Czyrak - rozpoznanie, objawy, leczenie. Kiedy czyrak jest niebezpieczny?

Czym jest czyrak?

Czyrak, nazywany niegdyś furunkułem, jest to bakteryjne zapalenie mieszka włosowego i tkanek, które go otaczają. U osób mających czyrak wytwarza się czop martwiczy. Przyczyną powstawania często jest infekcja bakterią Staphylococcus auerus. Czyrak najczęściej występuje na najsilniej owłosionych częściach ciała czyli w pachach, w kroczu, na szyi, na twarzy, w pobliżu pachwin.

Charakterystyczną cechą czyraka jest obecność zaczerwienionej bolesnej grudki. Z czasem staje staje się większa i tworzy bolesny guz, który lokalizuje się pod skórą. Wewnątrz czyraka znajduje się ropa. Dotykanie go może powodować silny ból – gdy ropa się rozprzestrzeni, może wówczas spowodować gorączkę i być przyczyną ogólnego osłabienia organizmu.

Jak wygląda czyrak?

W pierwszej fazie rozwoju czyrak jest rumieniowo-naciekową zmianą, zlokalizowaną w okolicy mieszka włosowego. Gdy się rozwija, zmienia się w czerwono-fioletowy guzek. Po 5 dniach staje się krostą z czopem martwiczym w środku. Czyrak opróżnia się sam, pozostawiając na skórze bliznę. Pojawić się może w każdym miejscu na skórze – do rozwoju potrzebuje tylko mieszków włosowych. Szczególnie groźnymi czyrakami są te, które występują w pobliżu nosa wargi.

Pozostałe obszary ciała na których może pojawić się czyrak to:

• pośladki,
   
• szyja,
   
• plecy,
   
• kończyny dolne (np. udo),
   
• kończyny górne,
   
• klatka piersiowa.

Co wywołuje czyraka?

Do rozwoju czyraka dochodzi z powodu wniknięcia do mieszka włosowego z zewnątrz bakterii gronkowca złocistego. Bakteria przenika pod naskórek w miejscu, w którym znajduje się włos i powoduje rozwój stanu zapalnego. Rozwojowi czyraka sprzyjają wszelkie stany, w przebiegu których układ immunologiczny zostaje osłabiony – chorobami tego typu są np. zakażenie HIV, AIDS, leczenie immunosupresyjne, cukrzyca, przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami. Potencjalnym czynnikiem ryzyka są też choroby nerek i ogólne wyniszczenie organizmu. Czyrak częściej mają też osoby z atopowym zapaleniem skóry.

Czy czyrak jest groźny?
 

Niejednej osobie wydaje się, że czyrak jest nowotworem albo, ze może przyczynić się do jego rozwoju – jednak nie jest to prawdą. Niemniej warto wiedzieć, że czyrak może stanowić poważne zagrożenie, w szczególności, gdy występuje na twarzy. Za niebezpieczną postać czyraka uznaje się czyraki gromadne, wymagające leczenie operacyjnego. Czyrak może spowodować spowodować zapalenie opon mózgowych, a nawet sepsę.

Jak leczyć czyraka?

Sposób leczenia czyraka zależy od jego rozmiarów i miejsca lokalizacji. Gdy jest pojedynczy i nie towarzyszy mu gorączka, pomocna może okazać się maść z antybiotykiem. Niekiedy lekarze przepisują antybiotyki podawane doustnie. Zastosowanie antybiotykoterapii doustnej jest wskazane, gdy mamy do czynienia z nawracającym czyrakiem, czyrakami gromadnymi i tymi znajdującymi się w pobliżu twarzy. 

Pomocna w leczeniu czyraka może okazać się maść ichtiolowa, ale tylko we wczesnej fazie jego rozwoju. Maść sprawia, że czop szybciej się kształtuje i tym samym wydzielina ropna prędzej wypływa na wierzch. Pamiętajmy jednak – czyrak nie jest pryszczem czy wągrem, samodzielnie wyciskanie i nakłuwanie może spowodować rozsiew bakterii i przedostanie się ich do krwi. W skrajnych przypadkach bywa to przyczyną rozwoju zakażenia stanowiącego poważne zagrożenie dla zdrowia.

Pojedynczy czyrak przebiega przeważnie łagodnie. Gdy całkowicie się opróżni, dochodzi do pełnego wyleczenia. Czyraki mogą jednak wracać, a w szczególności u osób chorujących na cukrzycę i mających zaburzenia odporności. Leczenie czyraków mnogich może polegać na wykonaniu wymazu ze zmiany. By prawidłowo ustalić, jak leczyć czyrak, konieczne bywa przeprowadzenie badań oceniających, jak bardzo bakteria wrażliwa jest na antybiotyki.
 

Jaka jest najlepsza maść na czyraka bez recepty?

Czyrak leczy się głównie środkami antyseptycznymi i bakteriobójczymi. Jeśli jest niewielki, zazwyczaj pęka i się oczyszcza, a rana goi się po kilku dniach. W trakcie gojenia dobrze jest nakładać na ten obszar skóry maść z antybiotykiem i przemywać ranę wodą z szarym mydłem lub Rywanolem. Gdy stosowanie maści nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, choremu podaje się antybiotyk doustnie. 

Oprócz maści z antybiotykiem, na czyraka można smarować również:

• maścią z aloesem – w miąższu aloesowym znajdują się składniki o działaniu antyseptycznym. Stosowanie maści łagodzi ból w miejscu zmienionym chorobowo, a także redukuje swędzenie i rozmiar opuchlizny,
   
• maścią z witaminą E – stosowanie jej na rany spowodowane czyrakiem sprawi, że blizny staną się mniej widoczne. Dzięki niej przyspieszy także proces gojenia się ran,
   
• maścią z wyciągiem z zielonej herbaty – maść ta zawiera substancje przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, mogące pomóc w złagodzeniu objawów skórnych spowodowanych przez czyraka,
   
• maścią z nagietkiem – nagietek ma właściwości antybakteryjne. Działa również przeciwzapalnie, więc balsam z niego wykonany nadaje się również do leczenia czyraka,
   
• maścią z cynkiem – cynk ma właściwości przeciwzapalne i gojące, a maść cynkowa nadaje się do leczenia różnych schorzeń skórnych.

Jakie czynniki mogą spowodować rozwój czyraka?

By nie dopuścić do rozwoju czyraków, nie należy ich rozdrapywać ani wyciskać. Nie powinno się również ich przebijać. W trakcie pielęgnacji najlepiej używać rękawiczek jednorazowych. Skórę przed i po depilacji zawsze trzeba umyć, a podczas samego golenia korzystać wyłącznie z własnej, zdezynfekowanej wcześniej maszynki. Na rozwój czyraków wpływ może mieć dieta – dlatego by zapobiegać ich rozwojowi, należy ograniczyć spożycie słodyczy, dbać o regularną aktywność fizyczną i unikać stresu.

Co zrobić, gdy zauważę na skórze czyraka?
 

Obecność tego rodzaju zmian jest wskazaniem, by skonsultować się z dermatologiem. Tym bardziej należy pilnie udać się do lekarza, jeśli zmiany czyrakowate wystąpią nad górną wargą lub w okolicy nosa i towarzyszyć im będzie gorączka i powiększenie węzłów chłonnych lub innych objawów.

Do postawienia diagnozy potrzebny jest stwierdzenie konkretnych objawów. Pomocne może być badanie mikrobiologiczne i ocena wrażliwości na antybiotyk oraz wymaz z nosa, umożliwiający ustalenie, czy dana osoba jest nosicielem. Duża liczba nawracających czyraków bywa wskazaniem do diagnostyki w kierunku cukrzycy i chorób układu immunologicznego.

Ile czasu goi się czyrak?
 

Proces gojenia zależy w dużej mierze od stopnia nasilenia czyraka i jego rozmiarów. Zazwyczaj potrzeba od 1 do 3 tygodni, by czyrak pękł i zniknął. Niektóre czyraki potrafią zagoić się nawet w w ciągu 10 dni. 

Jakie powikłania powoduje czyrak?
 

Przeważnie jedyne co pozostaje po czyraku to blizna. Im czyrak jest większy, tym blizna ma pokaźniejszy rozmiar, co dla niektórych może stanowić poważny problem estetyczny. Powikłania spowodowane przez czyrak bywają jednak znacznie groźniejsze. U niektórych chorych z jego powodu powstaje liszajcec, septyczne zapalenia stawów, zapalenia kości i szpiku, zapalenie wsierdzia, zapalenie opon mózgowych, ropień mózgu i posocznicza.

Jakie są domowe sposoby na wyleczenie czyraka?
 

W internecie natrafić można na dziesiątki domowych metod leczenia czyraków np. za pomocą ziemniaka, kminku, cebuli czy kurkumy – polegają na okładaniu nimi chorych obszarów skóry. Nie dysponujemy jednak wystarczającymi dowodami naukowymi, które potwierdziłyby skuteczność działania tych metod. Co gorsze niekiedy mogą wręcz opóźnić leczenie czyraka – chorzy zamiast od razu skonsultować się z ekspertem niepotrzebnie próbują leczyć się na własną rękę.
 

Z ciekawostek warto jednak wymienić pewne plemię z północnych Indii, która w celu leczenia czyraków korzysta aż z 32 gatunków roślin. Gdy mowa o naturalnych środkach, które mogłyby przyspieszyć gojenie się czyraków, pomocne mogą okazać się te o właściwościach przeciwgrzybiczych, przeciwwirusowych i poprawiające przepływ krwi. Pamiętajmy jednak, że są to wyłącznie środki wspomagające leczenie. Korzystanie z nich nie może zagwarantować, że czyrak zagoi się szybciej.

Naturalnymi sposobami leczenia czyraków są:

• ciepłe okłady – ich zwolennicy twierdzą, że ciepły okład przyspiesza krążenie krwi w danym rejonie ciała. Do ogrzewania czyraka można więc użyć ciepłego kompresu – stosuj go przez 20 minut, 3 lub 4 razy dziennie,
   
• olejek z drzewa herbacianego – ma właściwości antybakteryjne i antyseptyczne. Nie powinno się jednak nakładać go bezpośrednio na skórę, by nie spowodować jej pieczenia. Olejek można wymieszać z oliwą z oliwek lub z olejem kokosowym, nasączyć nim wacik i przyłożyć do czyraka,
   
• kurkuma – działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Stosować ją można miejscowo lub spożywając w wersji sproszkowanej. Zwolennicy tej metody zalecają, by pić kurkumę trzy razy dziennie, a miejscowo nakładać na czyrak co najmniej dwa razy dziennie,
   
• olej rycynowy – tę domową metodę na leczenie czyraków stosuje się co najmniej trzy razy dziennie, aż czyrak zniknie. Na czyrak nakłada się niewielką ilość oleju. Tym, co zwolennicy tego leczenia doceniają w oleju rycynowym, to jego związek o nazwie kwas rycynowy, będący naturalnym środkiem przeciwzapalnym.

Czy czyrak jest zaraźliwy?
 

Tak. Czyrak jest infekcją bakteryjną i osoba będąca jego nosicielem może zarażać. Niebezpieczny jest kontakt z ropnym wyciekiem z rany – tam właśnie znajdują się bakterie, które mogą przedostać się na zdrową skórę i przyczynić się do rozwoju zakażenia.
 

Czym różni się czyrak od pryszcza?

Pryszcz może przypominać czyrak. Najczęściej występuje u osób mających trądzik na twarzy, plecach i klatce piersiowej. Pryszcze, tak jak czyraki, także mogą być wypełnione ropą, lecz nie zawierają martwych komórek. Jedne i drugie powstają w porach będących otworami na mieszki włosowe w skórze. Czyrak od pryszcza odróżnić można m. in. po tym, że powoduje silniejsze dolegliwości bólowe.

Zobacz też:

Nadmierna potliwość to jeden z objawów raka. Szczególnie, gdy występuje o tej porze

Cytologia — badanie które może uchronić przed rakiem szyjki macicy. Trzeba znać!

Nowotwór trzustki długo nie daje objawów. Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania?