Po tym poznasz, że masz nerwicę. Tak się czują osoby chore
„Nerwica” to potoczne określenie zaburzeń lękowych – sytuacji, w których lęk, napięcie i objawy z ciała przestają być normalną reakcją na stres i zaczynają utrudniać codzienne życie. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę zgodnie z aktualnymi klasyfikacjami, jak odróżnić stres od zaburzenia i kiedy potrzebna jest pilna pomoc.
- „Nerwica” = zaburzenia lękowe w ICD-11/DSM-5-TR; kluczowa jest przewlekłość i upośledzenie funkcjonowania.
- Typowe obrazy to uogólniony lęk, napady paniki, lęk społeczny; do oceny nasilenia służy m.in. GAD-7.
- Pilnie reaguj przy myślach samobójczych, gwałtownym pogorszeniu stanu lub gdy objawy uniemożliwiają normalne funkcjonowanie (zadzwoń pod 112 i/lub skorzystaj z całodobowego wsparcia).
Czym w medycynie jest „nerwica”?
W diagnostyce używa się terminu zaburzenia lękowe (ang. anxiety and fear-related disorders). O rozpoznaniu decydują m.in. czas trwania dolegliwości (np. „przez większość dni”), ich nasilenie oraz to, czy upośledzają funkcjonowanie w pracy, szkole i relacjach.
Jak „czuje się” osoba z zaburzeniem lękowym?
Psychiczne: uporczywe zamartwianie się, wewnętrzne napięcie, drażliwość, trudności z koncentracją.
Z ciała (somatyczne): kołatanie serca, ucisk w klatce piersiowej, duszność, suchość w ustach, nudności lub biegunki, drżenie, poty, zawroty głowy, bóle mięśni i głowy.
Zachowanie: unikanie (np. jazdy komunikacją, sklepów, wystąpień), ciągłe upewnianie się, nawracające sprawdzanie.
Napad paniki: nagły, intensywny lęk z silnymi objawami z ciała i poczuciem utraty kontroli; zwykle krótki, ale bardzo dokuczliwy.
Kiedy to już zaburzenie, a nie „zwykły stres”?
- objawy trwają tygodniami lub miesiącami i nawracają,
- prowadzą do unikania i ograniczają codzienne role,
- towarzyszą im zaburzenia snu, przewlekłe zmęczenie, częste bóle „bez uchwytnej przyczyny”,
- współwystępuje obniżenie nastroju.
W lęku uogólnionym (GAD) kryteria obejmują m.in. nadmierne obawy przez co najmniej 6 miesięcy i trudności z kontrolą zamartwiania. Przeczytaj: To nie „zwykła” choroba, tylko nerwica. 6 objawów, które daje ciało, gdy wysiada psychika
Kiedy i gdzie szukać pomocy?
Umów wizytę, jeśli objawy trwają ponad 2–4 tygodnie, nasilają się lub utrudniają normalne funkcjonowanie. Zacznij od lekarza rodzinnego lub psychologa/psychiatry.
Centra Zdrowia Psychicznego: można zgłosić się bez skierowania do Punktu Zgłoszeniowo-Koordynacyjnego (w godzinach pracy). W nagłych sytuacjach korzystaj z numeru 112 lub najbliższego SOR. Przeczytaj: Nerwica u seniora. Psychiatra radzi, jak rozładować napięcie u ludzi starszych
Pilna pomoc: myśli samobójcze, poczucie, że możesz sobie zrobić krzywdę, ciężki napad lęku z objawami alarmowymi – dzwoń 112. Całodobowe wsparcie: Telefoniczne Centrum Wsparcia 800 70 2222; dla dzieci i młodzieży 116 111.
