Na te choroby niespodziewanie umiera najwięcej Polaków. Lekarka zdradza ich objawy
Z najnowszego raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (NIZP‑PZH) pt. „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania – 2025” wynika jasno: choroby układu krążenia (ChUK) to od lat najczęstsza przyczyna zgonów w Polsce.
- W 2023 r. za ok. 36,9 % wszystkich zgonów odpowiadały choroby układu krążenia
- Choroba serca była najczęstszą przyczyną zgonu ogółem oraz wśród osób powyżej 45. roku życia
- Drugą co do częstości przyczyną zgonów jest nowotwór złośliwy (~24,4 %), choroby układu krążenia przewyższają go znacząco
Najczęstsze choroby układu krążenia w Polsce
Do chorób układu krążenia zaliczamy wiele różnych schorzeń. Spośród nich do najczęstszych i zarazem najgroźniejszych — ze względu na zdolność do wywoływania nagłych zdarzeń sercowo-naczyniowych — należą:
- choroba wieńcowa,
- niewydolność serca,
- choroby naczyń mózgowych (udar mózgu),
- miażdżyca naczyń,
- nadciśnienie tętnicze.
3 najczęstsze przyczyny zgonów kardiologicznych
Ze wspomnianego raportu NIZP-PZH możemy pozyskać także bardziej szczegółowe informacje dotyczące struktury zgonów w obrębie chorób układu krążenia. Dane wskazują, że największy udział miały choroby serca – odpowiadały one za 58,4 % wszystkich zgonów z tej grupy.
Wśród nich najczęstsza była niewydolność serca (24,2 %), następnie choroba niedokrwienna serca (22,2 %) oraz inne schorzenia serca (12,0 %). Te liczby jeszcze wyraźniej podkreślają, jak istotna jest skuteczna profilaktyka oraz szybka diagnostyka i leczenie chorób sercowo-naczyniowych.
Tak o objawach niewydolności serca w rozmowie z Pacjentami mówiła kardiolog dr n.med. Ewa Uścińska:
– W łagodniejszych postaciach choroby ten problem ujawnia się jedynie w czasie wysiłku jako nadmierna męczliwość i zadyszka w czasie aktywności fizycznej. W zaawansowanym stanie serce krążenie jest upośledzone również w czasie spoczynku i duszność występuje już w czasie siedzenia czy leżenia, dodatkowo pojawiają się obrzęki, głównie kończyn dolnych.
Głównym objawem choroby wieńcowej jest natomiast charakterystyczny ból w klatce piersiowej. – Jest to zazwyczaj pieczenie, ucisk, dławienie lub gniecenie. Dolegliwości są zlokalizowane za mostkiem, mogą też promieniować do brody i lewej ręki. Często pojawiają się w czasie wysiłku i ustępują kilka minut po jego zaprzestaniu – mówi lekarka.
Profilaktyka chorób krążenia – co można zrobić, by zmniejszyć ryzyko?
Profilaktyka chorób układu krążenia opiera się na działaniach zarówno indywidualnych, jak i systemowych. Kluczowe znaczenie ma zdrowy styl życia: unikanie palenia tytoniu, ograniczenie spożycia alkoholu, zbilansowana dieta uboga w sól, tłuszcze nasycone i cukry proste, za to bogata w warzywa, owoce i błonnik.
Równie istotna jest regularna aktywność fizyczna – minimum 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo. Niezbędna jest też systematyczna kontrola czynników ryzyka, takich jak ciśnienie tętnicze, poziom cholesterolu i glukozy we krwi.
Osoby z nadciśnieniem, cukrzycą lub zaburzeniami lipidowymi powinny pozostawać pod stałą opieką lekarską. Ważnym elementem profilaktyki jest także umiejętność rozpoznawania wczesnych objawów zawału (np. ból w klatce piersiowej, duszność) i udaru (m.in. opadanie kącika ust, niedowład kończyn, zaburzenia mowy) oraz szybka reakcja – natychmiastowe wezwanie pomocy.
Na poziomie systemowym istotną rolę odgrywają programy profilaktyczne. Równie ważne są działania edukacyjne zwiększające świadomość zdrowotną społeczeństwa, poprawa dostępności diagnostyki i leczenia kardiologicznego oraz polityki publiczne wspierające zdrowe wybory – od ograniczania zanieczyszczeń po promocję wartościowej żywności.
– W diagnostyce choroby wieńcowej i każdej innej choroby serca należy bezwzględnie wykonać echo serca, aby poznać jego budowę, strukturę i funkcję zastawek oraz kurczliwość mięśnia sercowego – mówi dr n.med. Ewa Uścińska.
źródło: NIZP, Pacjenci
