Zachorowało już 11 mln Polaków, wielu jeszcze nie wie. Najgorszy jest brak objawów
Nadciśnienie tętnicze to jedna z najczęstszych, a zarazem najbardziej lekceważonych chorób przewlekłych w Polsce. Szacuje się, że cierpi na nie już ponad 11 milionów osób, z czego wiele nie jest tego nawet świadomych. Przez długi czas może nie dawać żadnych objawów, co czyni je szczególnie groźnym. Nieleczone – prowadzi do udaru mózgu, zawału serca, niewydolności nerek i trwałej niepełnosprawności.
- Dlaczego nadciśnienie tętnicze bywa niewidzialne przez lata
- Kto jest najbardziej narażony na rozwój choroby
- Jakie są zalecenia diagnostyczne i progi ciśnienia
- Jakie kroki można podjąć, aby zapobiegać powikłaniom
Nadciśnienie tętnicze – milczący wróg układu krążenia
Choć brzmi niepozornie, nadciśnienie tętnicze (inaczej: hipertensja) jest jednym z największych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad 11 milionów osób, a wiele nie jest jeszcze tego świadomych. Problem polega na tym, że przez długie lata choroba nie daje żadnych objawów, a gdy już się pojawią – może być za późno.
Nadciśnienie polega na utrzymywaniu się podwyższonego ciśnienia krwi w tętnicach – powyżej 140/90 mm Hg. Wysokie ciśnienie krwi oznacza, że serce musi pracować intensywniej, by przepompować krew przez naczynia. To prowadzi do przyspieszonego zużycia układu krążenia i ryzyka uszkodzenia narządów wewnętrznych, m.in. serca, nerek czy mózgu.
Kto choruje najczęściej?
Ryzyko wystąpienia nadciśnienia rośnie z wiekiem – u osób po 60. roku życia dotyczy nawet co drugiego pacjenta. Ale choroba coraz częściej dotyka też ludzi młodych, zwłaszcza tych żyjących w stresie, z nadwagą lub o siedzącym trybie życia. Czynnikami ryzyka są także:
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- niewłaściwa dieta (bogata w sól, tłuszcze nasycone i uboga w warzywa),
- brak aktywności fizycznej,
- choroby współistniejące (np. cukrzyca typu 2, przewlekła choroba nerek).
Nie bez znaczenia jest również obciążenie genetyczne – jeśli twoi rodzice cierpieli na nadciśnienie, masz większe ryzyko, że również zachorujesz.
Normy, diagnostyka i monitorowanie
Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (ESH) oraz Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, prawidłowe ciśnienie tętnicze powinno wynosić poniżej 130/85 mm Hg.
Klasyfikacja ciśnienia tętniczego wg ESH/ESC (Europejskie Towarzystwo Kardiologii):
- Niepodwyższone ciśnienie: <120/70 mm Hg
- Podwyższone ciśnienie: 120–139 / 70–89 mm Hg
- Nadciśnienie tętnicze 1. stopnia: 140–159 / 90–99 mm Hg
- Nadciśnienie tętnicze 2. stopnia: 160–179 / 100–109 mm Hg
- Nadciśnienie tętnicze 3. stopnia: ≥180 / ≥110 mm Hg
Pomiar ciśnienia powinien być wykonywany regularnie – przynajmniej raz w roku u osób zdrowych i częściej u osób z czynnikami ryzyka. Warto zaopatrzyć się w domowy ciśnieniomierz i prowadzić dzienniczek pomiarów.
Przeczytaj też: Tak boli głowa przy nadciśnieniu. Nigdy nie ignoruj tego bólu
Profilaktyka i leczenie – klucz do zdrowia
Nadciśnienie tętnicze można skutecznie kontrolować, pod warunkiem wczesnego wykrycia i odpowiedniego leczenia. Oto co możesz zrobić:
- Zmodyfikuj styl życia: ogranicz sól (poniżej 5 g dziennie), jedz więcej warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych.
- Ruszaj się: minimum 30 minut umiarkowanego wysiłku (np. spacer, rower) przez 5 dni w tygodniu.
- Kontroluj wagę: już spadek masy ciała o 5–10% może znacząco obniżyć ciśnienie krwi.
- Unikaj używek: rzuć palenie i ogranicz alkohol.
- Lecz się farmakologicznie: jeśli lekarz zaleci leczenie, stosuj leki zgodnie z zaleceniami – nadciśnienie nie mija samo.
Wczesna interwencja i konsekwencja w leczeniu to najlepszy sposób na uniknięcie powikłań, takich jak niewydolność serca, udar mózgu czy choroba wieńcowa.
Konsekwencje nieleczonego nadciśnienia
Nieleczone lub źle kontrolowane nadciśnienie może prowadzić do:
- udaru niedokrwiennego lub krwotocznego mózgu,
- zawału mięśnia sercowego,
- przewlekłej niewydolności nerek,
- pogorszenia widzenia (retinopatii nadciśnieniowej),
- zaburzeń funkcji poznawczych i demencji naczyniowej.
To właśnie dlatego eksperci apelują: mierz ciśnienie, nawet jeśli czujesz się dobrze.
Nadciśnienie tętnicze nie boli, ale może zabić. Jego bezobjawowy przebieg sprawia, że często diagnozowane jest zbyt późno – już po wystąpieniu powikłań. Regularne pomiary, świadomość czynników ryzyka i odpowiedni styl życia to najskuteczniejsze narzędzia w walce z tą chorobą.
Materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. W przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Źródła:
- European Society of Cardiology & European Society of Hypertension. (2018). 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension. European Heart Journal, 39(33), 3021–3104. https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehy339
- Narodowy Fundusz Zdrowia. (2024). Nadciśnienie tętnicze – profilaktyka i leczenie. https://pacjent.gov.pl
- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). (2023). Hypertension. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
- Ministerstwo Zdrowia. (2023). Program profilaktyki chorób układu krążenia. https://www.gov.pl/web/zdrowie
