O czym świadczą zajady w kącikach ust? To problem nie tylko kosmetyczny
Zajady, czyli pęknięcia i stany zapalne w kącikach ust, bywają sporym problemem estetycznym wielu osób. To jednak nie tylko kwestia wyglądu, ale również sygnał, że coś się dzieje w organizmie.
Bywa, że zajady robią nam się sporadycznie, wtedy zwykle nie są groźne, i choć mogą powodować pewien dyskomfort, to zwykle same się leczą, przy niewielkiej naszej interwencji polegającej na natłuszczaniu ust. Ale czasem zdarza się, że zajady stają się poważniejszym problemem. Kiedy wciąż nawracają, może chodzić o niedobory niektórych witamin, lub o osłabienie odporności.
Zajady w kącikach ust – czym są?
Zajady, czyli zapalenie kątów ust, to małe, bolesne pęknięcia, które pojawiają się w kącikach ust. Chyba każdemu czasem się przytrafiają. Mogą być wynikiem nadmiernego wysuszenia i podrażnienia skóry w tych miejscach, a czasem mechanicznego urazu – np. po wizycie u stomatologa, czy po czyszczeniu zębów nicią dentystyczną. W początkowej fazie zajady wyglądają jak zaczerwienienia, które następnie przekształcają się w pęknięcia skóry. Kiedy coś takiego dzieje się sporadycznie, nie ma powodu do niepokoju.
Zajady to częsty problem zwłaszcza u dzieci. „Częstość zapalenia kątów ust waha się od 0,7 proc. do 4 proc. u dorosłych oraz od 0,2 proc. do 15 proc. u dzieci. Użytkowanie protez lub aparatów ortodontycznych oraz zaburzenia rozwojowe w obrębie jamy ustnej zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenie w tym obszarze” – pisze dr hab. n. med. dr n. hum. prof. UM Sebastian Kłosek w pracy pt.: ”Zapalenie kątów ust – czy to jedynie lokalny problem?”.
U niektórych osób zajady stają się jednak uciążliwym problemem. Często nawracają, a potem długo się goją. Tworzą się na nich stany zapalne, które utrzymują się przez dłuższy czas, a w niektórych przypadkach rozwijają się nawet w drobne owrzodzenia, wysięki ropy i strupy. Takie stany mogą być bolesne, wciąż pękać przy szerszym otwarciu ust, utrudniając jedzenie, czy śmianie się. I tu warto zastanowić się nad przyczyną powstawania zajadów.
Dlaczego czasem robią się zajady?
Zajady mogą pojawić się z różnych powodów, a ich wystąpienie może sygnalizować problemy zdrowotne lub chwilowe osłabienie organizmu. Tu może chodzić o:
- niedobór witamin z grupy B, zwłaszcza B2 (ryboflawiny), oraz żelaza,
- osłabioną odporność – zajady częściej pojawiają się u osób o osłabionym układzie immunologicznym, np. podczas choroby, po infekcji czy w trakcie rekonwalescencji,
- nadmierne przesuszenie skóry wokół ust – spowodowane np. częstym oblizywaniem warg,
- choroby ogólnoustrojowe – zajady mogą być objawem chorób, takich jak cukrzyca, choroby wątroby, zespół złego wchłaniania, czy niedokrwistość.
Stomatolog, dr n. med. Małgorzata Andrzejewska (@ dr_andrzejewska na Instagramie) wymienia jeszcze inne, bardzo istotne przyczyny powstawania zajadów:
- "infekcje bakteryjne lub grzybicze – kąciki ust to wilgotne i ciepłe miejsce. Wręcz idealne dla rozwoju bakterii i grzybów. W okresie zmian pór roku, gdy nasza odporność nieco spada, mikroorganizmy znajdujące się w jamie ustnej mogą powodować infekcje w kącikach ust.
Gdy przyjmujemy antybiotyki, zaburza się równowaga między bakteriami a grzybami. Antybiotyki eliminują bakterie (również te pożyteczne) i w takiej sytuacji przyczyną stanu zapalnego w kącikach ust są grzyby – objawia się to charakterystycznym białym nalotem;
- niewłaściwa higiena jamy ustnej – pamiętajcie, by szczoteczkę do zębów zmieniać co 2 miesiące".
„Przedłużona ekspozycja skóry kątów ust na enzymy zawarte w ślinie powoduje rozluźnienie połączeń międzykomórkowych naskórka i tym samym ułatwia kolonizację przez Candida Albicans oraz szczepy bakteryjne. W 20 proc. przypadków za infekcję odpowiadają drożdżaki, w 20 proc. – same bakterie (gronkowce lub paciorkowce), a w 60 proc. jest to infekcja mieszana)” – podaje prof. Kłosek.
Jak leczyć zajady?
Leczenie zajadów polega przede wszystkim na usunięciu przyczyny ich powstania oraz przyspieszeniu gojenia. Tu mogą pomóc:
- maści z witaminą B2 lub witaminą A – które przyspieszają regenerację skóry i łagodzą podrażnienia – może być też maść na bazie oleju lnianego, pomadki ochronne,
- unikanie oblizywania warg – wilgoć, jak wspomniano wyżej, sprzyja rozwojowi drożdżaków i bakterii, dlatego warto powalczyć z tym nawykiem,
- suplementacja witamin i minerałów – po konsultacji z lekarzem; jeżeli zajady są problemem nawracającym, specjalista zaleci badania takie jak: glukoza na czczo, hemoglobina glikowana, poziom żelaza i ferrytyny, kwas foliowy i inne witaminy z grupy B;
- domowe sposoby – często bardzo pomocne jest stosowanie takich naturalnych środków, jak miód, aloes, czy olejek kokosowy – działają one przeciwzapalnie, kojąco, nawilżająco, są pełne witamin i wspomagają regenerację skóry.
UWAGA W przypadku przewlekłych zajadów należy skonsultować się z lekarzem, który pomoże ustalić dokładną przyczynę problemu i zaleci odpowiednie leczenie.
„Przy podejrzeniu zakażenia grzybiczego jamy ustnej działaniem z wyboru jest ocena mykologiczna i zastosowanie preparatu przeciwgrzybiczego do pędzlowania jamy ustnej z nałożeniem na kąty ust. Uzupełnieniem mogą być preparaty probiotyków do rozpuszczenia w jamie ustnej. Jeśli zakażenie jest typowo lokalne, można zastosować preparat miejscowy zawierający środek przeciwbakteryjny i przeciwgrzybiczy.
Miejscowy glikokortykosteroid dołączony do wcześniejszych leków w stanach z silną komponentą zapalną, może przyspieszyć gojenie. U dzieci powyżej 12. roku życia można zastosować pomadkę zawierającą klotrimazol, chlorquinaldol, które działają przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie, a także olej rycynowy i witaminę E.” – podaje prof. Kłosek.
Zajady a dieta
Kiedy mamy problemy z zajadami, warto także postawić na wartościową, odpowiednio zbilansowaną dietę, obfitującą w żelazo i cynk, a także produkty zawierające witaminy z grupy B:
witamina B1 – mięso wieprzowe, przetwory mięsne, rośliny strączkowe, takie jak soczewica, ciecierzyca, groch, produkty pełnoziarniste i orzechy,
witamina B2 – mleko i produkty mleczne, jaja, podroby, produkty pełnoziarniste, warzywa: szpinak, brokuły, groszek,
witamina B6 – ryby, mięso, podroby, rośliny strączkowe, orzechy, banany, morele, czosnek, papryka czerwona, ziemniaki, kapusta,
witamina B12 – produkty pochodzenia zwierzęcego, czyli mięso, ryby, jaja, ale również gorczyca, rokitnik,
żelazo – podroby, wołowina, wieprzowina, drób, ryby, jaja – czyli forma hemowa żelaza, lepiej przyswajalna, oraz niehemowa, czyli np. warzywa liściaste (szpinak, jarmuż, botwinka), kapustne (kapusta, brokuł, kalafior), korzeniowe (burak, marchew, pietruszka) oraz owoce jagodowe (jeżyny, maliny, borówki) i orzechy. Warto tu zaznaczyć, że niektóre składniki pokarmowe mogą ograniczać biodostępność żelaza, a są to wapń, cynk, czy fityniany (np. z herbaty), a z kolei witamina C podwyższa wchłanianie żelaza;
cynk – podroby, mięso, ser podpuszczkowy, a także produkty zbożowe, takie jak pieczywo razowe czy kasza gryczana.
Źródła: strefapraktyka.pl/wp-content/uploads/2023/06/MS-4-2023__Vad_SpecjalistaRadzi_ZapalenieKatowUst.pdf
Zobacz także:
Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS). Lekarz mówi jasno, czy choroba nasila się jesienią i zimą
Garściami wypadają Ci włosy? To może być objaw jednej z tych chorób
