Fobia szkolna - przyczyna niejednej dziecięcej tragedii. Socjoterapeutka uczy, jak ją rozpoznać
Fobia szkolna jest zaburzeniem lękowym, zaliczanym do fobii społecznych. Jednym z jej objawów jest lęk przed pójściem do szkoły. Dziecko z fobią szkolną paraliżuje sama myśl, że będzie musiało spędzić wiele godzin w szkole. Skutkiem choroby jest m.in. pogłębiająca się izolacja społeczna i problemy relacyjne. Po czym rozpoznać, że dziecko ma fobię szkolną? Psycholog tłumaczy. Artykuł powstał na podstawie rozmowy z socjoterapeutką mgr Magdaleną Szczodry.
Co powoduje fobię szkolną?
Wbrew pozorom przyczyną fobii szkolnej nie muszą być wysokie wymagania ze strony nauczyciela czy lęk przed samym budynkiem szkoły: „Problem jest z reguły bardziej złożony i przyczyn należy szukać w problemach rodzinnych, szczególnie w relacji z rodzicami – to oni budują wizję świata, jako bezpiecznego czy wzbudzającego lęk, wpływają też na odporność psychiczną dzieci. Trzeba wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia lęku separacyjnego, problemów z rówieśnikami, w tym stworzeniem satysfakcjonujących relacji, a także nadmiernym perfekcjonizmem swoim lub rodziców”. - powiedziała socjoterapeutka mgr Magdalena Szczodry.
Lęk separacyjny to strach przed utratą kontaktu z najbliższą rodziną, w szczególności z matką – zwykle pojawia się u dzieci między 2. a 5. rokiem życia. Próba oddzielenia może spowodować u dziecka napad paniki, napad złości i objawy somatyczne.
Przyczyną fobii szkolnej u dzieci bardziej wrażliwych jest nieumiejętne radzenie sobie z rówieśniczą rywalizacją. Tego typu dzieci mogą mieć także problemy z nadążaniem za tempem nauki i źle znosić szkolny chaos. Z tych powodów często trudniej im nawiązać relacje z innymi dziećmi i zachodzi ryzyko, że rówieśnicy będą traktować je jako dziwne i niekiedy z tego powodu też gnębić.
Fobia szkolna może powodować objawy somatyczne
Jednym z pierwszych objawów fobii szkolnej jest niechęć do chodzenia do szkoły: „Oczywiście nie mówimy tutaj o „typowej" niechęci spowodowanej np. porannym wstawaniem, ale o celowym unikaniu chodzenia do szkoły, maskowanym mniej lub bardziej realnymi wymówkami”. - powiedziała socjoterapeutka mgr Magdalena Szczodry. Dziecko z fobią społeczną ciężko nakłonić do wyjścia z domu – przeważnie są to sytuacje budzące wiele emocji i mające dramatyczny przebieg. Dziecko w tym stanie może płakać, obiecywać, że jutro pójdzie do szkoły i wyglądać, jakby było chore.
W późniejszym etapie fobii szkolnej pojawiają się inne objawy: „mogą dołączyć też objawy somatyczne, np. wymioty czy podwyższona gorączka, które stają się też niejako usprawiedliwieniem możliwości uczęszczania na zajęcia lekcyjne. Innymi objawami mogą być: nudności, biegunka, przyspieszony oddech, drżenie rąk, suchość w ustach”. - powiedziała socjoterapeutka mgr Magdalena Szczodry.
By zdiagnozować fobię szkolną konieczna jest pomoc specjalisty
W systemach diagnostycznych nie istnieje takie pojęcie jak „fobia szkolna”. Jednak kwalifikowana bywa np. jako inne zaburzenie lękowe w postaci fobii: „Mając na uwadze mnogość wspomnianych przyczyn i możliwości wystąpienia fobii szkolnej, nie da się uniknąć wizyty u specjalisty, który pomoże nam w ustaleniu faktycznego stanu rzeczy i dotarciu do sedna problemu. Często jest tak, że bardziej podatne na fobię szkolna są dzieci nienauczone samodzielności, narażone na zbytnia ocenę czy kłótnie w domu, które sprawiają zaburzone poczucie bezpieczeństwa u dziecka. Wtedy rekomendowana jest terapia systemowa, rodzinna”. - powiedziała socjoterapeutka mgr Magdalena Szczodry.
