Shigella (bakteria) – transmisja i objawy zakażenia
Shigella (bakteria) - charakterystyka
Wszystkie cztery znane grupy gatunków Shigella mają znaczenie medyczne jako patogeny Shigellosis (bakteryjna czerwonka) i jak dotąd zostały wykryte tylko u ludzi i ssaków naczelnych. Każdego roku na całym świecie zarażonych jest około 160 milionów ludzi, z czego około 1 milion umiera. Są to głównie dzieci, osoby starsze i osoby z obniżoną odpornością. Bakterie są przenoszone w zanieczyszczonej wodzie lub żywności, a czasem także przez muchy. Objawy choroby (głównie gorączka i ciężka biegunka, ale także zapalenie stawów) są reakcją na migrację bakterii do tkanki jelitowej i wydzielanie przez nie enterotoksyn Shigella.
Shigella (bakteria) – przyczyny zakażenia
Shigella występuje tylko u ludzi (zanotowano kilka przypadków wystąpienia bakterii także u małp) i jest przenoszona z człowieka na człowieka lub poprzez wodę pitną i kąpielową, a także żywność zanieczyszczoną ludzkimi odchodami. Zdarza się, że importowane warzywa również okazują się źródłem Shigellosis (poważna epidemia miała miejsce np. w Danii w 2007 r. i była spowodowana importowaną mini kukurydzą). Ważną trasą transmisji są podróże zagraniczne, zwłaszcza do krajów spoza Europy i Stanów Zjednoczonych. Dawka zakaźna jest bardzo niska (tj. do zakażenia potrzebna jest stosunkowo niewielka liczba bakterii), dlatego po powrocie do domu często obserwuje się ponowne zakażenie w ograniczonym kręgu, np. zakażenie w rodzinie lub między dziećmi w placówce dziecięcej. W ostatnich latach zaobserwowano również wiele przypadków infekcji poprzez kontakt seksualny. Szczególnie wśród mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami. Dlatego też zakażenie bakterią Shigella jest coraz częściej postrzegane jako choroba przenoszona drogą płciową.
Okres wylęgania choroby wynosi 24-72 godziny, rzadziej do 7 dni, czas jej trwania – przeciętnie od 48 do 120 godzin. Nieleczone zakażenie może utrzymywać się kilka tygodni i powodować:
odwodnienie,
wyniszczenie organizmu,
zgon (zwłaszcza u dzieci i chorych z AIDS).
Podsumowując do transmisji zakażenia Shigella dochodzi:
na drodze fekalno-oralnej, bezpośrednio od chorego, ozdrowieńca lub zdrowego nosiciela zarazka (zakażonego bezobjawowo),
pośrednio przez skażoną ludzkimi fekaliami wodę (do picia lub do rekreacji),
przez żywność (importowane owoce, warzywa spożywane na surowo),
przez muchy.
Shigella (bakteria) – objawy zakażenia
Początkowym i najczęstszym objawem zakażenia bakterią Shigella jest ostra, wodnista biegunka, która w krótkim czasie może przekształcić się w zapalenie okrężnicy z gorączką, nudnościami i skurczami brzucha. Jeśli bakteria wywołała czerwonkę, to charakterystyczna jest biegunka z krwią i śluzem, a czasem ropą. Bardzo niebezpieczne jest ciężkie odwodnienie organizmu, należy więc pamiętać o ciągłym uzupełnianiu płynów. Shigella może w rzadkich przypadkach powodować reaktywne zapalenie stawów.
Powikłania zakażenia Shigella i czerwonki bakteryjnej
Do powikłań po czerwonce bakteryjnej dochodzi zazwyczaj u małych dzieci, poniżej piątego roku życia (szczególnie u takich, które są niedożywione, mieszkają w krajach rozwijających się i żyją w bardzo złych warunkach sanitarnych). Do najważniejszych powikłań, należą:
perforacja jelita,
wypadanie odbytu,
zespół hemolityczno-mocznicowy,
hipoglikemia,
hiponatermia,
toksyczne rozdęcie okrężnicy
splątanie, śpiączka.
