Daria Siemion 06.04.2024 18:07

Na te nowotwory chorują coraz młodsi. Winny wirus przenoszony drogą płciową

Młoda kobieta z chustką na głowie leży smutna na łóżku, obok w kółku widoczny wirus HPV

Fot. Canva / Getty Images, Wikipedia / Papillomavirus

Na te nowotwory umiera 300 tys. osób rocznie. Za ich powstanie odpowiada wirus przenoszony drogą płciową. Mowa o nowotworach głowy i szyi powodowanych m.in. przez zarażenie wirusem HPV. Jak się przed nim chronić? Jakie są rokowania w przypadku choroby?

Wirus HPV to jeden z najczęstszych wirusów przenoszonych drogą płciową. Może nie dawać objawów przez kilkanaście lat, nagle powodując zmiany skórne albo raka. I chociaż jest na niego szczepionka, to niewiele osób z niej korzysta. Większość z nich nie wie, że rezygnując ze szczepienia, zwiększają ryzyko zachorowania na raka.

Nowotworów głowy i szyi coraz więcej. Chorują coraz młodsi

Nowotwory złośliwe głowy i szyi to jedne z najczęstszych nowotworów – znajdują się na 6. miejscu, jeśli chodzi o częstość występowania, stanowiąc zarazem 6 proc. wszystkich zdiagnozowanych nowotworów w Polsce. Każdego roku z ich powodu umiera ponad 300 tys. osób, a ponad 500 tys. jest chorych. Leczenie jest trudne, ponieważ większość pacjentów zgłasza się do lekarza zbyt późno.

Do nowotworów głowy i szyi zaliczamy:

raka gardła;
raka krtani;
raka gruczołów ślinowych;
rak jamy ustnej i warg;
rak nosa i zatok przynosowych.

Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w ciągu ostatniej dekady liczba zachorowań na nowotwory głowy i szyi wzrosła o 20 proc. Dawniej chorowali głównie starsi mężczyźni nadużywający alkoholu i palący papierosy, natomiast obecnie chorują 30- i 40-latkowie prowadzący higieniczny tryb życia. U tych osób nowotwór wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) – ten sam, który powoduje raka szyjki macicy.

Na nowotwory głowy i szyi chorują coraz młodsze osoby Fot. Freepik

Rak piersi – przyczyny, objawy, leczenie i rokowania Rak piersi u mężczyzn – przyczyny, objawy, leczenie

Wirus HPV przyczyną wzrostu zachorowań. Jest przenoszony drogą płciową

Zakażenie wirusem HPV to jedna z najczęstszych infekcji wirusowych przenoszonych drogą płciową. Naukowcy szacują, że większość osób aktywnych seksualnie będzie mieć z nim styczność. Co ważne, do transmisji wirusa dochodzi nie tylko poprzez stosunek pochwowy czy analny, ale również przez seks oralny i pocałunki.

– Podaje się, że w ciągu życia, liczba osób, które możemy spotkać i zarażą się HPV wynosi około 80%. Statystycznie 8 na 10 osób będzie miało styczność z wirusem, jest to niezmiernie duża liczba, mimo że wbrew pozorom nie mówi się o tym szeroko. Cechą unikatową w skali innych wirusów jest fakt, że występuje bardzo często – mówi w rozmowie z Pacjentami dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka, wenerolog.

– Wirus HPV jest przenoszony nie tylko drogą płciową, może być przekazywany także przez dłonie czy pielęgnację (np. ręczniki). Za pomocą bezpośredniego kontaktu występuje jednak więcej zarażeń niż w przypadku drogi pośredniej, czyli przez materiały lub części ciała – dodaje lekarka.

Eksperci uważają, że przetrwałe zakażenie wirusem HPV po latach może prowadzić do rozwoju nowotworów głowy i szyi. Ich zdaniem wzrost zachorowań na te choroby wiąże się ze zmianą obyczajowości, ryzykownymi zachowaniami seksualnymi i częstszą zmianą partnerów. Dobrą wiadomością jest to, że w przypadku raka wywołanego HPV rokowania są optymistyczne.

Na HPV można się zaszczepić. To zmniejsza ryzyko raka

Szczepienia przeciwko wirusowi HPV zapobiegają wielu typom nowotworów, przede wszystkim rakowi szyjki macicy, rakowi odbytu i sromu, ale również nowotworom złośliwym głowy i szyi. Przykładowo w grupie dziewcząt zaszczepionych w wieku 12-13 lat odnotowano redukcję zapadalności na raka szyjki macicy na poziomie 87 proc.

– W przedziale 9-25 lat szczepienia mają największe korzyści. Nie jest powiedziane, że osoby po 25. roku życia nie mogą się zaszczepić, to tylko zalecenia. Starsza osoba może się zaszczepić, jeżeli w badaniach nie ma infekcji, typów onkogennych, a może występować czynnik ryzyka zakażenia – tłumaczy dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka.

I chociaż szczepionkę najlepiej przyjąć przed rozpoczęciem współżycia, osoby aktywne seksualnie też mogą to zrobić. – Nawet zakażone osoby warto zaszczepić, ponieważ dodatkowo uzyskujemy przeciwciała przeciwko pozostałym typom wirusa, zmniejszając ryzyko nabycia typu onkogennego – wyjaśnia ekspertka.

W Australii, gdzie szczepienia przeciwko HPV są dostępne najdłużej, rak szyjki macicy praktycznie nie występuje. Tamtejsi lekarze są przekonani, że do 2028 roku chorobę uda się całkowicie wyeliminować z kontynentu. Dla porównania w Polsce raka szyjki macicy wykrywa się u 46 na 100 tys. pacjentek – to bardzo dużo. Do tego dochodzą nowotwory szyi i głowy.

Ważne!
Ministerstwo Zdrowia uruchomiło specjalny program darmowych szczepień przeciw HPV dla dziewczyn i chłopców między 11. a 14. rokiem życia.

Tutaj zapiszesz dziecko na bezpłatne szczepienie przeciwko HPV: