bez nazwy - 2024-04-07T150622.066.png](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_2024_04_07_T150622_066_80191e2455.png)
Borderline bywa skutkiem stresu rozwojowego
Osoby mające geny predysponujące do zaburzeń osobowości mogą je wykształcić w momencie, gdy przydarzy im się sytuacja lub sytuacje stresowe. Wspomniane geny najczęściej uaktywniają się jako reakcja na stres rozwojowy we wczesnym etapie życia. Takimi doświadczenia są np:
- brak akceptacji ze strony rodziny i rówieśników,
- niewłaściwa opieka rodzicielska,
- porzucenie,
- nadużycia seksualne,
- niski status materialny,
- niedocenienie,
- wysokie wymagania ze strony rodziny przy jednoczesnym braku wsparcia emocjonalnego.
Doświadczenia tego rodzaju zmieniają u dziecka sposób postrzegania rzeczywistości. Ich skutkiem są zniekształcenia dotyczące różnych płaszczyzn funkcjonowania. Jednak diagnozowanie zaburzeń wśród osób, które nie ukończyły 18. roku życia, jest kwestią sporną.
- Nie powinno się rozpoznawać zaburzeń osobowości przed 18. rokiem życia, takie jest bieżące postępowanie. Coraz więcej osób twierdzi jednak, że warto byłoby obserwować wcześniej, czy osobowość kształtuje się w określonym kierunku – powiedział psychiatra Adam Bełda.
Jak rozmawiać z osobą mającą borderline?
Przebywanie z osobą z borderline bywa stresujące i wyjątkowo nieprzyjemne. Istnieje jednak kilka strategii, które są pomocne w dystansowaniu się od zachowań chorego.
1) Świadome oddychanie – wolne oddychanie sprawia, że łatwiej się zdystansować względem zachowania osoby z borderline i nie dać wyprowadzić z równowagi.
2) Trzymanie się faktów – w sytuacji konfliktowej należy wyraźnie wyróżnić, co jest faktem a co opinią lub odczuciem.
3) Bycie uważnym na swój nastrój – w sytuacji gdy odczuwa się bezsilność, zmęczenie a nawet głód, warto odłożyć rozmowę z osobą z borderline na moment, w którym samopoczucie będzie lepsze.
4) Wyznaczanie granic – podczas nieprzyjemnej rozmowy z osobą z borderline należy jasno i konkretnie wyznaczyć granice i w razie potrzeby powiedzieć stanowcze “nie”.
Zobacz podcasty Pacjenci.pl na YouTube:
Przeczytaj też:
Zaburzenie osobowości typu borderline - objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy (pacjenci.pl)
Po tych cechach poznasz osobę z zaburzeniami borderline. Ekspert tłumaczy (pacjenci.pl)
Farmakologiczne leczenie zaburzeń osobowości – czy to bezpieczne? (pacjenci.pl)
![Pragnienie i suchość w ustach mogą być objawami cukrzycy.](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_ccba3bd203.png)
![Demencja / lek. Mateusz Gajda](https://images.iberion.media/images/origin/Archiwum_prywatne_77aba06204.png)
![Opuchnięte stopy](https://images.iberion.media/images/origin/Canva_2de6b7e592.png)
![Psychiatra, objawy skórne zaburzeń psychicznych](https://images.iberion.media/images/origin/Psychiatra_81c381ec7f.png)
![otyłość](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_tytulu_2023_02_23_T115047_336_fe95620fc1.png)
![lekarz](https://images.iberion.media/images/origin/lekarz_4f583f9892.jpg)
![depresja, psychoprobiotyki](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_12_734b42dc52.png)
![Colleen Heidemann](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_16_9ffa970dd0.png)
![Chrapanie może być objawem niedoczynności tarczycy.](https://images.iberion.media/images/origin/11_cc6858dc63.jpg)
![Lekarz radzi, jak uniknąć anginy latem.](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_6a7b6f1554.png)
![Oko, zbliżenie na oko, niebieskie oko](https://images.iberion.media/images/origin/Oko_e49083cd93.jpg)
![Depresja, leki przeciwdepresyjne, antydepresanty, interakcje z lekami](https://images.iberion.media/images/origin/Antydepresanty_cd71137b25.png)
![dr n med. Ewa Uścińska, kardiolog, objawy zawału, zlewne poty](https://images.iberion.media/images/origin/dr_Ewa_Uscinska_kardiolog_65c94f64e1.png)
![Pieniądze, ZUS, świadczenie, renta](https://images.iberion.media/images/origin/pieniadze_zus_4a4fc88575.png)
![emerytura, pieniądze, seniorzy](https://images.iberion.media/images/origin/emerytura_5831ed7061.jpg)
![Ginekolog, dr dr n.med. Agnieszka Nalewczyńska, tampon, TSS](https://images.iberion.media/images/origin/Ginekolog_a24e9b94bf.png)
![Okulista dr hab. n. med. Janusz Skrzypecki, zaćma](https://images.iberion.media/images/origin/Okulista_4513de2125.png)
![dieta](https://images.iberion.media/images/origin/dieta_0230450df6.png)
![Masaż twarzy, roler jadeitowy](https://images.iberion.media/images/origin/Masaz_twarzy_322402ddea.png)
![Świadczenia dla niepełnosprawnych](https://images.iberion.media/images/origin/Canva_ecccc6c6a9.png)
![suplementacja magnezu, magnez](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_97_c94aad1504.jpg)
![Użądlenia osy, osa, pszczoła](https://images.iberion.media/images/origin/Co_robic_przy_uzadleniach_osy_Jak_postepowac_a1a5d39c3a.jpg)
![dr n. med. Łukasz Wohadlo, nowotwór, przeruty, chirurg onkolog](https://images.iberion.media/images/origin/onkolog_przerzuty_c1f4f372c8.png)
![rehabilitacja, świadczenie](https://images.iberion.media/images/origin/W_tych_sytuacjach_mozna_dostac_swiadczenie_rehabilitacyjne_e163f7d96e.jpg)
![Witamina D, suplementacja](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Kopia_Projekt_bez_nazwy_3_f154b3d164.jpg)
![Demencja, refluks](https://images.iberion.media/images/origin/Ten_popularny_lek_moze_zwiekszac_ryzyko_demencji_6b20333e04.jpg)
![Wulkan](https://images.iberion.media/images/origin/wulkan_turysci_pl_nowe_bd7df8b62a.jpg)
![Występ Lady Gagi na Igrzyskach Olimpijskich](https://images.iberion.media/images/origin/Wystep_Lady_Gagi_na_Igrzyskach_Olimpijskich_c57c60b176.png)
![Kot i Pies](https://images.iberion.media/images/origin/Projekt_bez_nazwy_1_40e6b73458.png)
![Rak szyjki macicy, rak](https://images.iberion.media/images/origin/Co_roku_z_powodu_tego_raka_umiera_1600_Polek_9631c7e88a.jpg)
![Bożena Dykiel, Mieczysław Hryniewicz](https://images.iberion.media/images/origin/Bozena_Dykiel_Mieczyslaw_Hryniewicz_f9de23f40d.jpg)
![Był sobie kot](https://images.iberion.media/images/origin/Byl_sobie_kot_d3edad37dc.jpg)
![Materiały promocyjne](https://images.iberion.media/images/origin/Kobieta_w_ogrodzie_a42c929a56.png)
![Chrome](https://images.iberion.media/images/origin/chrome_ochrona_fot_pxhere_DALL_E_897cb3f8b6.png)
![Wakacje](https://images.iberion.media/images/origin/upadek_biura_1831724a08.png)
![Celine Dion](https://images.iberion.media/images/origin/Kopia_WZORY_DLA_SG_2024_07_26_T233159_059_b0fccb9d4f.jpg)
![Celine Dion](https://images.iberion.media/images/origin/Szablony_Lelum_1200x700_88_20cfa0db40.png)
![tarcie jabłek](https://images.iberion.media/images/origin/kolacja_na_cieplo_b4401f9f16.jpg)