Dżuma - przyczyny, objawy, leczenie

Dżuma - czym jest ,,czarna śmierć” i ,,zaraza morowa”?

Dżuma to zdecydowanie niebezpieczna, bakteryjna choroba zakaźna charakteryzująca się ostrym przebiegiem. Przypadłość ta przenoszona jest przez gryzonie oraz drogą kropelkową. Wywołują ją bakterie gram-ujemne Yersinia pestis, zwane pałeczkami Dżumy. 

Nazwa bakterii, która wywołuje dżumę pochodzi od nazwiska lekarza Alexandre’a Yersinia, który pod koniec XIX wieku odkrył pałeczkę dżumy i opracował przeciw niej surowicę.

Dżuma zyskała także określenia ,,czarna śmierć” i ,,zaraza morowa” z uwagi na skalę, jaką przybrała w XIV wieku - uważa się, że to największa epidemia w historii. Szacuje się, że zaraza morowa pochłonęła wówczas około 28 milionów ofiar.

Dżuma - przyczyny i sposoby zakażenia

Pałeczki dżumy w głównej mierze przenoszą się przez wszy pochodzące od gryzoni (nornice, dzikie króliki, szczury, wiewiórki). Do zakażenia może także dojść przy bezpośrednim kontakcie ze skażonymi tkankami lub płynami ustrojowymi chorego zwierzęcia, np. podczas oprawiania skóry i mięsa przez myśliwych. 

Inny sposób przenoszenia się dżumy, to droga kropelkowa. Wówczas pałeczki dżumy atakują w pierwszej kolejności węzły chłonne, a następnie przez krew opanowują cały organizm człowieka. Okres wylęgania pałeczek Yersinia pestis wynosi od 2 do 10 dni.

Postacie dżumy  

Istnieje kilka odmian dżumy, różnią się one od siebie objawami i przebiegiem:

Dżuma septyczna (posocznicowa) - charakteryzuje ją gwałtowny przebieg z bardzo ciężkimi objawami - bakteria, przenikająca do krwiobiegu, sprawnie dociera do wielu narządów zajmując organizm. Zwykle ta odmiana dżumy prowadzi do zgonu w ciągu 2-3 dni od początku choroby. Może stanowić postać pierwotną lub być powikłaniem przebiegu dżumy płucnej lub dymieniczej.

Dżuma płucna pierwotna - przenoszona jest drogą kropelkową: bakterie w postaci kropelek plwociny dostają się do dróg oddechowych, gdzie zatrzymują się na błonach śluzowych i wywołują odczyn zapalny. Jeśli zarazki osiadły na błonach śluzowych górnych dróg oddechowych, to przenikają stamtąd do płuc, wzdłuż naczyń chłonnych i krwionośnych. W takim przypadku dochodzi do niewydolności oddechowej, niewydolności krążenia, a w efekcie do śmierci.

Dżuma dymienicza (postać płucna wtórna) - jest przenoszona zwykle przez pchły - jej objawy pojawiają się w okresie od 2 do 6 dni od ukąszenia. Z początku pojawia się wysoka gorączka, dreszcze, poty, ból głowy i osłabienie. Następnie pojawia się widoczne powiększenie węzłów chłonnych w okolicach ugryzienia – nazywa się je dymienicami pierwotnymi. Stają się one bolesne, miękkie. W kolejnych etapach najczęściej powstają dymienice wtórne - zajmowane są kolejne grupy węzłów chłonnych.

Jakie objawy daje dżuma? 

Objawy dżumy dzieli się z uwagi na różnorodność objawów w przebiegu każdej z postaci:

Objawy dżumy septycznej (posocznicowej) 

Dżuma septyczna objawia się:

• dreszczami;

• osłabieniem organizmu;

• wysoką gorączką;

• silnym bólem brzucha;

• występuje także zgorzel - czarne zabarwienie tkanek wywołane mikrozatorami bakteryjnymi w naczyniach krwionośnych rąk, nosa i stóp.

Objawy dżumy płucnej pierwotnej

Dżuma płucna pierwotna powoduje następujące objawy:

• gorączka;

• duszność,

• kaszel;

• ból w klatce piersiowej;

• bóle głowy;

• niekiedy występuje krwioplucie;

• objawy ciężkiego zapalenia płuc.