Naukowcy badali związek tatuaży z czerniakiem. Takich wyników się nie spodziewali

Zaskakujące wyniki badania z Utah

Badacze z Huntsman Cancer Institute przy Uniwersytecie Utah przeprowadzili analizę obejmującą około 7 000 mieszkańców Utah i odkryli, że osoby, które miały co najmniej dwie sesje tatuażu, charakteryzują się niższym ryzykiem rozwoju czerniaka w porównaniu z osobami niemającymi tatuaży. 

U osób, które poddały się czterem lub więcej sesjom tatuażu, ryzyko ogólne czerniaka było istotnie zmniejszone (OR = 0,44; 95% CI 0,27–0,67) w stosunku do osób bez tatuaży. Jednocześnie zaobserwowano paradoksalną zależność: osoby, które miały tylko jedną sesję tatuażu, mogły mieć wyższe ryzyko czerniaka w porównaniu z osobami nienakłutymi.

Metodologia i jej ograniczenia

Badanie było projektem typu case-control (przypadki vs. grupy kontrolne) — zebrano dane od 1 167 pacjentów z czerniakiem (566 in situ, 601 inwazyjnych) i 5 835 osób kontrolnych dopasowanych pod kątem wieku, płci i innych cech.

Naukowcy uwzględnili część czynników zakłócających, takich jak wiek czy wykształcenie, ale brakowało im pełnych danych o tym, ile badani przebywali na słońcu, czy się opalali, jaki mieli typ skóry i jakie mieli predyspozycje genetyczne.

Wyniki trzeba interpretować ostrożnie, ponieważ:

• może istnieć błąd informacji (np. nieprecyzyjna pamięć uczestników co do liczby sesji tatuażu),
• obserwowana zależność może być efektem zmiennych zakłócających (np. osoby z tatuażami mogą częściej stosować kremy z filtrem, unikać słońca),
• związek przyczynowo-skutkowy nie został udowodniony — korelacja nie oznacza przyczynowości.

Możliwe mechanizmy biologiczne i behawioralne

Dlaczego osoby z większą liczbą tatuaży wykazują niższe ryzyko czerniaka? Naukowcy rozważają kilka hipotez:

1. Zmiana zachowań 
Osoby posiadające wiele tatuaży mogą bardziej dbać o pielęgnację i ochronę skóry, stosując kremy z filtrem, unikając opalania czy zakrywając ciało odzieżą.

2. Reakcje immunologiczne
Proces tatuowania wywołuje odpowiedź układu odpornościowego. Powtarzane podrażnienia mogłyby w pewien sposób modulować reakcje immunologiczne, wspierając wczesne wykrywanie lub eliminację komórek nowotworowych.

3. Możliwa bariera fizyczna
Pigment tuszu mógłby częściowo pochłaniać promieniowanie UV, działając jak warstwa ochronna. To jednak jedynie spekulacja, wymagająca dalszych badań.

Autorzy podkreślają, że żadna z hipotez nie ma obecnie wystarczającego podparcia w dowodach naukowych.

Dbaj o skórę niezależnie od tatuaży

Chociaż wyniki badań z Utah są intrygujące, nie należy traktować ich jako dowodu na to, że tatuaże chronią przed czerniakiem. Ograniczenia metodologiczne uniemożliwiają formułowanie jednoznacznych wniosków.

W praktyce warto:

• stosować klasyczne metody ochrony przed słońcem: filtry UV, unikanie nadmiernego opalania, regularne kontrolowanie znamion,
• wykonywać tatuaże wyłącznie w legalnych i kontrolowanych studiach,
• osoby szczególnie narażone (jasna karnacja, liczne znamiona, historia czerniaka w rodzinie) powinny zachować szczególną ostrożność i regularnie kontrolować skórę u dermatologa.

Naukowcy z Utah zaskoczyli środowisko medyczne, sugerując potencjalnie niższe ryzyko czerniaka u osób z wieloma tatuażami, ale jednocześnie wskazując na możliwe wyższe ryzyko u osób z pojedynczym tatuażem. Zależności te nie są jednoznaczne i wymagają dalszych badań, szczególnie nad mechanizmami biologicznymi i rolą czynników zakłócających.

Przeczytaj też: Czerniak nie zawsze jest czarny. Te zdjęcia powinien zobaczyć każdy

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. W przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Źródła:

1. McCarty, R. D., Trabert, B., Collin, L. J., Millar, M. M., Kriebel, D., Grieshober, L., … Doherty, J. A. (2025). Tattooing and risk of melanoma: a population-based case–control study in Utah. Journal of the National Cancer Institute.

2. Huntsman Cancer Institute, University of Utah. (2025, September 17). Study Finds Melanoma Less Common in Individuals with Several Tattoos.

3. Kluger, N., & Koljonen, V. (2022). Melanoma on tattoos: a case study and review of the literature. European Journal of Dermatology, 32(5).

4. Manso, M., Pessanha, S., Guerra, M., Reinholz, U., Afonso, C., Radtke, M., … Buzanich, A. (2017). Assessment of toxic metals and hazardous substances in tattoo inks using Sy-XRF, AAS and Raman spectroscopy.