Gruczolaki – to na ich bazie rozwija się rak jelita grubego. Gastroenterolog tłumaczy, czym są
Zwykle nie powodują niepokojących objawów. Jednak to one stanowią bazę do rozwoju raka jelita grubego – dlatego tak ważne jest wykonywanie badań umożliwiających wczesne ich wykrycie. Czym są gruczolaki? Jak je wykrywać? Wyjaśniamy. Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą gastroenterologiem lek. med. Jackiem Kowerzanowem
Gruczolak – co to jest?
„Tak jak wspomniałem, większość nowotworów jelita grubego rozwija się na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych. Od powstania polipa do zadziałania mutacji i rozwoju w kierunku raka jelita grubego mija 10 lat. Nowotwór rozwija się więc skrycie i powoli”. - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow
Gruczolak jelita powstaje wskutek nieprawidłowego rozrostu komórek nabłonka gruczołowego obecnych w jelicie grubym. Do powstawania gruczolaków przyczynia się wiele czynników np.:
• podeszły wiek,
• stosowanie diety ubogiej w błonnik,
• niska aktywność fizyczna.
• nadużywanie alkoholu,
• czynniki genetyczne,
• palenie papierosów.
W większości przypadków gruczolak znajduje się je w odbytnicy i esicy. W jelicie gruczolaki rozmieszczają się równomiernie. „Rak sporadyczny w większości przypadków powstaje na bazie gruczolaków, czyli zmian polipowatych w jelicie grubym. Mówimy wtedy o czynnikach genetycznych, gdyż na bazie polipa dochodzi do mutacji genetycznych, które prowadzą do rozwoju raka jelita grubego”. - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.
Jest to łagodna zmiana zbudowana z rozrośniętego nabłonka – większość gruczolaków mimo to nie wywołuje żadnych objawów.
Rak jelita grubego – gdzie najczęściej powstają przerzuty i jak powstają? Rak jelita grubego - 8 faktów, które zachęcą Cię do kolonoskopiiKtóre badanie umożliwia wczesne wykrycie gruczolaków?
Gruczolaki można wykryć dzięki kolonoskopii: „Podstawą diagnostyki jest badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli kolonoskopia, które pozwala nam zwizualizować i zlokalizować umiejscowienie raka. Jeśli podczas badania stwierdzimy zmiany chorobowe, pobieramy wycinki do badania histopatologicznego, będącego podstawą szczegółowego rozpoznania choroby nowotworowe”. - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.
Podczas badania przez odbyt chorego wprowadzany jest specjalny aparat. Dzięki temu lekarz może sprawdzić, w jakim stanie jest błona śluzowa jelita grubego. Endoskop umożliwia także usuwanie i pobieranie gruczolaków do badania histopatologicznego, które jest już kolejnym etapem diagnostycznym. Gdy podczas kolonoskopii wykryte zostaną niewielkie zmiany, następne badanie można wykonać nawet kilka lat później. Natomiast gdy w jelicie znajduje się dużo polipów w rozmiarach większych niż 1 cm, wtedy badanie trzeba powtórzyć wcześniej – np. za 3 lata.
To jednak nie jest jedyny sposób umożliwiający wykrycie gruczolaków: „W diagnostyce coraz szerzej wykorzystywane są też testy immunochemiczne na obecność krwi utajonej w kale. Jeśli chodzi o badania obrazowe (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny jamy brzusznej), służą głównie do zakresu określenia zaawansowania choroby, bądź też do zlokalizowania przerzutów”. - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.
Jak zapobiec pojawieniu się gruczolaków?
Gruczolaki mogą powstawać z powodu stosowania diety ubogiej w błonnik, węglowodany i bogatej w tłuszcze – to też czynniki ryzyka rozwoju raka jelita grubego. Podstawą profilaktyki jest zdrowy tryb życia, czyli aktywność fizyczna, prawidłowa dieta i unikanie używek”. - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.
Warto ćwiczyć przynajmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut – ćwiczenia powinny być dopasowane do wydolności organizmu. Warto także włączyć do diety produkty bogate w błonnik – minimalna wartość błonnika w diecie wynosi ok. 25-30 g na dobę. Błonnika znajduje się m.in. w otrębach zbożowych, pieczywie razowym i grahama oraz w grubych kaszach. Należy też pić min. 2-2,5 l płynów.
