Niechlubny występ Emilii w „Milionerach”. Co się dzieje z uczestnikami teleturniejów?

„To chyba jakiś rekord!” – o występie Emilii

Emilia Siwoń z Warszawy przyszła do „Milionerów” z nadzieją na dobrą zabawę i choć od dawna interesowała się programem, los okazał się przewrotny. Już pierwsze pytanie o to, jaka liczba stoi z lewej strony przecinka w liczbie π, przyniosło zaskakujące zakończenie – uczestniczka wskazała „1” (gdy prawidłową odpowiedzią była „3”).

W studiu zapadła cisza, a prowadzący Hubert Urbański jedynie skinął głową. W mediach społecznościowych zawrzało: „To chyba najszybsze odpadnięcie w historii!”.

To zdarzenie, choć zabawne z perspektywy widza, doskonale ilustruje mechanizm stresu. Wystarczy kilka sekund, by w organizmie doszło do reakcji hormonalnej, która ogranicza zdolność logicznego myślenia. Emilia – z pewnością nie pozbawiona wiedzy – mogła przegrać nie z pytaniem, ale z własnym ciałem.

Przeczytaj też: Zawał serca u młodych osób - objawy, przyczyny, rozpoznanie. Ekspert tłumaczy

Gdy ciało przejmuje kontrolę – stres od środka

Kiedy człowiek znajdzie się w sytuacji napięcia, jego organizm natychmiast uruchamia mechanizm „walki lub ucieczki”. Do krwi trafia adrenalina, noradrenalina i kortyzol, które przyspieszają tętno, zwiększają ciśnienie i przygotowują ciało do działania. Dla organizmu to sygnał: „zagrożenie”.

Niestety, w teleturnieju nie trzeba walczyć ani uciekać – trzeba myśleć. Tymczasem przyspieszone bicie serca, płytki oddech i napięcie mięśni utrudniają koncentrację i logiczne wnioskowanie. Układ trawienny spowalnia, dłonie się pocą, a mózg działa w trybie przetrwania. Badania pokazują, że nawet krótki stres może znacząco obniżać sprawność poznawczą. Jeśli trwa dłużej, zaburza sen, odporność i metabolizm.

Przeczytaj też: Multitasking jest wyniszczający, ale pracodawcy go od nas oczekują. Jak wpływa na mózg?

Mózg w trybie alarmowym – tak stres wpływa na psychikę

Stres to nie tylko drżące dłonie i szybkie bicie serca. To także zjawisko, które zmienia sposób, w jaki działa mózg. Pod wpływem kortyzolu obszary odpowiedzialne za pamięć roboczą i koncentrację (m.in. hipokamp i kora przedczołowa) zaczynają działać mniej efektywnie. Uczestnik teleturnieju może więc dosłownie „zapomnieć” oczywiste fakty.

Psychologowie zauważają też, że stres zmienia sposób podejmowania decyzji – ludzie skłaniają się wtedy ku szybkim, intuicyjnym odpowiedziom zamiast spokojnej analizy. To tłumaczy, dlaczego nawet dobrze przygotowani gracze popełniają błędy, które w domu wydają się niemożliwe.

Za dużo adrenaliny – dlaczego stres czasem pomaga, a czasem niszczy

Odrobina stresu może być mobilizująca – to tzw. prawo Yerkesa-Dodsona. Umiarkowane pobudzenie poprawia koncentrację i refleks, ale zbyt silne wywołuje chaos i blokadę. W studiu telewizyjnym, gdzie świecą reflektory, kamera śledzi każdy gest, a stawką są duże pieniądze, ten balans łatwo się wymyka.

Adrenalina może dawać poczucie euforii i odwagi, ale też popychać do błędnych decyzji. W takich warunkach człowiek działa bardziej jak sportowiec na mecie niż jak logiczny gracz – a błędna odpowiedź to często tylko efekt nadmiaru hormonów. Teleturnieje, choć kojarzą się z wiedzą i zabawą, są więc w rzeczywistości testem odporności psychicznej – i nie każdy go zdaje.

Źródła
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10840167/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541120/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10025564/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3079864/
https://www.medicalnewstoday.com/articles/stress-hormones
https://www.verywellmind.com/the-link-between-hormones-and-mental-health-7500077