Archiwum luty 2023

Zespół jelita drażliwego (IBS) jest przewlekłą chorobą, dotyczącą jelita cienkiego i grubego. Chorują głównie osoby młode między 20 a 30 rokiem życia. Do tej pory nie poznano dokładnie mechanizmów powstawania choroby. Za główne przyczyny uważa się czynniki psychologiczne oraz zaburzenia flory bakteryjnej jelit po przebytym zakażeniu przewodu pokarmowego (bakteryjnego, pasożytniczego lub wirusowego). Fundamentem leczenia choroby jest nasz styl życia czyli prawidłowa dieta, aktywność fizyczna i unikanie stresu. 

Refluks to zjawisko fizjologiczne, polegające na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku, które występuje u wielu osób po posiłkach. Kiedy pojawiają się objawy bądź powikłania, takie jak ubytki w błonie śluzowej przełyku, mówimy wtedy o chorobie refluksowej. Coraz więcej osób boryka się z refluksem krtaniowo – gardłowym o niespecyficznych objawach. 

Sezon przeziębień i grypy trwa. Objawem towarzyszącym infekcjom dróg oddechowych często jest katar. Zalegająca czy lejąca się z nosa wydzielina utrudnia oddychanie i przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu. Okazuje się, że sposób wydmuchiwania nosa ma duże znaczenie. Jeśli robimy to źle, możemy sobie zaszkodzić! 

Efekt jojo to zjawisko przybrania na wadze po zakończonej diecie odchudzającej. Zazwyczaj następuje po bardzo restrykcyjnych dietach, które nie dostarczają odpowiedniej ilości energii i składników odżywczych. Jeśli planujemy zrzucić zbędne kilogramy, warto wiedzieć, jak uniknąć efektu jojo i móc cieszyć się wymarzoną sylwetką. 

Udar mózgu jest jedną z głównych przyczyn śmierci w naszym kraju i na świecie. Ponadto to najczęstsza przyczyna trwałego inwalidztwa osób dorosłych. Ryzyko udaru wzrasta wraz z wiekiem, jednak może także dotknąć ludzi młodych. Osoba z udarem powinna otrzymać jak najszybszą pomoc medyczną, aby zmniejszyć uszkodzenie mózgu i uniknąć śmierci lub niepełnosprawności. 

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy jest jedną z najczęściej występujących chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. „W tej chwili uważa się, że ok. 6% - 10% populacji przynajmniej raz w życiu będzie miało rozpoznaną chorobę wrzodową żołądka bądź dwunastnicy.” - powiedział gastroenterolog, lek. med. Jacek Kowerzanow.

Miażdżyca jest jedną z głównych przyczyn zgonów w Polsce i na świecie. Nazywana jest chorobą cywilizacyjną, ponieważ wiąże się z naszym stylem życia, czyli niewłaściwą dietą i niską aktywnością fizyczną. Warto przyjrzeć się naszym codziennym nawykom. Podstawą profilaktyki i leczenia miażdżycy jest zdrowa dieta i aktywność fizyczna. 

Infekcja paznokci to powszechny problem, dotykający dużą część społeczeństwa. Warto wiedzieć, jak ją rozpoznać, żeby móc szybko reagować. Czas ma tu istotne znaczenie, gdyż nieleczona infekcja będzie się rozprzestrzeniać i może nawet doprowadzić do utraty paznokcia. 

Kolonoskopia należy do jednego z najbardziej wstydliwych badań. Śmiało można powiedzieć, że jest to zabieg ratujący życie, jednak wciąż wzbudza strach i niechęć wśród większości Polaków. „Nie bójmy się tego badania! Nie ma nic lepszego w medycynie niż profilaktyka.” - powiedział gastroenterolog, lek. med. Jacek Kowerzanow.  

Każdego roku coraz więcej osób boryka się z otyłością. Niepokojące jest to, że problem ten dotyczy ogromnej liczby dzieci. Najczęstszą przyczyną otyłości jest nadmierna podaż energii, czyli zbyt dużo spożytych kalorii i zbyt mała aktywność fizyczna. Wciąż niewiele się o tym mówi, ale nierzadko do otyłości prowadzą czynniki psychologiczne. 

W ostatnich dekadach obserwujemy prawdziwą epidemię cukrzycy. Może mieć podłoże genetyczne bądź też być wynikiem niezdrowego stylu życia. Cukrzyca typu 2, zwana cukrzycą dorosłych związana jest m.in. z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi, brakiem aktywności fizycznej, nadwagą i otyłością. Warto przyjrzeć się bliżej, jak powinna wyglądać dieta osób z cukrzycą. 

Zawał serca to obumarcie fragmentu mięśnia sercowego, spowodowane niedokrwieniem serca, czyli nieodpowiednim jego zaopatrzeniem w krew. Choć występuje głównie u osób w starszym wieku, coraz częściej dotyka także ludzi młodych. Zawał serca to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Jeśli do niego dojdzie, to przede wszystkim czas decyduje o tym, czy chory przeżyje. Warto więc znać objawy zawału, aby móc szybko reagować. 

Tabletki antykoncepcyjne to niewątpliwie jedna z najskuteczniejszych metod antykoncepcji. W Polsce antykoncepcja hormonalna wciąż wzbudza wiele kontrowersji, ze względu na poglądy, jak i zdrowie kobiety. Tabletkom antykoncepcyjnym przypisuje się m.in. zwiększenie ryzyka rozwoju nowotworów i wystąpienia zatoru płucnego. Aby rozwiać wątpliwości dotyczące tego drugiego, zapytaliśmy o opinię lekarza kardiologa. 

Szkliwo to najtwardsza tkanka w naszym organizmie, której funkcją jest ochrona zębów przed czynnikami zewnętrznymi. Niestety wskutek nieprawidłowej higieny jamy ustnej, niewłaściwej diety bądź też z powodu niektórych schorzeń, szkliwo ulega uszkodzeniom. Musimy wiedzieć, że szkliwo się nie regeneruje, więc warto zapobiegać jego destrukcji i przyjrzeć się bliżej naszym nawykom - także tym jedzeniowym. 

Dna moczanowa jest chorobą zapalną, w której dochodzi do odkładania się kryształków moczanu sodu w stawach i narządach. Jej typowym objawem jest ból i obrzęk stawów. Jakie są przyczyny dny moczanowej? Jakie leki i produkty spożywcze mogą powodować zwiększenie stężenia kwasu moczowego w organizmie? Jakie są objawy dny moczanowej? Jak powinna wyglądać dieta przy dnie moczanowej? Co jeść, a czego unikać? Jak leczyć dnę moczanową? Na te i inne pytania odpowiada dr Agata Skwarek-Szewczyk, specjalista reumatolog i specjalista chorób wewnętrznych. 

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w Polsce. To bardzo podstępna choroba, która rozwija się skrycie i powoli, zazwyczaj nie dając zauważalnych objawów. Należy być czujnym i obserwować swój organizm. Jeśli zauważymy u siebie pewne dolegliwości, nie czekajmy z wizytą u specjalisty.

Hemoroidy to poduszkowate połączenia tętniczo – żylne, znajdujące się w odbytnicy. Wbrew opinii większości, nie są nieprawidłowymi częściami naszego ciała. Ma je każdy z nas, zazwyczaj w ilości trzech sztuk, a ich funkcja jest bardzo istotna. 

W ostatnim czasie dużo mówi się o depresji i jej tragicznych skutkach. Mało kto wie, że istnieje wiele jej odmian, które nie zawsze objawiają się przewlekłym smutkiem i brakiem energii. Jednym z rodzajów depresji jest choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), charakteryzująca się ciągłym, naprzemiennym wahaniem nastroju, od stanu euforii i silnego pobudzenia do gwałtownego spadku energii i silnego uczucia smutku. 

Trudno o bardziej niedocenianą rybę niż śledź. Traktujemy go po macoszemu, jedynie jako imprezową przekąskę czy świąteczne danie. Okazuje się, że powinien trafiać na nasze talerze zdecydowanie częściej. Śledź to bogactwo kwasów omega-3, witamin i składników mineralnych, a przy okazji nie kosztuje fortuny. 

Miażdżyca to choroba cywilizacyjna, spowodowana odkładaniem się cholesterolu w ścianach tętnic. „Pesymiści uważają, że miażdżyca zaczyna rozwijać się już około 20 roku życia. Bardzo dużo zależy od nas, od naszego garnituru genetycznego i od tego, jak żyjemy.” - powiedział dr n. med. Marcin Wełnicki. specjalista chorób wewnętrznych, farmakolog kliniczny. 

Czy alkohol poprawia trawienie? Każda babcia ochoczo przytaknie, po czym naleje kieliszek domowej nalewki. Pozornie rozgrzewające trunki wcale nie usprawniają działania układu trawiennego. Wręcz przeciwnie - upośledzają pracę wątroby i trzustki, oraz utrudniają wchłanianie pokarmów. 

Jaka jest obecna sytuacja w Polsce dotycząca koronawirusa? Czy nabraliśmy odporność stadną? Czy Covid stał się wirusem sezonowym i niegroźnym? Czy zdarzają się jeszcze śmiertelne przypadki koronawirusa? Na te i inne pytania odpowiada prof. dr hab. n. med. Krzysztof Simon, polski autorytet w dziedzinie medycyny, specjalista w dziedzinie chorób wewnętrznych, chorób zakaźnych, hepatologii, zakażeń HIV, endoskopii przewodu pokarmowego, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wydziału Lekarsko Stomatologicznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, ordynator I Oddziału Zakaźnego Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. Gromkowskiego we Wrocławiu, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych dla województwa dolnośląskiego, członek Rady Medycznej przy premierze.Jaka jest obecna sytuacja w Polsce dotycząca koronawirusa? Czy nabraliśmy odporność stadną? Właściwie temat koronawirusa ucichł w momencie napaści Rosji na Ukrainę, co nie oznacza, że Covid-19 zniknął. Generalnie przebieg jakiejkolwiek epidemii zależy od czynnika sprawczego, czyli wirusa, ale także od podatności społeczeństwa i odpowiednich jego zachowań. Trzecim elementem są działania władz, które mają wpływać i ograniczać przebieg epidemii i jednocześnie zwiększać odporność populacyjną. Jeśli to wszystko gra i funkcjonuje, to oczywiście dajemy sobie z epidemią radę.Zacznę od pierwszej rzeczy. Wirus prawdopodobnie utrwalił się w naszej populacji i z nami pozostanie. Nie oznacza to jednak, że musi być tak patogeny, czyli tak niebezpieczny jak jego wcześniejsze warianty typu Delta. Szczególnie na jesieni 2021 roku, gdzie śmiertelność związana z zakażeniem oraz wtórna z powodu niedostania się ludzi do szpitali w związku z brakiem miejsc była tragiczna i przypominała śmiertelność z 1939 roku podczas II Wojny Światowej. Wirus wykazuje pewną cechę, taką typowo biologiczną. Aby przeżył nie może być tak patogeny, aby zabić swojego właściciela, gdyż wtedy nie mógłby mnożyć się dalej a wiec uległby trwalej eliminacji wraz z zakażoną populacją ludzką. Musi być bardziej zakaźny, zakażać maksymalną liczbę populacji, ale przebiegać lżej i nie powodować śmierci. Rzeczywiście u ludzi niezaszczepionych te pierwsze warianty Omikronu są 4,5-krotnie mniej patogenne i powodują mniej śmiertelności niż wariant Delta i poprzednie. Jest to istotna różnica. Nie możemy przewidzieć, co będzie dalej, ale prawdopodobnie ten trend będzie się utrzymywał i kolejne warianty Covid-19 będą bardzo zakaźne, ale mało patogenne, tak jak większość chorób przenoszonych drogą kropelkową. Należy podkreślić, że nie oznacza to, że nie będą w ogóle patogenne i że część osób zakażonych, szczególnie tych z wielochorobowością, starszych wiekowo i nie zaszczepionych nie będzie umierać.Drugim elementem są działania władz, które muszą być spójne, dostosowane do woli i społeczeństwa, a nie tylko do określonej grupy wyborców, która neguje wszystkie restrykcje, np. noszenie masek ochronnych czy mycie rąk, tak jak to miało miejsce w naszym kraju. Chciałbym zwrócić uwagę, że zaostrzone restrykcje i przede wszystkim ich egzekwowanie w Australii w Nowej Zelandii i w Singapurze doprowadziło do mniejszej ogólnej liczby zgonów, niż by to wynikało z Covid-19 i innych chorób łącznie.Trzecim elementem jest społeczeństwo, które jest u nas zróżnicowane i w dużym procencie podatne na fake newsy. Nieufna i prymitywna część społeczeństwa ulegała nieprawdziwym opowieściom i informacjom, pobudzanym przez media rosyjskie i negowała zagrożenia związane z koronawirusem. Podczas kiedy ja podpisywałem zgony i to wśród młodych ludzi z powodu infekcji SARSCov2/Covid-19, pewna grupa złych ludzi świadomie organizowała konferencje, aby namawiać społeczeństwo do zachowań antyzdrowotnych (nienoszenia masek bo szkodzą i tego typu postępowań). Dochodziły także fałszywe informacje, kwestionujące testy czy jakość szczepionek.Czwartą dawką szczepionki zaszczepiła się zdecydowanie mniejsza część społeczeństwa, ale podstawowe szczepienia dały już jakąś odporność i pewien procent zabezpieczenia. Nie wiemy jaka była skala zachorowań subklinicznych, bez objawów klinicznych, ponieważ nie wszyscy ludzie zgłaszali zakażenie koronawirusem, np. w obawie przed utratą pracy.Jeśli wszystko to połączymy, to społeczeństwo niezależnie, z własnej woli czy też przeciwko własnej woli, bezwiednie nabrało jakiegoś stopnia odporności. Czyli warunki szerzenia się wirusa w populacji są w tej sytuacji zdecydowanie gorsze.Jak długo będzie trwała nasza odporność na kolejne pojawiające się warianty koronawirusa?Jest to prawie nie do przewidzenia, gdyż nie wiemy, jakie będą kolejne warianty wirusa. Mogą być zakaźne, ale mało patogenne, jednak mogą być też bardzo zakaźne i bardzo niebezpieczne, tak jak hybryda Delta-omikron. Populacja jest mniej podatna na to wszystko, jednak istotny problem stanowi to, że część leków traci swoje działanie, a przeciwciała monoklonalne stosowane w terapii przestają być swoiste dla danego typu wariantu wirusa. Sądzę też, że odporność populacji będzie spadała. Ta poszczepienna, ta po przechorowaniu, albo łącznie ta po przechorowaniu i po szczepieniu. Wynika to ze zróżnicowania wirusa i zakładam, że mniej więcej co dwa lata będzie się trzeba doszczepić. Na pewno my jako służba zdrowia będziemy to robili i szczepili się na co się da. Ja się szczepiłam, ale zakaziłem się wariantem Omikron. Wynika to jednak ze specyfiki mojej pracy w Klinice/oddziale chorób zakaźnych, gdzie miałem i dalej mam non stop do czynienia z zakażonymi pacjentami.Wiele osób ma wątpliwości dotyczące szczepień przeciw Covid-19 i często słyszymy pytania: „Skoro po szczepieniu i tak można zachorować, to po co się szczepić?” Równie dobrze możemy zapytać: Po co się szczepić na odrę? Z tą szczepionką również trwały walki i pojawiały się informacje, że wywołuje autyzm itp. co jest absolutnym idiotyzmem. Większość ludzi przejdzie odrę w sposób subkliniczny, bezobjawowo. Mamy obecnie pojedyncze przypadki odry jawnej klinicznie i głównie są to osoby polskiego pochodzenia z terenów wschodnich Ukrainy i Białorusi, gdzie szczepienia „kuleją”. Jakiś procent ludzi jednak umiera. Dzieci zapadają na ciężkie zapalenie płuc, zapalenie mózgu i inne groźne dla życia postacie. Przypomnę, że populacja Indian amerykańskich wymarła z powodu odry. Aby uniknąć tych tragicznych, niepotrzebnych zgonów, należy szczepić całą populację. Tak samo powinniśmy szczepić się na wirusowe zapalenie wątroby typu B, żeby uchronić się przed ostrym zapaleniem, przewlekłą marskością i rakiem wątroby. Po co się szczepimy na grypę? Na grypę umierają osoby starsze z wielochorobowością i z chorobami nowotworowymi. Pozostali przechodzą grypę w ciągu 4-5 dni i wracają do zdrowia. Ale nie wszyscy... Pierwszy pacjent w mojej praktyce, który zmarł, to był młody taternik w wieku 20 lat, który zachorował na grypę i dostał zapalenia mięśnia sercowego. Podkreślę, że nie był zaszczepiony. Wówczas szczepionki były mało rozpowszechnione. Doszło to zatrzymania akcji serce pacjenta, a w trakcie reanimacji doszło do jego pęknięcia. Pacjenta niestety nie udało nam się uratować. Czy powikłania po szczepieniu przeciw Covid-19 mogą być groźne dla życia? Czy miał Pan profesor pacjentów w stanie ciężkim z powikłaniami poszczepiennymi?Praktycznie nie mieliśmy takich przypadków. Zgłaszały się osoby gorączkujące i osłabione, ale nie w stanie zagrożenia życia. Krążyło wiele opowieści typu, że sąsiadka kuzynki babci zmarła po szczepionce, jednak ja takich przypadków nie miałem. Po każdej szczepionce mogą być jakieś powikłania, ale skala zysków w stosunku do ewentualnych strat (raczej zdrowotnych, nie życiowych) są nieporównywalne. Na całym świecie powikłania śmiertelne po szczepionkach przeciw Covid-19 były minimalne. Proszę zwrócić uwagę na to, że w Polsce do 1 stycznia 2023 roku, 97% osób, które zmarły z powodu zakażenia koronawirusem stanowiły osoby nieszczepione, z czego 92% miało powyżej 60 lat. Stąd moje działania w kierunku absolutnie przymusowych szczepień w Polsce osób po 60 roku życia. To się nie przebiło z powodu braku zgody czynników politycznych, ale uratowaliśmy kilkadziesiąt tysięcy żyć ludzkich wszędzie promując zachowania prozdrowotne w tym szczepienia, oczywiście spotykając się z dzikim prymitywnym hejtem, w tym kolejnymi życzeniami śmierci. Pamiętajmy też, że nie każdy może się zaszczepić. Powinniśmy pomyśleć o tych osobach i przyjąć szczepionkę, aby nie transmitować zakażenia na innych.Czy Covid wciąż jest groźny? Czy zdarzają się jeszcze śmiertelne przypadki koronawirusa? Dla pewnych grup osób koronawirus jest oczywiście śmiertelny i trzeba o tym pamiętać. Obecnie mamy zdecydowanie mniej śmiertelnych przypadków niż wcześniej. Mniej więcej na oddział na 37 łóżek przyjmujemy tygodniowo 3 - 4 osoby z koronawirusem. Jest to niewiele w stosunku do tego, kiedy mieliśmy na oddziałach 100-200 przypadków tygodniowo. Czy dla zdrowych ludzi Covid stał się wirusem sezonowym i niegroźnym? Zasadniczo, proszę podkreślić słowo zasadniczo, powoli tak. Miałem młodych pacjentów z Wyższej Szkoły Wojskowej z wariantem Delta, którzy umarli. Trudno powiedzieć, żeby młodzi wojskowi nie byli zdrowi. To jest kwestia indywidualnej odpowiedzi. Nie możemy więc mieć pewności, że wirus będzie dla nas niegroźny. W grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim osoby z autoimmunizacyjnymi chorobami, z cukrzycą, kobiety w ciąży i osoby otyłe,z różnorodnymi chorobami serca. Młodzi ludzie zasadniczo ciężko nie chorują, co nie znaczy, że wszyscy. Pamiętajmy też, że nawet nie mając objawów zakażenia, szerzymy wirusa na innych i to jest kwestia przyzwoitości, odpowiedzialności obywatelskiej i życia w społeczeństwie. Są dowody biologów molekularnych, że możliwości zmiany wariantów Covidu powoli stają się coraz rzadsze i mniejsze, bo wirus wyczerpuje swoje możliwości. Nie wiemy, co będzie, ale generalnie poszło to w kierunku: wirus bardziej zakaźny i mniej patogenny. To się utrwali i jeśli nie będzie jakiś wyskoków natury typu m.in. nowy szczególnie zakaźny i równocześnie bardzo patogenny wirus (co skutkuje większą śmiertelnością), możliwy brak wrażliwości na dostępne leki p/wirusowe i niższa skuteczność szczepień profilaktycznych, to raczej wirus będzie krążył w naszej populacji, tak jak inne znane już koronawirusy, bez jakiś dramatycznych konsekwencji klinicznych. Wciąż jednak będzie niebezpieczny dla osób, które mają wielochorobowość i źle lub w ogóle nie odpowiadają na szczepienia. Nie wiem tylko, jak często będziemy musieli się szczepić.Z Joanną Kamińską rozmawiał prof. dr hab. n. med. Krzysztof Simon, polski autorytet w dziedzinie medycyny, specjalista w dziedzinie chorób wewnętrznych, chorób zakaźnych, hepatologii, zakażeń HIV, endoskopii przewodu pokarmowego, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, ordynator I Oddziału Zakaźnego Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. Gromkowskiego we Wrocławiu, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych dla województwa dolnośląskiego, członek Rady Medycznej przy premierze.

Rak jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących w naszej populacji. Ponadto stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów nowotworowych. Jakie są przyczyny raka jelita grubego? Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Gdzie daje przerzuty? Jak objawia się rak jelita grubego? Jak wykryć raka jelita grubego? Na te i inne pytania odpowiada gastroenterolog, lek. med. Jacek Kowerzanow. Jaka jest zachorowalność na raka jelita grubego w Polsce i na świecie? Rak jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących w naszej populacji. Ponadto stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów nowotworowych. Przyjmujemy, że w Polsce nowych zachorowań jest około 17 -18 tysięcy, natomiast zgonów z powodu raka jelita grubego mamy około 12 tysięcy. Na świecie jest to liczba około miliona rocznych nowych zachorowań i około pół miliona zgonów każdego roku. Nowotwór ten wykrywany jest zazwyczaj u osób w siódmej i ósmej dekadzie życia. Niepokojące jest jednak to, że w ostatnich latach odnotowuje się coraz większą ilość zachorowań u osób młodych, poniżej czterdziestego roku życia. Jakie są przyczyny raka jelita grubego? Mamy czynniki genetyczne, płeć oraz czynniki środowiskowe. W 90% mówimy o tzw. raku sporadycznym, czyli nie związanym rodzinnie. Nowotwory występujące rodzinnie stanowią 10% raka jelita grubego. Rak sporadyczny w większości przypadków powstaje na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych w jelicie grubym. Mówimy wtedy o czynnikach genetycznych, gdyż na bazie polipa dochodzi do mutacji genetycznych, które prowadzą do rozwoju raka jelita grubego. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest płeć męska. Mówimy także o tzw. czynnikach środowiskowych, czyli tych, na które mamy duży wpływ. W głównej mierze zalicza się do nich dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso oraz uboga w błonnik. Nieprawidłowa dieta, a także niska aktywność fizyczna prowadzą do otyłości, która także przyczynia się do rozwoju raka jelita grubego. Należy także wspomnieć o takich czynnikach ryzyka jak palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu. Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Tak jak wspomniałem, większość nowotworów jelita grubego rozwija się na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych. Od powstania polipa do zadziałania mutacji i rozwoju w kierunku raka jelita grubego mija 10 lat. Nowotwór rozwija się więc skrycie i powoli. Jak objawia się rak jelita grubego? Gdzie boli rak jelita grubego? Rak rozwija się skrycie. W postaci wczesnej jest skąpoobjawowy bądź wręcz bezobjawowy. Nam tym etapie ciężko więc go „wyłapać”. W fazie zaawansowanej pojawiają się objawy ogólne , takie jak m.in. spadek masy ciała czy ogólne osłabienie. Poza tym w zależności od tego, w którym miejscu jelita rak się umiejscawia, obserwujemy różne objawy. W przypadku, kiedy rozwija się w prawej części jelita grubego, najczęściej pojawią się bóle brzucha, które są niespecyficzne i niecharakterystyczne. Nie jesteśmy też w stanie wychwycić wizualnie krwawienia z przewodu pokarmowego. Może objawiać się ono narastającą niedokrwistością. Najczęściej pacjenci zgłaszają ból brzucha o różnym umiejscowieniu, nie tylko po prawej stronie. Należy pamiętać, że objawem alarmowym są bóle, które wybudzają nas w nocy. Jeżeli chodzi o lewą część jelita grubego, tutaj częściej występują krwawienia jawne, czyli takie, które pacjent może zauważyć podczas wypróżniania. Poza tym mamy do czynienia z zaburzeniami rytmu wypróżnienia. W postaciach bardziej zaawansowanych może dojść do niedrożności, która wskazuje na to, że nowotwór objął cały obwód jelita grubego. Postać raka jelita grubego, która umiejscawia się w odbytnicy, czyli na końcu jelita, najczęściej objawia się jawnymi krwawieniami. Mogą także występować zaburzenia rytmu wypróżnienia oraz stolce ołówkowate. W fazie zaawansowanej pacjent może wyczuć masę guza przy odbycie. Jakie są rokowania raka jelita grubego? Czy kiedy pojawiają się objawy, nowotwór jest już w zaawansowanym stadium? W większości przypadków niestety tak jest. Jeśli chodzi o wykrywalność raka jelita grubego w Polsce, mamy jeszcze dużo do zrobienia. W 80% przypadków, diagnozowany jest w postaci zaawansowanej i to rzutuje na tak zwaną medianę 5-letniego przeżycia. W chorobach nowotworowych zawsze określamy, ile % osób przeżyje kolejne 5 lat od momentu rozpoznania i wdrożenia leczenia. W naszym kraju mediana ta wynosi 30 – 40%, przy czym w krajach zachodnich to 60 – 70%. W Polsce jest coraz lepiej, aczkolwiek w dalszym ciągu jesteśmy gdzieś na końcu Europy. Dzieje się tak dlatego, że wciąż większość przypadków wykrywanych jest w stadium zaawansowanym. Jak wykryć raka jelita grubego? Podstawą diagnostyki jest badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli kolonoskopia, które pozwala nam zwizualizować i zlokalizować umiejscowienie raka. Jeśli podczas badania stwierdzimy zmiany chorobowe, pobieramy wycinki do badania histopatologicznego, będącego podstawą szczegółowego rozpoznania choroby nowotworowej. W diagnostyce coraz szerzej wykorzystywane są też testy immunochemiczne na obecność krwi utajonej w kale. Jeśli chodzi o badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny jamy brzusznej) służą głównie do zakresu określenia zaawansowania choroby, bądź też do zlokalizowania przerzutów. Gdzie daje przerzuty rak jelita grubego? O przerzutach mówimy w zależności od stadium i lokalizacji nowotworu. Rak jelita grubego lubi dawać przerzuty poprzez przerastanie ściany jelita grubego i naciekanie sąsiadujących narządów. Drugą drogą tworzenia przerzutów jest tzw. droga krwionośna. Tutaj rak najczęściej daje przerzuty w wątrobie ze względu na uczynienie jelita grubego. Może także powodować przerzuty w płucach i w ośrodkowym układzie nerwowym. Trzecią drogą jest droga naczyń chłonnych. Tutaj mówimy o przerzutach wregionalnych bądź odległych węzłochłonnych. Jak leczyć raka jelita grubego? Bazą i podstawą leczenia w dalszym ciągu jest chirurgia. Jeśli znajdziemy ognisko raka jelita grubego, kwalifikujemy pacjenta do zabiegu chirurgicznego, czyli do resekcji zmiany nowotworowej wraz z daną częścią jelita grubego. W postaciach zaawansowanych z przerzutami stosujemy także chemioterapię. W ostatnim czasie bardzo rozwinęła się immunoterapia, czyli stosowanie specyficznych przeciwciał monoklonalnych. W raku odbytnicy duże zastosowanie ma radioterapia. Tutaj należałoby nadmienić, że w ostatnich latach bardzo rozwinęła się i w dalszym ciągu rozwija się tzw. endoskopia zabiegowa. W postaciach wczesnych, które dotyczą głównie błony śluzowej jelita grubego, możemy zastosować m.in. zabieg ESD, czyli endoskopową dyssekcję podśluzówkową. Dzięki niej możemy usunąć wczesne zmiany bez potrzeby operacji chirurgicznej. Jak zapobiegać rakowi jelita grubego? Podstawą profilaktyki jest zdrowy tryb życia, czyli aktywność fizyczna, prawidłowa dieta i unikanie używek. W Polsce mieliśmy bardzo dobry program profilaktyczny, jednak został przerwany ze względu na niską zgłaszalność (w ostatnich latach poniżej 20%). Ku naszemu zadowoleniu program rusza na nowo! Obejmuje profilaktyczną kolonoskopię, którą powinniśmy wykonywać od 50 do 80 roku życia w okresach regularności, w zależności od tego, co widzimy w badaniu. Jeśli nie ma nic niepokojącego, kolonoskopię powtarzamy co 10 lat. Oprócz tego w krajach zachodnich wykonuje się także coroczny test na krew utajoną. U nas także powinno to zostać wprowadzone. W obciążeniach rodzinnych granica wykonywania kolonoskopii jest przesunięta na 40 - 45 rok życia. W niektórych zespołach genetycznych wykonujemy kolonoskopię już od 20 roku życia. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazują, że u 30% osób w wieku 40 - 45 lat, które poddają się profilaktycznym kolonoskopiom, wykrywane są jakieś zmiany nowotworowe. W związku z tym coraz więcej krajów skłania się ku temu, by u osób nieobciążonych rodzinnie tę granicę wieku z 50 roku życia przesunąć niżej. Coraz częściej mówi się także o tym, aby medianę wykonywania kolonoskopii skrócić z 10 do 5 lat. Ja jako lekarz, jako Polak apeluję do Państwa, żeby zgłaszać się do programu. W krajach skandynawskich udział w badaniach profilaktycznych raka jelita grubego wynosi około 60-70%. Większość osób obawia się bólu podczas kolonoskopii, więc dla uspokojenia chciałbym dodać, że jest możliwość odbywania tego badania w znieczuleniu bądź w sedacji. Kolonoskopię możemy zrobić prywatnie, jednak coraz więcej badań dostępnych jest w publicznej ochronie zdrowie. Myślę, że granica wieku powinna zostać przesunięta i należałoby rozpocząć profilaktyczną kolonoskopię w wieku 40 – 45 lat. Nie bójmy się tego badania! Nie ma nic lepszego w medycynie niż profilaktyka. Tutaj mamy narzędzie, które nie tylko wykrywa zmiany wczesne czy zaawansowane, ale jednocześnie pozwala nam na usunięcie polipów czy zmian nowotworowych. Głównie chodzi o to, żebyśmy usuwali zmiany nowotworowe i nie pozwalali na to, aby doprowadziły do rozwoju raka jelita grubego. Pamiętajmy, że w momencie pojawienia się objawów jest już bardzo późno.Z Joanną Kamińską rozmawiał gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow, wykształcony i doświadczony specjalista chorób wewnętrznych oraz gastroenterologii. Specjalizuje się w samodzielnym wykonywaniu badań diagnostycznych i zabiegowych z zakresu endoskopii. Swoje kwalifikacje podnosił podczas wieloletniej praktyki zarówno w szpitalach, jak i poradniach prywatnych (Medicover, Luxmed). Był uczestnikiem licznych kongresów międzynarodowych i krajowych z zakresu gastroenterologii i chorób wewnętrznych. Posiada Certyfikat ukończenia kursu z Zaawansowanych Technik Badań i Zabiegów Endoskopowych oraz Certyfikat w Dziedzinie Ochrony Radiologicznej Pacjenta. Ukończył kurs ECPW w Brukseli, a także podstawowy kurs USG jamy brzusznej Roztoczańskiej Szkoły Ultrasonografii. Ponadto odbył staż z Medycyny Tropikalnej w Madonna University w Nigerii.