Wirus Zachodniego Nilu przekroczył granice Europy

Jak szybko rośnie zagrożenie w Europie?

Jeszcze dekadę temu WZN kojarzono głównie z południem Europy i pojedynczymi ogniskami w Grecji. Dziś przypadki raportują niemal wszystkie kraje basenu Morza Śródziemnego, Bałkany, a nawet Europa Zachodnia. Według ECDC łączna liczba infekcji w 2024 r. przewyższyła rekordowy 2022 r., a w 2025 r. nowe ogniska pojawiły się m.in. w środkowych Włoszech i północnej Hiszpanii.

Naukowcy zwracają uwagę na wpływ zmian klimatycznych: wyższe temperatury skracają czas namnażania wirusa w organizmie komara, co wydłuża i intensyfikuje sezon transmisji.

W maju 2025 r. wirusa po raz pierwszy wykryto w dwóch pulach komarów w Nottinghamshire. Brytyjskie służby uznały to za „sygnał ostrzegawczy”, że w cieplejszych latach WZN może stać się tam endemiczny.

Dynamika zachorowań w ostatnich latach

• 2022: 1 339 lokalnych przypadków, 104 zgony (26 krajów)
   
• 2023: 728 lokalnych przypadków, 67 zgonów (19 krajów)
   
• 2024: 1 436 lokalnych przypadków, 113 zgonów (19 krajów)
   
• 2025 (do 17 września): już ponad 1 100 przypadków, a sezon wciąż trwa

Objawy zakażenia WZN

Wirus Zachodniego Nilu należy do tej samej rodziny Flaviviridae co wirusy dengi i żółtej febry. Przenoszą go głównie komary z rodzaju Culex, które zakażają się, żywiąc się krwią ptaków będących rezerwuarem wirusa. Okres inkubacji wynosi od 2 do 14 dni.

U ok. 80 proc. zakażonych nie występują żadne objawy. U pozostałych najczęściej pojawiają się: gorączka, bóle głowy i mięśni, nudności oraz wysypka. Mniej niż 1 proc. infekcji przybiera postać neuroinwazyjną (zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub ostre zapalenie rdzenia kręgowego). Może ona prowadzić do trwałych powikłań neurologicznych, a nawet zgonu.

Objawy wymagające pilnej interwencji medycznej obejmują:

• silny ból głowy, sztywność karku lub zaburzenia świadomości,
   
• drgawki, paraliż kończyn lub nagłą utratę przytomności,
   
• gorączkę powyżej 38,5°C z towarzyszącymi wymiotami,
   
• objawy odwodnienia u osób starszych, kobiet w ciąży i pacjentów przewlekle chorych.

Przeczytaj też: To już nie egzotyka. Choroby tropikalne pukają do drzwi Polski

Szczepionki w laboratoriach, terapie wciąż objawowe

Na świecie dostępnych jest kilka szczepionek dla koni, lecz nie ma jeszcze zarejestrowanej szczepionki dla ludzi. Najbardziej zaawansowany kandydat – inaktywowany preparat WNV-IGIV – przeszedł niedawno II fazę badań klinicznych w USA i Europie. Od maja 2025 r. testowany jest również w ośrodku w Saint Louis.

Leczenie u ludzi ma charakter wyłącznie wspomagający: obejmuje nawadnianie, stosowanie leków przeciwgorączkowych, kontrolę ciśnienia śródczaszkowego w ciężkich przypadkach zapalenia mózgu oraz rehabilitację neurologiczną. Trwają również badania nad przeciwciałami monoklonalnymi, jednak znajdują się one dopiero we wczesnej fazie rozwoju.

Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej.

Źródła:

1. European Centre for Disease Prevention and Control. (2025). Weekly seasonal surveillance of West Nile virus infection – 2025, tydzień 38 (dane do 17 września 2025). Pobrane 25 września 2025 z https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/communicable-disease-threats-report-13-19-september-2025-week-38.pdf
2. European Centre for Disease Prevention and Control. (2024). Historical data by year – West Nile virus infections 2024 (dane do 4 grudnia 2024). Pobrane 25 września 2025 z https://www.ecdc.europa.eu/en/west-nile-fever/surveillance-and-disease-data/historical
3. Centers for Disease Control and Prevention. (2025). Symptoms, Diagnosis, and Treatment – West Nile Virus. Pobrane 25 września 2025 z https://www.cdc.gov/west-nile-virus/symptoms-diagnosis-treatment/index.html
4. Erazo, D., Dellicour, S., & in. (2024). Climate change drives the expansion of West Nile virus in Europe. Nature Communications, 15(1), 1-11. https://doi.org/10.1038/s41467-024-56789-0