Wyszukaj w serwisie
choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne zdrowie psychiczne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Zdrowie > Charakterystyczny objaw raka jelita grubego. Nie czekaj z wizytą u lekarza
Redakcja Pacjenci.pl
Redakcja Pacjenci.pl 21.02.2023 17:08

Charakterystyczny objaw raka jelita grubego. Nie czekaj z wizytą u lekarza

rak-jelita
canva.com

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w Polsce. To bardzo podstępna choroba, która rozwija się skrycie i powoli, zazwyczaj nie dając zauważalnych objawów. Należy być czujnym i obserwować swój organizm. Jeśli zauważymy u siebie pewne dolegliwości, nie czekajmy z wizytą u specjalisty.

W większości przypadków rak jelita grubego jest wykrywany w stadium zaawansowanym

Pamiętajmy, że im wcześniej wykryty nowotwór, tym większa szansa na jego wyleczenie. Niestety Polska wciąż znajduje się na końcu Europy, jeśli chodzi o wczesną wykrywalność raka jelita grubego. „W 80% przypadków, diagnozowany jest w postaci zaawansowanej i to rzutuje na tak zwaną medianę 5-letniego przeżycia. W naszym kraju mediana ta wynosi 30 – 40%, przy czym w krajach zachodnich to 60 – 70%”. - tłumaczy gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow. Mediana 5-letniego przeżycia to wskaźnik, ile procent pacjentów przeżyje po 5 latach od momentu rozpoznania choroby i wdrożenia leczenia. 

Projekt bez tytułu - 2023-02-21T162852.196.png

Choroba hemoroidalna - objawy, diagnoza, metody leczenia. Ekspert tłumaczy Zespół jelita drażliwego. Gastroenterolog Jacek Kowerzanow tłumaczy, jak go rozpoznać

Objawem alarmowym są bóle, które wybudzają nas w nocy

Rak jelita grubego na wczesnym etapie nie daje żadnych objawów, bądź są one prawie niezauważalne. Kiedy jest już w stadium zaawansowanym, możemy zaobserwować ogólne osłabienie i spadek masy ciała. W zależności od miejsca, w którym rozwija się rak, mogą występować różne objawy. W przypadku, kiedy rak umiejscawia się w prawej części jelita grubego, najczęściej mamy do czynienia z niespecyficznymi bólami brzucha o różnym umiejscowieniu. „Należy pamiętać, że objawem alarmowym są bóle, które wybudzają nas w nocy.” - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow. Może także występować niezauważalne krwawienie z przewodu pokarmowego, objawiające się w postaci narastającej niedokrwistości. 

Jeśli rak rozwija się w lewej części jelita grubego, częściej mamy do czynienia z krwawieniem jawnym, czyli zauważalnym podczas wypróżniania. Występują także zaburzenia rytmu wypróżnienia, a jeśli nowotwór obejmie cały obwód jelita grubego, może dojść do jego niedrożności. 

Jeżeli rak obejmie odbytnicę, pojawiają się widoczne krwawienia, zaburzenia rytmu wypróżnienia, a także stolce są ołówkowate. W zaawansowanej postaci, przy odbycie może być wyczuwalny guz. 

Kolonoskopia ratuje życie

Podstawą profilaktyki raka jelita grubego jest zdrowy tryb życia, czyli prawidłowa dieta, unikanie używek i aktywność fizyczna. Bardzo ważne jest też wykonywanie profilaktycznej kolonoskopii. „Tutaj mamy narzędzie, które nie tylko wykrywa zmiany wczesne czy zaawansowane, ale jednocześnie pozwala nam na usunięcie polipów czy zmian nowotworowych. Głównie chodzi o to, żebyśmy usuwali zmiany nowotworowe i nie pozwalali na to, aby doprowadziły do rozwoju raka jelita grubego.” - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow. 

Profilaktyczną kolonoskopię powinniśmy wykonywać regularnie (co 5 - 10 lat) po ukończeniu 50 roku życia. W obciążeniach rodzinnych należy zgłosić się na badanie po 40 roku życia, a nawet wcześniej. „Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazują, że u 30% osób w wieku 40 - 45 lat, które poddają się profilaktycznym kolonoskopiom, wykrywane są jakieś zmiany nowotworowe. W związku z tym coraz więcej krajów skłania się ku temu, by u osób nieobciążonych rodzinnie tę granicę wieku z 50 roku życia przesunąć niżej.” - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow. 

Rak jelita grubego - przyczyny, objawy, profilaktyka, leczenie. Ekspert tłumaczy
rak jelita
rak jelita
Rak jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących w naszej populacji. Ponadto stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów nowotworowych. Jakie są przyczyny raka jelita grubego? Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Gdzie daje przerzuty? Jak objawia się rak jelita grubego? Jak wykryć raka jelita grubego? Na te i inne pytania odpowiada gastroenterolog, lek. med. Jacek Kowerzanow. Jaka jest zachorowalność na raka jelita grubego w Polsce i na świecie? Rak jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących w naszej populacji. Ponadto stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów nowotworowych. Przyjmujemy, że w Polsce nowych zachorowań jest około 17 -18 tysięcy, natomiast zgonów z powodu raka jelita grubego mamy około 12 tysięcy. Na świecie jest to liczba około miliona rocznych nowych zachorowań i około pół miliona zgonów każdego roku. Nowotwór ten wykrywany jest zazwyczaj u osób w siódmej i ósmej dekadzie życia. Niepokojące jest jednak to, że w ostatnich latach odnotowuje się coraz większą ilość zachorowań u osób młodych, poniżej czterdziestego roku życia. Jakie są przyczyny raka jelita grubego? Mamy czynniki genetyczne, płeć oraz czynniki środowiskowe. W 90% mówimy o tzw. raku sporadycznym, czyli nie związanym rodzinnie. Nowotwory występujące rodzinnie stanowią 10% raka jelita grubego. Rak sporadyczny w większości przypadków powstaje na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych w jelicie grubym. Mówimy wtedy o czynnikach genetycznych, gdyż na bazie polipa dochodzi do mutacji genetycznych, które prowadzą do rozwoju raka jelita grubego. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest płeć męska. Mówimy także o tzw. czynnikach środowiskowych, czyli tych, na które mamy duży wpływ. W głównej mierze zalicza się do nich dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso oraz uboga w błonnik. Nieprawidłowa dieta, a także niska aktywność fizyczna prowadzą do otyłości, która także przyczynia się do rozwoju raka jelita grubego. Należy także wspomnieć o takich czynnikach ryzyka jak palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu. Jak długo rozwija się rak jelita grubego? Tak jak wspomniałem, większość nowotworów jelita grubego rozwija się na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych. Od powstania polipa do zadziałania mutacji i rozwoju w kierunku raka jelita grubego mija 10 lat. Nowotwór rozwija się więc skrycie i powoli. Jak objawia się rak jelita grubego? Gdzie boli rak jelita grubego? Rak rozwija się skrycie. W postaci wczesnej jest skąpoobjawowy bądź wręcz bezobjawowy. Nam tym etapie ciężko więc go „wyłapać”. W fazie zaawansowanej pojawiają się objawy ogólne , takie jak m.in. spadek masy ciała czy ogólne osłabienie. Poza tym w zależności od tego, w którym miejscu jelita rak się umiejscawia, obserwujemy różne objawy. W przypadku, kiedy rozwija się w prawej części jelita grubego, najczęściej pojawią się bóle brzucha, które są niespecyficzne i niecharakterystyczne. Nie jesteśmy też w stanie wychwycić wizualnie krwawienia z przewodu pokarmowego. Może objawiać się ono narastającą niedokrwistością. Najczęściej pacjenci zgłaszają ból brzucha o różnym umiejscowieniu, nie tylko po prawej stronie. Należy pamiętać, że objawem alarmowym są bóle, które wybudzają nas w nocy. Jeżeli chodzi o lewą część jelita grubego, tutaj częściej występują krwawienia jawne, czyli takie, które pacjent może zauważyć podczas wypróżniania. Poza tym mamy do czynienia z zaburzeniami rytmu wypróżnienia. W postaciach bardziej zaawansowanych może dojść do niedrożności, która wskazuje na to, że nowotwór objął cały obwód jelita grubego. Postać raka jelita grubego, która umiejscawia się w odbytnicy, czyli na końcu jelita, najczęściej objawia się jawnymi krwawieniami. Mogą także występować zaburzenia rytmu wypróżnienia oraz stolce ołówkowate. W fazie zaawansowanej pacjent może wyczuć masę guza przy odbycie. Jakie są rokowania raka jelita grubego? Czy kiedy pojawiają się objawy, nowotwór jest już w zaawansowanym stadium? W większości przypadków niestety tak jest. Jeśli chodzi o wykrywalność raka jelita grubego w Polsce, mamy jeszcze dużo do zrobienia. W 80% przypadków, diagnozowany jest w postaci zaawansowanej i to rzutuje na tak zwaną medianę 5-letniego przeżycia. W chorobach nowotworowych zawsze określamy, ile % osób przeżyje kolejne 5 lat od momentu rozpoznania i wdrożenia leczenia. W naszym kraju mediana ta wynosi 30 – 40%, przy czym w krajach zachodnich to 60 – 70%. W Polsce jest coraz lepiej, aczkolwiek w dalszym ciągu jesteśmy gdzieś na końcu Europy. Dzieje się tak dlatego, że wciąż większość przypadków wykrywanych jest w stadium zaawansowanym. Jak wykryć raka jelita grubego? Podstawą diagnostyki jest badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli kolonoskopia, które pozwala nam zwizualizować i zlokalizować umiejscowienie raka. Jeśli podczas badania stwierdzimy zmiany chorobowe, pobieramy wycinki do badania histopatologicznego, będącego podstawą szczegółowego rozpoznania choroby nowotworowej. W diagnostyce coraz szerzej wykorzystywane są też testy immunochemiczne na obecność krwi utajonej w kale. Jeśli chodzi o badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny jamy brzusznej) służą głównie do zakresu określenia zaawansowania choroby, bądź też do zlokalizowania przerzutów. Gdzie daje przerzuty rak jelita grubego? O przerzutach mówimy w zależności od stadium i lokalizacji nowotworu. Rak jelita grubego lubi dawać przerzuty poprzez przerastanie ściany jelita grubego i naciekanie sąsiadujących narządów. Drugą drogą tworzenia przerzutów jest tzw. droga krwionośna. Tutaj rak najczęściej daje przerzuty w wątrobie ze względu na uczynienie jelita grubego. Może także powodować przerzuty w płucach i w ośrodkowym układzie nerwowym. Trzecią drogą jest droga naczyń chłonnych. Tutaj mówimy o przerzutach wregionalnych bądź odległych węzłochłonnych. Jak leczyć raka jelita grubego? Bazą i podstawą leczenia w dalszym ciągu jest chirurgia. Jeśli znajdziemy ognisko raka jelita grubego, kwalifikujemy pacjenta do zabiegu chirurgicznego, czyli do resekcji zmiany nowotworowej wraz z daną częścią jelita grubego. W postaciach zaawansowanych z przerzutami stosujemy także chemioterapię. W ostatnim czasie bardzo rozwinęła się immunoterapia, czyli stosowanie specyficznych przeciwciał monoklonalnych. W raku odbytnicy duże zastosowanie ma radioterapia. Tutaj należałoby nadmienić, że w ostatnich latach bardzo rozwinęła się i w dalszym ciągu rozwija się tzw. endoskopia zabiegowa. W postaciach wczesnych, które dotyczą głównie błony śluzowej jelita grubego, możemy zastosować m.in. zabieg ESD, czyli endoskopową dyssekcję podśluzówkową. Dzięki niej możemy usunąć wczesne zmiany bez potrzeby operacji chirurgicznej. Jak zapobiegać rakowi jelita grubego? Podstawą profilaktyki jest zdrowy tryb życia, czyli aktywność fizyczna, prawidłowa dieta i unikanie używek. W Polsce mieliśmy bardzo dobry program profilaktyczny, jednak został przerwany ze względu na niską zgłaszalność (w ostatnich latach poniżej 20%). Ku naszemu zadowoleniu program rusza na nowo! Obejmuje profilaktyczną kolonoskopię, którą powinniśmy wykonywać od 50 do 80 roku życia w okresach regularności, w zależności od tego, co widzimy w badaniu. Jeśli nie ma nic niepokojącego, kolonoskopię powtarzamy co 10 lat. Oprócz tego w krajach zachodnich wykonuje się także coroczny test na krew utajoną. U nas także powinno to zostać wprowadzone. W obciążeniach rodzinnych granica wykonywania kolonoskopii jest przesunięta na 40 - 45 rok życia. W niektórych zespołach genetycznych wykonujemy kolonoskopię już od 20 roku życia. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazują, że u 30% osób w wieku 40 - 45 lat, które poddają się profilaktycznym kolonoskopiom, wykrywane są jakieś zmiany nowotworowe. W związku z tym coraz więcej krajów skłania się ku temu, by u osób nieobciążonych rodzinnie tę granicę wieku z 50 roku życia przesunąć niżej. Coraz częściej mówi się także o tym, aby medianę wykonywania kolonoskopii skrócić z 10 do 5 lat. Ja jako lekarz, jako Polak apeluję do Państwa, żeby zgłaszać się do programu. W krajach skandynawskich udział w badaniach profilaktycznych raka jelita grubego wynosi około 60-70%. Większość osób obawia się bólu podczas kolonoskopii, więc dla uspokojenia chciałbym dodać, że jest możliwość odbywania tego badania w znieczuleniu bądź w sedacji. Kolonoskopię możemy zrobić prywatnie, jednak coraz więcej badań dostępnych jest w publicznej ochronie zdrowie. Myślę, że granica wieku powinna zostać przesunięta i należałoby rozpocząć profilaktyczną kolonoskopię w wieku 40 – 45 lat. Nie bójmy się tego badania! Nie ma nic lepszego w medycynie niż profilaktyka. Tutaj mamy narzędzie, które nie tylko wykrywa zmiany wczesne czy zaawansowane, ale jednocześnie pozwala nam na usunięcie polipów czy zmian nowotworowych. Głównie chodzi o to, żebyśmy usuwali zmiany nowotworowe i nie pozwalali na to, aby doprowadziły do rozwoju raka jelita grubego. Pamiętajmy, że w momencie pojawienia się objawów jest już bardzo późno.Z Joanną Kamińską rozmawiał gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow, wykształcony i doświadczony specjalista chorób wewnętrznych oraz gastroenterologii. Specjalizuje się w samodzielnym wykonywaniu badań diagnostycznych i zabiegowych z zakresu endoskopii. Swoje kwalifikacje podnosił podczas wieloletniej praktyki zarówno w szpitalach, jak i poradniach prywatnych (Medicover, Luxmed). Był uczestnikiem licznych kongresów międzynarodowych i krajowych z zakresu gastroenterologii i chorób wewnętrznych. Posiada Certyfikat ukończenia kursu z Zaawansowanych Technik Badań i Zabiegów Endoskopowych oraz Certyfikat w Dziedzinie Ochrony Radiologicznej Pacjenta. Ukończył kurs ECPW w Brukseli, a także podstawowy kurs USG jamy brzusznej Roztoczańskiej Szkoły Ultrasonografii. Ponadto odbył staż z Medycyny Tropikalnej w Madonna University w Nigerii.
Czytaj dalej
Otyłość - przyczyny, leczenie, skutki. Ekspert tłumaczy
otyłość
Otyłość to poważna choroba cywilizacyjna, stanowiąca globalny problem zdrowotny XXI wieku! Kiedy mówimy o otyłości, a kiedy o nadwadze? Jakie są przyczyny otyłości? Do czego może doprowadzić otyłość? Jak wygląda leczenie i profilaktyka otyłości? Na te i inne pytania odpowiada dr n. med. Patrycja Wachowska-Kelly, specjalista chorób wewnętrznych i leczenia otyłości, diabetolog.Co to jest otyłość?Otyłość jest chorobą metaboliczną, związaną z nadmiernym gromadzeniem się energii. Energia, która nie jest zużyta w danym momencie, zostaje gromadzona w tkance tłuszczowej, która może odkładać się w każdym miejscu naszego ciała. Otyłość jest chorobą nie ustępującą, samoistnie, więc musimy zacząć ją leczyć, aby wrócić do prawidłowej masy ciała, czyli zdrowia. Jakie są przyczyny otyłości? Najczęściej przyczyną otyłości jest nadmierna podaż energii, czyli albo za dużo spożywamy, albo za mało jej zużywamy. Przyczyny mogą być też inne, m.in. choroby, bądź spożywane leki, które w konsekwencji zwiększają łaknienie.Jakie choroby może powodować otyłość?Sama otyłość już jest chorobą, natomiast najczęściej mówimy o chorobach metabolicznych, które współistnieją z otyłością. Należą do nich m.in. stan przedcukrzycowy, cukrzyca, nadciśnienie, dyslipidemia (podwyższony poziom cholesterolu) oraz powiększony obwód talii. Z otyłością powiązanych jest wiele innych chorób, które pozornie nie są z nią kojarzone, m.in. niepłodność, choroba zwyrodnieniowa stawów, a nawet nowotwory. Według badań ryzyko rozwoju nowotworów u osób otyłych może być nawet 5 do 10 razy wyższe niż u osób zdrowych, o prawidłowej masie ciała. U mężczyzn jest to nowotwór jelita grubego, prostaty czy płuc, a u kobiet nowotwór piersi; endometrium bądź wiele innych.Czym różni się nadwaga od otyłości?Nadwaga to krok przed otyłością. Zdefiniowana jest według pewnych klasyfikacji. Jedną z nich jest tzw. współczynnik BMI, czyli stosunek masy ciała do wzrostu. Masę ciała (w kilogramach) dzielimy przez wzrost (w metrach) podniesiony do kwadratu. Wynik BMI powyżej 25 oznacza \ nadwagę. Jeśli chodzi o otyłość, wyróżniamy trzy stopnie. BMI powyżej 40 oznacza otyłość 3 stopnia i jest to tak zwana skrajna otyłość, zagrażająca życiu. Inną klasyfikacją jest pomiar obwodu talii, podany w centymetrach. U kobiet prawidłowy obwód talii nie powinien przekraczać 80 centymetrów. Wymiary w przedziale 80 – 88 cm oznaczają nadwagę, a powyżej 88 cm wskazują na otyłość. U mężczyzn prawidłowy obwód talii nie powinien przekraczać 94 centymetrów. Wymiary w przedziale 94 – 102 cm oznaczają nadwagę, a powyżej 102 cm świadczą o otyłości. Jakie są rodzaje otyłości? Wyróżniamy otyłość typu jabłka (brzuszna) oraz otyłość typu gruszki (pośladkowo – udowa). Nie zawsze pomiar talii będzie więc odpowiednim miernikiem otyłości. Przy otyłości typu gruszki powinniśmy zmierzyć obwód bioder. Groźniejsza dla zdrowia jest otyłość brzuszna, ponieważ dochodzi wtedy do stłuszczenia narządów znajdujących się w jamie brzusznej, m.in. wątroby i trzustki.Jak leczyć otyłość?Otyłość leczymy kompleksowo. Najważniejsze jest to, aby rozpoznać, co było pierwszym czynnikiem sprzyjającym gromadzeniu się nadmiernej tkanki tłuszczowej i odnaleźć odpowiednią metodę terapii. Nie ma pojedynczego, dobrego sposobu ani leku. Bardzo ważne jest odżywianie się, czyli dobrze zbilansowana dieta. Istotną rolę odgrywa także regularna aktywność fizyczna (co najmniej 4 –5 razy w tygodniu). Nie muszą być to wizyty na siłowni, ale np. szybki chód, nordic walking czy jazda na rowerze. Trzeba również dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu. Pamiętajmy, że im mniej pijemy, tym bardziej jesteśmy narażeni na zatrzymywanie wody w organizmie. Jest to mechanizm obronny organizmu, który, aby zapobiec odwodnieniu, zaczyna gromadzić zapasy wody. Im większa masa ciała, tym więcej płynów musimy przyjmować. Uważa się, że na każdy kilogram powinniśmy pić średnio 30 mililitrów wody. Przykładowo, przy wadze 50 kg dzienna dawka wody to 1,5 litra. Natomiast przy wadze 100 kilogramów, będą to już 3 litry. Do zmiany stylu życia możemy włączyć leczenie farmakologiczne, a przy skrajnej otyłości leczenie zabiegowe. Stosowane są takie metody jak wprowadzenie balonu do żołądka lub chirurgiczne zmniejszenie żołądka. Pacjenci ze skrajną otyłością po operacji potrafią chudnąć po 20, 30, a nawet 50 nadmiarowych kilogramów. Często dochodzi także do całkowitego cofnięcia się rozpoznanej u nich wcześniej cukrzycy. Przy leczeniu otyłości bardzo ważną rolę odgrywa terapia behawioralna, czyli pomoc psychologa, terapeuty lub psychiatry. Niektórzy pacjenci zajadają stres i ja jako lekarz często sięgam po leki pomagające poprawić nastrój. Stosuję leki z tzw. grupy SSRI, czyli leków, które podnoszą poziom serotoniny, tak zwanego hormonu szczęścia. Przy jego braku, najczęściej dochodzi do spożycia pewnych produktów bogatych w tryptofan. Jest to aminokwas, potrzebny do produkcji serotoniny w organizmie. Produkty, zawierające dużą ilość tryptofanu to m.in. ser żółty, banany, czekolada i orzechy. Jeśli pacjent mówi mi, że podjada jakieś produkty z tej grupy, podejrzewam, że może mieć niedobór serotoniny. Należy podkreślić, że każdy stres może prowadzić do różnych zaburzeń. Mój doktorat mówi o tym, że zaburzenia czynności przewodu pokarmowego związane są z brakiem serotoniny. Mamy dwa mózgi, jeden w głowie, a drugi w brzuchu i trzeba leczyć je oba.Z Joanną Kamińską rozmawiała dr n. med. Patrycja Wachowska-Kelly, specjalista chorób wewnętrznych i leczenia otyłości, diabetolog. Jest absolwentką wydziału wojskowo – lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Doświadczenie w leczeniu otyłości i specjalizację z chorób wewnętrznych uzyskała pracując w Klinice Gastroenterologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, a następnie poszerzyła swoją wiedzę przez zrobienie specjalizacji z diabetologii. Ukończyła podyplomowe studia Medycyna Estetyczna dla lekarzy. Jest współautorem książek: „Dieta i żywienie kliniczne” i „Dietetyka kliniczna” oraz publikacji w czasopismach medycznych o tematyce hiperalimentacji, nadwagi i otyłości, dyspepsji oraz chorób przewodu pokarmowego. Prowadziła również działalność dydaktyczną szkoląc młodą kadrę dietetyków w Zakładzie Żywienia Klinicznego. W swojej pracy doktorskiej starała się wyjaśnić problem zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego w chorobie psychosomatycznej jaką jest dyspepsja, na którą cierpi prawie 70% społeczeństwa. Poszerzając swoje zdolności menedżerskie ukończyła studia podyplomowe na prestiżowym Clark University, USA zdobywając tytuł Master of Public Administration in Health Systems.
Czytaj dalej