Jak rozpoznać osobę uzależnioną? Objawy nie zawsze są oczywiste

Czym jest uzależnienie?

Uzależnienie to choroba, w której dochodzi do zaburzenia systemu nagrody. Gdy dana osoba regularnie przyjmuje substancję psychoaktywną – taką jak marihuana, kokaina, amfetamina czy leki psychotropowe (np. benzodiazepiny) – jej mózg zaczyna się „przestawiać” i funkcjonować inaczej. Z czasem przestaje odczuwać przyjemność bez tej substancji.

Narkotyki zmieniają działanie neuroprzekaźników – zwłaszcza dopaminy, serotoniny i noradrenaliny. Ich poziomy zostają sztucznie podniesione, co daje chwilowy efekt euforii, rozluźnienia lub pobudzenia. Ale im częściej to się dzieje, tym bardziej mózg się od tej stymulacji uzależnia.

W przypadku niektórych substancji – np. opioidów lub leków uspokajających – uzależnienie fizyczne pojawia się bardzo szybko. Organizm zaczyna potrzebować danej substancji, by w ogóle funkcjonować. Przy próbie odstawienia pojawiają się objawy odstawienne: ból, lęk, wymioty, bezsenność, drżenie.

Przeczytaj też: DDA dźwigają na swoich barkach odpowiedzialność za cały świat. O siebie wstydzą się walczyć, ale czas z tym skończyć

Dlaczego sięgamy po substancje psychoaktywne? Psycholożka: „Czasem to eksperyment, a czasem ucieczka” Czytaj dalej Zakrzepica nie tylko w nogach. Niebezpieczny zakrzep możesz mieć w mózgu Czytaj dalej

Jak objawia się uzależnienie od narkotyków – objawy typowe

Niektóre symptomy uzależnienia są stosunkowo łatwe do rozpoznania, choć bywają mylone z innymi problemami, np. psychicznymi. Do najczęstszych objawów należą:

• zmiany w wyglądzie – chudnięcie, zaniedbanie higieny osobistej, rozszerzone lub zwężone źrenice, zaczerwienione oczy, ślady po igłach (przy narkotykach wstrzykiwanych),
   
• bóle głowy, żołądka, w klatce piersiowej, drżenie rąk, męczliwość, częste przeziębienia, przewlekły kaszel, katar, zapalenie skóry pod nosem, 
   
• huśtawki nastrojów – nadmierna euforia i energia, by po chwili przejść w apatię, drażliwość lub depresję,
   
• problemy ze snem – bezsenność lub nadmierna senność, zależnie od typu substancji,
   
• zanikanie zainteresowań – osoba przestaje się angażować w to, co kiedyś było dla niej ważne – pracę, rodzinę, hobby,
   
• problemy finansowe i prawne – nieuzasadnione znikanie pieniędzy, kradzieże, konflikty z prawem.

Przeczytaj też: Gdy jego problem staje się Twoim życiem. Rozmowa o współuzależnieniu

Jak objawia się uzależnienie od narkotyków – objawy nieoczywiste

Nie każdy uzależniony wygląda jak “ćpun”. Coraz częściej uzależnienie przebiega w sposób trudny do zauważenia dla otoczenia, zwłaszcza gdy chodzi o marihuanę czy leki przepisywane na receptę. Uzależniony może „po prostu” wyglądać, jakby był na coś chory lub przechodził jakąś przemianę psychiczną:

Do mniej typowych objawów należą tu:

• przesadne skrywanie życia prywatnego – nagłe zamykanie się w pokoju, kasowanie historii w telefonie czy komputerze, niechęć do rozmów, 
   
• wzmożona tajemniczość i kłamstwa – zmiana zachowań, tworzenie wymówek, opowieści, które się nie kleją,
   
• nagła zmiana towarzystwa – porzucenie dawnych znajomych na rzecz nowych, często przypadkowych osób,
   
• wahania motywacji i spadek wydolności psychicznej – osoba może wydawać się ospała, może mieć problemy ze skupieniem, z kończeniem projektów,
   
• gorsze zapamiętywanie, okresy niepamięci,
   
• napady śmiechu, napady lęku,
   
• zaawansowana próchnica,
   
• zmiana zapachu ciała lub ubrań – charakterystyczny zapach dymu marihuany, chemikaliów lub alkoholu maskowanego perfumami,
   
• zaniedbywanie zdrowia – osoby uzależnione często ignorują regularne badania lekarskie, nieodpowiednio się żywiąc, nie wysypiają, albo śpią o „dziwnych” porach. 

Przeczytaj też: Nie tylko gest. O stygmatyzacji osób uzależnionych i hipokryzji polityki nikotynowej

mayoclinic.org/diseases-conditions/drug-addiction/symptoms-causes/syc-20365112, kbpn.gov.pl/portal?id=490267