Magda wywołała poród, grozi jej dożywocie. Komentuje adwokat

Dlaczego Magda spod Lublina jest oskarżona o zabójstwo? Polskie prawo miało nie karać kobiet za aborcję, jedynie tych, którzy w aborcji pomogli. Coś się zmieniło?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, polskie przepisy karne nie dają podstaw do skazania matki za przerwanie własnej ciąży**, nawet bardzo zaawansowanej. Pani Magdalena została jednak oskarżona nie o aborcję, lecz o zabójstwo, gdyż od momentu rozpoczęcia akcji porodowej dziecko korzysta z pełnej ochrony prawnej jako człowiek. Matka może więc odpowiadać albo za dzieciobójstwo albo za zabójstwo.

Różnica jest zasadnicza – za dzieciobójstwo grozi kara pozbawienia wolności do 5 lat, a za zabójstwo dożywocie. Zastosowanie typu kwalifikowanego, którym jest dzieciobójstwo wymaga ustalenia, że do zabójstwa dziecka doszło w okresie porodu i pod jego wpływem. To przebieg porodu musi wpływać na powzięcie zamiaru zabicia dziecka. Ustalenie więc, że matka wywołała poród, aby pozbyć się niechcianej ciąży, czyli, że wywołała poród z zamiarem pozbawienia życia dziecka, uniemożliwia zastosowanie łagodniejszej kwalifikacji przestępstwa jako „dzieciobójstwo”. Biegli uznali, że pani Magdalena była w stanie w czasie czynu rozpoznać jego znaczenie i pokierować swoim postępowaniem, czyli była świadoma tego co robi, a także jakie mogą być tego skutki. Mówiąc wprost biegli uznali, że była świadoma tego, że podjęte przez nią działania zmierzają do pozbawienia życia jej dziecka. 

Dramat pod Lublinem. W reklamówce znaleziono martwego noworodka. Matce grozi dożywocie Czytaj dalej Dziecko wyrzuciła do rzeki. Policjanci pytali po szpitalach Czytaj dalej

Mówi się dużo o depresjach poporodowych. Ta kobieta mogła mieć ciężką depresję w ciąży. Biegli to wykluczyli?

Ciężka depresja w niektórych przypadkach może wpływać na poczytalność. Należy jednak pamiętać, że są różne stopnie depresji i w różnym zakresie wpływają one na możliwość rozpoznania przez osobę chorą na depresję znaczenia skutków własnego zachowania. 

Nie można więc z góry przyjąć założenia, że nawet ciężka forma depresji w każdym przypadku wpływa na poczytalność. Ta kwestia w każdym przypadku należy do oceny biegłych.

Czy nie uważa Pani, że klauzula sumienia powinna w kwestii aborcji obowiązywać? Jeśli lekarz uważa, że przysięga Hipokratesa zabrania mu usunięcia ciąży, to trudno, by działał wbrew sumieniu, jeśli ciąża nie zagraża zdrowiu i życiu kobiety?

Osobiście opowiadam się za obowiązywaniem klauzuli sumienia. Jako adwokat nie chciałabym być zmuszona ustawowo do prowadzenia każdego typu spraw. Analogicznie, uważam, że nie można zmuszać lekarzy do wykonywania świadczeń medycznych, które są niezgodne z ich światopoglądem, w tym do przeprowadzania aborcji. 

Ważne jest jednak, aby klauzula sumienia nie ograniczała pacjentów w dostępie do świadczeń medycznych, które są im zagwarantowane, tj. aby istniała realna możliwość skorzystania z tych świadczeń. 

* Adwokat Joanna Wielgolawska-Pilas jest specjalistką z zakresu prawa medycznego. Wiceprzewodniczącą Sekcji Prawa Medycznego i Farmaceutycznego Okręgowej Rady Adwokackiej, członkiem PEOPIL (Pan–European Association of Personal Injury  Lawyers) międzynarodowej organizacji prawników specjalizujących się sprawach dotyczących uszkodzeń ciała i rozstroju zdrowia.

**

Polskie przepisy karne nie dają podstaw do skazania matki za aborcję własnego dziecka (zob. art. 152 Kodeksu karnego). 

Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r., sygn. akt K 1/2 z dnia 22 października 2020 r. sygn. akt K 1/20, aborcja w Polsce jest legalna tylko, gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej lub, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego. Uchylona została podstawa do aborcji w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu.

Tu znajdziesz numery telefonów zaufania dla dzieci, nastolatków i dorosłych w trudnych sytuacjach życiowych:

https://www.porozmawiajmy.edu.pl/czytelnia/pomoc-bez-wychodzenia-z-domu

Tu znajdziesz adresy miejsc, gdzie możesz anonimowo zostawić noworodka po porodzie i nie poniesiesz żadnych konsekwencji. (Niektóre kobiety zostawiają przy dziecku kartkę z informacją, np. jak chciałby, żeby miało na imię): https://caritas.pl/projekty/okna-zycia/