Sygnał, że wkrótce grozi ci udar. Trwa tylko kilka minut
Przemijający atak niedokrwienny (TIA — ang. transient ischemic attack) to krótkotrwałe zaburzenie pracy mózgu wywołane niedokrwieniem. Objawy ustępują w ciągu minut lub godzin, dlatego wielu pacjentów bagatelizuje ten stan. To błąd — TIA jest ostrzeżeniem przed udarem, który może nastąpić już w najbliższych dniach.
• Jak rozpoznać TIA i jego typowe objawy
• Kto jest najbardziej narażony
• Dlaczego TIA zwiększa ryzyko udaru
• Jakie badania i leczenie są zalecane
Czym jest TIA?
Przemijający atak niedokrwienny to epizod zaburzeń neurologicznych wywołany chwilowym niedokrwieniem mózgu. Objawy znikają całkowicie w ciągu 24 godzin, zwykle już po kilku minutach. W odróżnieniu od udaru nie pozostawia trwałych uszkodzeń, ale jest poważnym sygnałem alarmowym. Szacuje się, że nawet 1 na 5 pacjentów po TIA może doznać udaru w ciągu trzech miesięcy.
Objawy, których nie wolno lekceważyć
Symptomy TIA pojawiają się nagle i mogą obejmować:
- osłabienie lub drętwienie jednej strony ciała,
- zaburzenia mowy lub trudności ze zrozumieniem słów,
- nagłą utratę wzroku w jednym oku,
- zawroty głowy i problemy z równowagą.
Nawet jeśli objawy ustąpią w kilka minut, to wciąż powód do pilnej wizyty w szpitalu.
Przeczytaj też: Mini-udar mózgu – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Kto jest najbardziej narażony?
Największe ryzyko wystąpienia TIA i późniejszego udaru mają osoby z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, wysokim cholesterolem czy chorobami serca, zwłaszcza migotaniem przedsionków. Szkodliwy wpływ ma także palenie tytoniu, otyłość i brak aktywności fizycznej. Wprowadzenie zdrowych nawyków oraz skuteczne leczenie chorób przewlekłych może w znacznym stopniu obniżyć ryzyko kolejnych epizodów.
Co zrobić po TIA?
Każdy epizod wymaga szybkiej diagnostyki, najlepiej w trybie pilnym. Podstawą jest wykonanie badań obrazowych mózgu, takich jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, aby wykluczyć udar i krwawienie. Lekarze często zlecają również USG tętnic szyjnych w celu wykrycia zwężeń, a także badania serca, w tym EKG, by ocenić ryzyko powstawania zatorów.
Leczenie polega zwykle na podawaniu leków przeciwpłytkowych, takich jak aspiryna, oraz na stosowaniu statyn i kontroli ciśnienia i poziomu cukru. U pacjentów z migotaniem przedsionków wdraża się leki przeciwzakrzepowe, a w przypadku istotnego zwężenia tętnic szyjnych rozważa się zabieg chirurgiczny.
Dlaczego czas jest kluczowy?
Ryzyko udaru po TIA jest najwyższe w pierwszych dniach od wystąpienia objawów. Dlatego każda nagła utrata mowy, wzroku czy osłabienie kończyn, nawet jeśli szybko minęło, powinna skłonić do natychmiastowego wezwania pogotowia. Zwłoka w szukaniu pomocy może kosztować zdrowie, a nawet życie.
Materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. W przypadku problemów zdrowotnych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Źródła:
European Stroke Organisation. (2021). ESO Guidelines on management of transient ischaemic attack.
Brorson, J. R., & Cifu, A. S. (2025). Diagnosis and Management of Transient Ischemic Attack and Acute Ischemic Stroke. JAMA.
Narodowy Fundusz Zdrowia. (2023). Udar mózgu – profilaktyka i leczenie.
World Health Organization. (2022). Stroke: Key facts.
