Chore nerki zwykle nie bolą. Jak o nie zadbać?
Dziś obchodzimy Światowy Dzień Nerek – święto, które powstało z inicjatywy Międzynarodowego Towarzystwa Nefrologicznego i Międzynarodowej Federacji Fundacji Nerek w celu podnoszenia świadomości na temat tego ważnego narządu.
Chore, a nawet poważnie uszkodzone nerki w większości przypadków nie dają żadnych specyficznych objawów. Dlatego nawet 95% osób cierpiących z powodu chorób nerek umiera przedwcześnie. Tymczasem zdaniem ekspertów do prawidłowej diagnozy wystarczą proste, niedrogie badania krwi i moczu.
Przewlekła choroba nerek – przyczyny, objawy, leczenie
Przewlekła choroba nerek (PChN) to postępujące i nieodwracalne uszkodzenie nerek, prowadzące do stopniowego pogarszania ich funkcji. Choroba ta często rozwija się bezobjawowo przez wiele lat, dlatego jest zbyt rzadko diagnozowana we wczesnych stadiach.
(…)nasz organizm przez dosyć długi czas daje sobie radę z wyrównywaniem i kompensowaniem zaburzeń związanych z niewydolnością nerek, której objawy rozwijają się stopniowo i do których się adaptujemy
– ostrzega dr n. med. Dominik Cieniawski, nefrolog i lekarz chorób wewnętrznych.
Do głównych przyczyn PChN należą cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, przewlekłe choroby kłębuszków nerkowych oraz czynniki genetyczne, np. wielotorbielowatość nerek. W Polsce przewlekła choroba nerek może dotyczyć od 2,7 do 6,2 miliona osób, a na świecie liczba ta wynosi nawet 873 miliony.
Objawy PChN pojawiają się zazwyczaj w zaawansowanych stadiach i mogą obejmować:
• przewlekłe zmęczenie i osłabienie,
• obrzęki nóg i twarzy,
• nadciśnienie tętnicze,
• zmniejszenie ilości wydalanego moczu lub częstsze oddawanie moczu w nocy,
• świąd skóry, suchość i bladość,
• problemy z koncentracją i pamięcią.
Przeczytaj także: Ciągle się drapiesz i masz suchą skórę? To może być objaw poważnej choroby
Diagnoza PChN opiera się na wynikach badań laboratoryjnych i obrazowych. Podstawowe testy to oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi i wyliczenie współczynnika przesączania kłębuszkowego (eGFR). Dodatkowo wykonuje się badanie moczu w celu wykrycia albuminurii oraz ultrasonografię (USG) nerek.
Leczenie PChN koncentruje się na spowolnieniu postępu choroby i obejmuje kontrolę ciśnienia krwi, cukrzycy oraz modyfikację diety (np. ograniczenie białka i sodu). W zaawansowanych stadiach konieczne może być leczenie nerkozastępcze, takie jak dializy lub przeszczep nerki.
Jak dbać o nerki?
Nerki pełnią kluczową rolę w oczyszczaniu organizmu z toksyn, regulacji ciśnienia krwi i utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej, dlatego ich ochrona jest niezwykle ważna. Aby dbać o zdrowie nerek i zapobiegać ich uszkodzeniu, warto stosować się do kilku kluczowych zasad dotyczących stylu życia, diety oraz regularnych badań profilaktycznych.
Podstawa to odpowiednie nawadnianie. Eksperci zalecają picie ok. 1,5-2 litrów wody dziennie. Warto też ograniczyć spożywanie soli, bo nadmiar sodu może prowadzić do nadciśnienia i przeciążenia nerek. Nerki lubią zbilansowaną dietę, w której przeważają owoce i warzywa; mięso warto jeść z umiarem, a z cukru i produktów przetworzonych w miarę możliwości zrezygnować.
Przeczytaj: Co oznacza zielony mocz? Zielony kolor moczu a infekcje i choroby nerek
Poza tym profilaktyka zdrowia nerek powinna obejmować:
- kontrolę ciśnienia krwi – utrzymywanie wartości poniżej 130/80 mmHg;
- regularne badania profilaktyczne:
a) ogólne badanie moczu (wykrywanie białkomoczu, albuminurii),
b) pomiar kreatyniny i eGFR w krwi,
c) badania poziomu cukru we krwi u osób z ryzykiem cukrzycy, - aktywność fizyczną – regularny ruch (np. spacery, jazda na rowerze, pływanie);
- utrzymywanie prawidłowej masy ciała – unikanie nadwagi i otyłości;
- unikanie nadużywania leków przeciwbólowych (np. ibuprofenu, ketoprofenu);
- rzucenie palenia i ograniczenie alkoholu, które mogą obciążać nerki i układ krążenia;
- kontrolę poziomu cukru we krwi, zwłaszcza u osób z cukrzycą;
- unikanie toksyn i substancji szkodliwych – np. ograniczenie kontaktu z pestycydami i chemikaliami.
Piwo dobrze wpływa na nerki i pomaga je oczyszczać? To nieprawda
Jednym z najczęściej powtarzanych mitów jest przekonanie, że picie piwa wspomaga pracę nerek i wypłukuje kamienie nerkowe.
Piwo nie oczyszcza nerek i nie pomaga w leczeniu kamicy nerkowej. W rzeczywistości może prowadzić do odwodnienia, zwiększonego ryzyka kamieni nerkowych i obciążenia pracy nerek. Jeśli chcesz dbać o zdrowie nerek, najlepszym wyborem jest woda, a alkohol warto spożywać w umiarkowanych ilościach lub całkowicie go unikać.
Przeczytaj: Zrób z niej sałatkę, zastąp nią chleb. Wątroba i nerki ci podziękują
Zdrowe nerki to klucz do dobrego samopoczucia i długiego życia. Aby je chronić, warto stosować trzy proste zasady: regularnie się badać, prowadzić zdrowy tryb życia i unikać szkodliwych nawyków, takich jak picie alkoholu czy przyjmowanie leków przeciwbólowych w nadmiarze.
Źródła:
1. Król, E., & Rutkowski, B. (2008). Przewlekła choroba nerek — klasyfikacja, epidemiologia i diagnostyka. Forum Nefrologiczne, 1(1), 1–6. Via Medica.
2. Ministerstwo Zdrowia. (n.d.). Światowy Dzień Nerek. Gov.pl. dostęp online: https://www.gov.pl/web/psse-krakow/swiatowy-dzien-nerek [dostęp: 12.03.2025].
3. RMF24. (2023). Nefrolog: Choroby nerek zazwyczaj nie bolą. Jak o nie zadbać? Twoje Zdrowie. dostęp online: https://twojezdrowie.rmf24.pl/cialo/organy-wewnetrzne/news-nefrolog-choroby-nerek-zazwyczaj-nie-bola-jak-o-nie-zadbac,nId,6603816#crp_state=1 [dostęp: 12.03.2025].
