Miała 39 lat i zachorowała na raka jelita grubego. Nie zauważyła pierwszych objawów
Marzec jest miesiącem świadomości raka jelita grubego – nowotworu, który każdego roku zbiera śmiertelne żniwo na całym świecie i którego profilaktykę wciąż zaniedbujemy. Wczesne wykrycie nowotworu zdecydowanie zwiększa szanse na całkowite wyleczenie, dlatego warto się badać, nawet jeśli nie widzimy niepokojących objawów.
Dane dotyczące raka jelita grubego w Polsce są zatrważające. Eksperci przewidują, że do końca 2025 roku diagnozę otrzyma 20 tys. pacjentów, a 12 tys. Polaków umrze z powodu tej choroby.
Rak jelita grubego nie patrzy na wiek
W ostatnich latach obserwujemy spadek śmiertelności wśród pacjentów cierpiących na raka jelita grubego – jednak nie u wszystkich. Mniejsza śmiertelność wiąże się ze wczesnym wykrywaniem, a to wymaga wykonywania badań przesiewowych, do których zachęca się przede wszystkim osoby po 50. roku życia. Tymczasem rak jelita grubego atakuje coraz młodszych ludzi, w coraz szybszym tempie.
W świetle aktualnych danych literaturowych szacuje się, że w 2030 r. 1 na 10 raków okrężnicy i 1 na 4 raki odbytnicy zostanie rozpoznanych u osoby poniżej 50. r.ż.
– czytamy w pracy opublikowanej w „Polskim Przeglądzie Chirurgicznym”.
Przeczytaj: Chorują coraz młodsi. Rak trzustki i jelita grubego w czołówce
Wzrost zachorowań na raka jelita grubego u osób poniżej 50. roku życia wynosi 2,2%, przy czym najwyższy jest w grupie wiekowej 20-39 lat. W obliczu tych danych nie powinien dziwić przypadek amerykańskiej fotografki, u której chorobę wykryto tuż przed czterdziestką.
„4 sygnały ostrzegawcze, które przegapiłam”
U amerykańskiej fotografki Lindsey Jayn zdiagnozowano raka jelita grubego w trzecim stadium, kiedy miała 39 lat. Początkowo opierała się operacji, bo obawiała się życia z workiem stomijnym. Zdecydowała się na chemioterapię. Jednak po miesiącach leczenia nowotwór nie odpuszczał i kobieta poddała się trudnemu zabiegowi. Teraz jest wolna od raka i szczęśliwa, że żyje. Przeczytaj: Chorzy na nowotwory – nie bójcie się lekarzy!
Pierwsze objawy raka u Lindsey były bardzo niespecyficzne. Dokuczały jej wzdęcia, biegunki, bóle brzucha i zaparcia. Teraz już wie, że te pozornie niegroźne objawy mogą świadczyć o ciężkiej, zagrażającej życiu chorobie. I mówi o tym otwarcie w social mediach, by zachęcać innych do wykonywania badań.
Jeśli cierpisz na ciągłe biegunki i zaparcia, poproś o kolonoskopię
– przekonuje Lindsey Jayn.
Objawy raka jelita grubego
Rak jelita grubego rozwija się po cichu, na wczesnym etapie nie boli i nie daje żadnych objawów, dlatego chorych cały czas przybywa, a wcale nie musi tak być
– mówi prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, Kierownik Kliniki Gastroenterologii, w Państwowym Instytucie Medycznym MSWiA, by zachęcić do regularnych badań kontrolnych.
Rzeczywiście, rak jelita grubego przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Jeśli natomiast pojawiają się objawy, są na tyle niespecyficzne, że można mylnie przypisywać je niestrawności, czy nawet stresowi. Najczęściej występujące objawy, które powinny zaniepokoić, to:
• zmiany w rytmie wypróżnień – nawracające biegunki, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie,
• krew w stolcu – może być widoczna gołym okiem lub utajona,
• bóle brzucha, wzdęcia i uczucie pełności,
• nieuzasadniona utrata masy ciała,
• osłabienie, anemia (niedobór żelaza),
• uczucie niepełnego wypróżnienia lub parcie na stolec.
Przeczytaj: Stolec ołówkowaty to objaw raka jelita grubego. Nigdy go nie ignoruj
Diagnostyka raka jelita grubego
Obecnie do wykonywania kolonoskopii w ramach badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego zachęca się przede wszystkim osoby po 50 r.ż. To duży błąd, bo programy przesiewowe powinny być dostosowane do zmieniającej się grupy wiekowej o podwyższonym ryzyku. Wysoki stopień zaawansowania choroby jest częściej obserwowany u młodszych pacjentów, co może wynikać z opóźnienia w postawieniu diagnozy oraz stosowania leczenia objawowego.
Najlepszą metodą diagnostyki raka jelita grubego jest kolonoskopia. Niestety badanie wciąż wywołuje duże obawy wśród pacjentów. Niepotrzebnie, bo większość osób po badaniu twierdzi, że było ono mniej nieprzyjemne, niż się spodziewali.
Jeśli masz nieustanne biegunki i nawracające zaparcia, idź na kolonoskopię (...) jeśli kiedykolwiek zauważysz krew w stolcu, idź do lekarza, idź do szpitala
– zachęca w jednym z nagrań w sieci Lindsey Jayn.
Warto zaznaczyć, że kolonoskopia pozwala wykryć nie tylko raka, ale też stany, które zagrażają jego rozwojowi w późniejszym czasie. Jeśli lekarz podczas badania znajdzie w jelicie polipy, które w przyszłości mogą zmienić się w raka, często ma możliwość usunięcia ich jeszcze w trakcie tej samej kolonoskopii.
Kolonoskopia to najbardziej wiarygodne, ale nie jedyne badanie, z którego warto skorzystać w przypadku niespecyficznych objawów ze strony układu trawiennego. Zdecydowanie mniej obaw wśród pacjentów wzbudzają testy na krew utajoną FIT. Przeczytaj: Domowy sposób pomaga wykrywać raka jelita grubego. Specjaliści polecają
Świat idzie w kierunku badań przesiewowych za pomocą testu FIT, który może być wykonywany w warunkach domowych. Jeśli wynik jest pozytywny, pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się na kolonoskopię
– mówi Prof. dr hab. n. med. Jarosław Reguła, krajowy konsultant w dziedzinie gastroenterologii.
Eksperci chorób jelit przekonują, że testy FIT warto włączyć do rutynowej diagnostyki, podobnie jak mammografię u kobiet czy badanie poziomu cholesterolu w całej populacji. Wczesne wykrycie krwi utajonej w kale daje bardzo jasny sygnał, że najwyższy czas przyjrzeć się bliżej zdrowiu jelit.
Źródła:
Laska, E., & Richter, P. (2024). Zachorowanie a wyniki leczenia i przeżycia u pacjentów przed 40. rokiem życia z rakiem jelita grubego. Pol Przegl Chir, 96(3), 9-17. https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.2671.
Benli, S., Colak, T., Türkmenoğlu M., et al. (2023). Rak jelita grubego u pacjentów poniżej 50. roku życia. Pol Przegl Chir, 95(1), 17-23. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8386.
Zwrotnik Raka. (2025). Wejdź w to głębiej – kampania Servier 2025. Pobrano z https://www.zwrotnikraka.pl/wejdz-w-to-glebiej-kampania-servier-2025/.
Pacjent.gov.pl. (n.d.). Kolonoskopia – badanie, które ratuje życie. Pobrano z https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/kolonoskopia-badanie-ktore-ratuje-zycie.
New York Post. (2025, 6 marca). I got colorectal cancer at 39: 4 warning signs that I missed. Pobrano z https://nypost.com/2025/03/06/health/i-got-colorectal-cancer-at-39-4-warning-signs-that-i-missed/.
Ministerstwo Zdrowia – PSSE Kamień Pomorski. (2025). Marzec – miesiącem świadomości raka jelita grubego. Pobrano z https://www.gov.pl/web/psse-kamien-pomorski/marzec---miesiacem-swiadomosci-raka-jelita-grubego.
