Co piąty Polak jest pracoholikiem. Eksperci biją na alarm – takie są konsekwencje
Granicę między zdrowym zaangażowaniem a uzależnieniem od pracy przekracza już jedna piąta pracujących Polaków – wynika z najnowszego badania Centrum Profilaktyki Społecznej. Problem uderza nie tylko w pracowników, lecz także w ich rodziny i system ochrony zdrowia. Sprawdzamy, skąd wziął się ten wynik, jakie niesie zagrożenia i co można zrobić, by wyhamować w porę.
- Badanie objęło 1 003 osób z sześciu branż i pokazało, że 20 % spełnia kliniczne kryteria pracoholizmu, choć tylko 7,8% przyznaje się do nałogu
- Pracoholizm wiąże się z podwyższonym ryzykiem chorób serca, udaru i zaburzeń psychicznych; praca ≥ 55 h tygodniowo odpowiada za 745 tys. zgonów rocznie na świecie
- Eksperci proponują metodę „złotych wysp”: świadome rezerwowanie czasu na regenerację, terapię i higienę cyfrową, zanim kredyty lub ambicje całkiem pochłoną życie
Pracoholizm w Polsce 2025
Za raport odpowiada dr Mariusz Z. Jędrzejko, socjolog i kierownik projektu w Centrum Profilaktyki Społecznej (CPS). Zespół współpracował z Instytutem Psychologii Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu. Między majem a czerwcem 2025 r. przebadano 1003 respondentów reprezentujących 18 zawodów w dużych, średnich i małych miastach. Zastosowano sondaż diagnostyczny wsparty wywiadami fokusowymi, a do oceny wykorzystano uznane w psychiatrii kryteria uzależnienia behawioralnego.
Autorzy podkreślają, że głównym motorem nadgodzin są presja finansowa (raty kredytów, leasingi) i aspiracje statusowe – nie zaś skrajna bieda. Dr Jędrzejko tłumaczy:
– Chcemy żyć jak Niemcy czy Japończycy, choć startowaliśmy z innego poziomu.
Dane mówią jasno: jedna piąta Polaków w sidłach pracy
Choć tylko co trzynasty badany otwarcie nazywa się pracoholikiem, po zastosowaniu obiektywnych kryteriów okazało się, że 20 proc. spełnia definicję uzależnienia. Najwyższe odsetki zanotowano w:
- medycynie i prawie – długie dyżury i wysokie oczekiwania pacjentów lub klientów często prowadzą do pracy powyżej 60 h tygodniowo;
- transporcie i budownictwie – kurierzy pracują średnio 11 h dziennie, a samozatrudnieni budowlańcy nawet 16 h, włącznie z weekendami;
- mediach i show-biznesie – „pasja” bycia widocznym bywa zasłoną dla kompulsywnego, nieprzerwanego działania.
Wraz z nadmierną liczbą godzin rośnie używanie alkoholu i innych substancji: codzienne picie deklaruje ponad 70 proc. osób z branży rozrywkowej i prawie połowa prawników.
Przeczytaj też: Ten rodzaj alkoholizmu jest najczęstszy. Pierwsze objawy są podstępne
Cena nadgodzin: zdrowie, relacje i życie. Jak odzyskać równowagę?
Analiza WHO & ILO pokazuje, że praca ≥ 55 h tygodniowo zwiększa ryzyko udaru o 35%, a śmierci z powodu choroby niedokrwiennej serca o 17%. Przegląd badań w „Frontiers in Psychology” dowodzi, że pracoholizm koreluje z bezsennością, nadciśnieniem, bólami kręgosłupa oraz obniżonym poczuciem szczęścia i wypaleniem.
Jak przerwać spiralę? Sprawdzone kroki
- „Złote wyspy” w kalendarzu. Nawet kilkugodzinne, regularne przerwy – spacer, weekend offline – chronią przed chronicznie wysokim poziomem kortyzolu.
- Granice cyfrowe. Wyłącz służbowy telefon po godzinach; jasna umowa z przełożonym zmniejsza efekt „ciągłej czerwonej lampki”.
- Wsparcie specjalisty. Terapia poznawczo-behawioralna pomaga rozbrajać perfekcjonizm i lęk przed byciem „niewystarczająco dobrym”.
- Profilaktyka zdrowotna. Coroczna kontrola ciśnienia, lipidogramu i kondycji psychicznej pozwala wcześnie wychwycić skutki nadgodzin.
Jeśli praca pochłania ponad 55 godzin tygodniowo, a czas na sen i odpoczynek kurczy się do minimum, organizm upomni się o swoje – czasem dramatycznie.
– Nie można rzucić kredytu jak alkoholu, ale można nauczyć się zarządzać własną energią – przypomina dr Jędrzejko.
Źródła:
- Światowa Organizacja Zdrowia & Międzynarodowa Organizacja Pracy. (2021, 17 maja). Long working hours increasing deaths from heart disease and stroke. Pobrano 8 września 2025 z https://www.who.int/news/item/17-05-2021-long-working-hours-increasing-deaths-from-heart-disease-and-stroke-who-ilo
- Suchodolska, M. (2025, 8 września). Co piąty Polak spełnia kryteria pracoholizmu. Medycyna Praktyczna. Pobrano 8 września 2025 z https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/aktualnosci/387035,co-piaty-polak-spelnia-kryteria-pracoholizmu
- Jędrzejko, M. Z. (2025, 30 sierpnia). Poland study finds one in five meet criteria for workaholism. Polskie Radio. Pobrano 8 września 2025 z https://www.polskieradio.pl/395/7789/Artykul/3572321,poland-study-finds-one-in-five-meet-criteria-for-workaholism
- Andersen, F. B., Djugum, M. E. T., Sjåstad, V. S., & Pallesen, S. (2023). The prevalence of workaholism: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychology, 14, 1252373. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1252373
