ADHD u dorosłych - jakie ma wady i zalety?
Jeszcze do niedawna ADHD przypisywano tylko dzieciom. W rzeczywistości z ADHD się nie wyrasta i jest diagnozowane u coraz większej liczby osób dorosłych. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej może znacznie utrudniać życie codzienne, jednak ma też swoje zalety. Artykuł powstał na podstawie rozmowy z psychiatrą dr n. med. Joanną Łazarczyk.
Co to jest ADHD?
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej to neurorozwojowe zaburzenie psychiczne, powodujące hiperaktywność, impulsywność, zaburzenia uwagi i koncentracji oraz nadpobudliwość ruchową. Występuje u obu płci, jednak objawy u dziewczynek i chłopców nieco się różnią. U chłopców dominują objawy nadpobudliwości, natomiast u dziewczynek występują głównie zaburzenia koncentracji, przez co często bywają błędnie diagnozowane.
„Powoli zaczynamy odchodzić od określenia zaburzenie, żeby nie było to w jakiś sposób dla pacjentów stygmatyzujące. Zaczynamy raczej mówić o neuroróżnorodności, natomiast jest to w tym momencie zaburzenie, które ma w sobie z jednej strony zaburzenia koncentracji uwagi, a z drugiej strony nadruchliwość.” - powiedziała psychiatra dr n. med. Joanną Łazarczyk.
Jakie są objawy ADHD u osób dorosłych?
Przez długi czas panowało przekonanie, że ADHD występuje tylko u dzieci. W rzeczywistości z ADHD się nie wyrasta, a po prostu objawy ulegają pewnym modyfikacjom. Dorosły człowiek zwraca uwagę na swoją postawę i dostosowuje się do otoczenia. Nie może sobie pozwolić na niektóre zachowania, a jego objawy nadruchliwości przechodzą w wewnętrzny niepokój.
Główne symptomy świadczące o ADHD u osoby dorosłej:
- problemy z koncentracją
- łatwe rozpraszanie się i bujanie w obłokach
- słaba umiejętność słuchania
- dezorganizacja
- trudności w priorytetyzacji zadań
- nieustanne odkładanie obowiązków na później
- zwlekanie i wykonywanie obowiązków na ostatnią chwilę
- trudności z kończeniem zadań (tzw. „słomiany zapał”)
- słabe umiejętności rozwiązywania problemów, uciekanie przed problemami
- nieumiejętne zarządzanie czasem
- częste spóźnianie się
- zapominanie o ważnych wydarzeniach i spotkaniach
- permanentne odczuwanie niepokoju i zniecierpliwienia
- wchodzenie w słowo i przerywanie wypowiedzi innych
- impulsywność i wybuchowość
- niecierpliwość i irytacja podczas oczekiwania, np. w kolejce czy w korku ulicznym
- problemy z usiedzeniem w jednym miejscu
- nawyki ruchowe, np. machanie nogami, obgryzanie paznokci
- problemy z zarządzaniem pieniędzmi
- poszukiwanie wrażeń i skłonności do uzależnień
Jeżeli w wieku dorosłym objawy ADHD są nienasilone i nie powodują znacznych utrudnień w życiu codziennym, leczenie nie jest koniecznością. Jeśli jednak są uciążliwe i mają duży wpływ na codzienne funkcjonowanie, należy podjąć terapię. W zależności od natężenia objawów, zaleca się psychoterapię bądź też połączenie psychoterapii z farmakoterapią.
Jakie są zalety ADHD?
ADHD pomimo swoich uciążliwości ma również pozytywne strony. Osoby z ADHD lubią wyzwania i osiągają sukcesy w zawodach wymagających niekonwencjonalnego funkcjonowania. Jeśli wykonują interesujące dla nich zadanie, często osiągają stan hiperfokusa, czyli bardzo dużego skupienia i zaangażowania.
„Kiedy osoby z ADHD są w stanie hiperfokusa i mają deadline w pracy, są w stanie w ciągu jednej nocy zrobić tyle, ile normalna osoba wykona przez tydzień. Osoby z ADHD doskonale wejdą i będą perfekcyjne w tych elementach, które są dla nich fascynujące. Jeśli więc będą wykonywać pracę, która jest dla nich pasjonująca (przykładowo chirurg czy naukowiec z ADHD), będą realizować ją doskonale.” - powiedziała psychiatra dr n. med. Joanną Łazarczyk.
Osoby z ADHD są bardzo kreatywne i wykazują zdolności widzenia rzeczy z innej perspektywy. Często mają artystyczną duszę, są niezwykle twórcze i potrafią kreować nowe idee oraz technologie. Mają w sobie duże pokłady energii i optymizmu którymi „zarażają” i motywują innych do działania. Większość osób z ADHD cechuje się dużym poczuciem humoru, charyzmą, wrażliwością i otwartością na innych, dzięki czemu są lubiani w swoim otoczeniu.
„Osoba z ADHD będzie napędzać zespół, znajdzie pomysł i doda mu energii. Najgorsze jest dla niej ukończenie projektu, ale zacząć jest super! Pozostała część zespołu może pewne rzeczy przejąć i osoby, które lubią zajmować się szczegółami mogą pracę wykończyć.” - powiedziała psychiatra dr n. med. Joanną Łazarczyk.
Zalety ADHD:
- kreatywność
- duże pokłady energii
- innowacyjne myślenie
- wysoka motywacja
- umiejętność hiper skupienia
- charyzma i poczucie humoru
- duża wrażliwość
„Mówię swoim pacjentom, że każdy jest potrzebny, to jest neuroróżnorodność, całe bogactwo człowieka. Oczywiście w pewnych zakresach funkcjonują te osoby gorzej, czy też będą mieć większe problemy, ale są też zakresy, w których będą genialne. Będą świetnie nadawały się do rzeczy, które naprawdę wymagają tej energii, wejścia i bycia w tym, co naprawdę lubią robić.” - powiedziała psychiatra dr n. med. Joanną Łazarczyk.
