Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Profilaktyka i leczenie > Te popularne produkty upośledzają pamięć. Są nowe badania
Marta Uler
Marta Uler 25.04.2025 12:54

Te popularne produkty upośledzają pamięć. Są nowe badania

ciastka
Fot. Canva/ALLEKO/Getty Images

Zajadamy się nimi przy okazji i... bez okazji. Potrafimy spałaszować całkiem spore ich ilości, choć dobrze wiemy, że ze zdrowiem nie ma to nic wspólnego. Cukier i tłuszcz są przyczyną otyłości, cukrzycy, a także problemów z układem krążenia.

Z najnowszych badań wynika, że od nadmiernego spożycia tych produktów cierpią także nasze zdolności poznawcze, w tym pamięć i orientacja przestrzenna.

Tłuszcze nasycone i cukier w diecie

Tłuszcze nasycone przez lata uważane były za „samo zło”. Dziś sprawa już nie jest tak jednoznaczna, bo, jak wynika z badań, spożywane w umiarkowanych ilościach i w kontekście zbilansowanej diety, nie muszą szkodzić, a wręcz mogą przynosić nam pewne korzyści. Jednak ich nadmiar – zwłaszcza w połączeniu z brakiem ruchu i wysokim poziomem stresu – może prowadzić do podwyższenia poziomu „złego” cholesterolu LDL i zwiększać ryzyko miażdżycy. Dlatego bezpieczniej jest wybierać zdrowsze tłuszcze – nienasycone, obecne w oliwie z oliwek, awokado, orzechach czy rybach – które wspierają pracę serca i układu nerwowego.

Jeśli chodzi o cukier, tu już nie ma żadnych wątpliwości. Jego nadmiar w diecie nie tylko przyczynia się do nadwagi i otyłości, ale też wpływa na rozwój insulinooporności, cukrzycy typu 2, próchnicy oraz zaburzeń gospodarki hormonalnej. Ponadto, cukier może:

  • działać prozapalnie,
  • sprzyjać wahaniom nastroju,
  • uzależniać. 

Szczególnie niebezpieczne są cukry dodane, ukryte w napojach, słodyczach, jogurtach smakowych czy gotowych daniach – często spożywamy ich więcej, niż nam się wydaje. Zdrowa dieta powinna opierać się na naturalnej słodyczy owoców i zawierać jak najmniej przetworzonych produktów bogatych w rafinowany cukier. Z pewnością powinniśmy unikać – tak lubianych! – ciastek i ciasteczek z cukierni. To niezwykle szkodliwa mieszanka cukru i niezdrowego tłuszczu.

Przeczytaj też: Czy cukier uzależnia i działa jak narkotyk? Dietetyk wyjaśnia, jak naprawdę działają słodycze

Tak bolą nogi w trakcie udaru. Masz 5 minut na reakcję Ta maść w PRL-u była hitem. Koniec z problemami skórnymi, działa cuda

Te produkty niszczą nie tylko nasze ciało - badania

Z najnowszych badań opublikowanych w International Journal of Obesity wynika, że dieta bogata w tłuszcze, zwłaszcza nasycone, oraz w cukry proste pogarsza zdolności poznawcze. Naukowcy z University of Sydney przebadali 55 osób w wieku 18-38 lat, pod kątem ich diety, a szczególnie spożycia cukrów i tłuszczów. Uczestnicy musieli wykonać testy pamięci roboczej, przestrzennej i zdolności nawigacyjnych. Poruszali się po wirtualnym labiryncie, w którym sześciokrotnie mieli odnaleźć skrzynię ze skarbem, zapamiętując jej położenie względem punktów orientacyjnych.

W ostatnim etapie badania skrzynia została usunięta, a zadaniem uczestników było wskazanie jej wcześniejszej lokalizacji z pamięci. Okazało się, że osoby spożywające mniej tłustych i słodkich potraw radziły sobie znacznie lepiej niż ci, którzy regularnie sięgali po tego typu jedzenie. Wyniki sugerują więc, że dieta bogata w cukry i tłuszcze może negatywnie wpływać na zdolność zapamiętywania i orientację przestrzenną.

„Po uwzględnieniu w analizie wyników testu na pamięć roboczą oraz BMI, spożycie cukru i tłuszczu przez uczestników było wiarygodnym wskaźnikiem wyników uzyskanych w ostatnim, siódmym teście” – powiedział współautor badania dr Dominic Tran.

Naukowcy przyznają, że badanie dotyczyło jednak młodych i generalnie zdrowych osób, więc tu “zagrać” mogły jeszcze inne czynniki, nie mniej badanie daje do myślenia.

Przeczytaj też: Doskonałe dla mózgu i serca. Chronią przed rakiem i depresją

Fot. Canva/Nonik Yench/Pexels

Zadbaj o swój hipokamp

Badacze podkreślają, że kluczową strukturą mózgu, która odpowiada zarówno za nawigację przestrzenną, jak i za konsolidację wspomnień i tworzenie pamięci długotrwałej, jest hipokamp. To właśnie jego funkcjonowanie mogło zostać zaburzone przez dietę bogatą w cukry i tłuszcze, co tłumaczyłoby wyniki badania bez konieczności zakładania, że ucierpiał cały mózg. Hipokamp jest wyjątkowo wrażliwy na czynniki środowiskowe, w tym styl życia i sposób odżywiania, dlatego dieta odgrywa istotną rolę w utrzymaniu jego dobrej kondycji.

– Dobra wiadomość jest taka, że – jak sądzimy – można to łatwo odwrócić. Zmiany w diecie mogą poprawić zdrowie hipokampa i jednocześnie naszą zdolność do nawigowania w otoczeniu, np. wówczas, gdy poznajemy nowe miasto czy nową drogę do domu – podsumował dr Tran.

Przeczytaj też: Czołowy badacz mózgu Manuel Martín-Loeches: To jest niezbędne do utrzymania mózgu przy życiu

Fot. Canva/Sebastian Kaulitzki/sciencephoto

Źródło: nature.com/articles/s41366-025-01776-8, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24365276/