Czołowy badacz mózgu Manuel Martín-Loeches: To jest niezbędne do utrzymania mózgu przy życiu
Niezwykle aktualne jest pytanie o naturę człowieczeństwa w erze sztucznej inteligencji. Wielu obawia się też o to, że może ona zastąpić człowieka. Czy jest więc możliwe zastąpienie najmądrzejszego gatunku na ziemi? I dlaczego jako ludzie inteligentni zachowujemy się w sposób, w jaki się zachowujemy – często okrutnie?
Manuel Martín-Loeches to jeden z czołowych badaczy ludzkiego mózgu. W najnowszym polskim wydaniu przełomowej książki „Po co nam inteligencja?” w kompleksowy sposób opisuje naszą inteligencję. W przystępny dla czytelnika sposób łączy najnowsze odkrycia neuronauki z fascynującą opowieścią o ewolucji ludzkiego umysłu. A w rozmowie z Izabelą Nestioruk-Narojek, dziennikarką portalu Pacjenci.pl, odpowiada na o ludzkiej naturze, inteligencji i ewentualnych zagrożeniach związanych z AI.
Poziom inteligencji a zdrowie psychiczne
Izabela Nestioruk-Narojek: Czy istnieje związek między poziomem inteligencji a zdrowiem psychicznym? Czy osoby inteligentniejsze są bardziej podatne na depresję lub inne zaburzenia?
Manuel Martín-Loeches: Tak, istnieje związek. Ale w przeciwieństwie do tego, co sugeruje pytanie (lub raczej głosi psychologia ludowa), jest odwrotnie: im ktoś inteligentniejszy, tym lepiej dla jego zdrowia psychicznego. Zasadniczo zdrowie psychiczne i inteligencja są zmiennymi niezależnymi. Możesz mieć wysokie wskaźniki w jednym, a niskie w drugim lub na odwrót. Nie są one ze sobą powiązane. Zauważono jednak, że jeśli jesteś podatny na chorobę psychiczną (depresję, schizofrenię, cokolwiek) i jesteś osobą inteligentną, będziesz miał więcej dostępnych zasobów, aby poradzić sobie z tą sytuacją. Odniesiesz sukces. Zasoby te mogą mieć charakter ekonomiczny (im większa inteligencja, tym zazwyczaj wyższy dochód), ale także poznawczy i kulturowy w tym sensie, że będziesz w stanie prędzej wykryć wczesne oznaki choroby, a następnie poprosić o pomoc pracownika ochrony zdrowia.
Przeczytaj: Dziury w mózgu i wątrobie. Takie zmiany powoduje nawet niewielka dawka alkoholu
TOP 3 kolageny na mocne stawy, jędrną skórę i gęste włosy. Wyprasują też zmarszczki Suplementy na zbicie kortyzolu. Co kupić w aptece?
Jak trenować swój mózg?
Jakie znaczenie dla inteligencji mają ćwiczenia umysłowe, dieta i styl życia?
Jeśli prowadzimy zdrowy tryb życia, nasze zdolności poznawcze prawdopodobnie ulegną poprawie z kilku powodów. Ćwiczenia fizyczne zwiększają czynniki wzrostu neuronów w mózgu, dzięki czemu będziemy mieć więcej lepszych połączeń, a neurony będą lepiej funkcjonować. Odpowiednia i pełnowartościowa dieta dostarcza wielu składników potrzebnych neuronom do modyfikacji ich konfiguracji i połączeń. Ćwiczenia umysłowe są niezbędne do utrzymania mózgu przy życiu. Jeśli czegoś nie używamy, to umiera. Wszystkie te zasady mają zastosowanie zarówno do mózgu dorosłego, jak i niemowlęcia, a u dzieci bardzo ważny jest zdrowy tryb życia.
Czy można „trenować” mózg w taki sposób, aby zwiększyć inteligencję?
Część naszych wyników ilorazu inteligencji wynika z dziedziczenia genetycznego. Jest ona naprawdę duża, może wynosić około 80%. Istnieje jednak możliwość, że również otaczające środowisko przyczynia się do naszego całościowego wyniku IQ. W związku z tym może on być większy – lub zmniejszony – w zależności od rodzaju i ilości doświadczeń, którymi karmimy mózg. Efekty są spektakularne, jeśli trening ten odbywa się na pierwszych etapach życia, a w większości krajów jest on faktycznie zapewniany przez rozwinięte systemy edukacyjne. Zwykłem sugerować, że neandertalczyk mógłby prawdopodobnie uzyskać najwyższe osiągnięcia poznawcze, gdyby był wychowywany w naszych cywilizowanych, obecnych systemach edukacyjnych.
Czy istnieje „maksymalny” poziom inteligencji, którego nie da się przekroczyć biologicznie?
Zasadniczo wartości IQ mają standardową formę (dystrybucja rozkładu Gaussa), co oznacza, że nie ma żadnych ograniczeń. Średnia wynosi 100, a najwyższe wartości zwykle wynoszą około 150 lub więcej, choć większe również zostały odnotowane. Niemniej jednak nasz mózg jest ograniczony (nawet jeśli jest bardzo potężny). Jego rozmiar nie może być znacznie większy, w przeciwnym razie komunikacja w nim byłaby powolna i mniej wydajna. Również rozmiar naszej głowy nie może być większy ze względu na problemy porodowe. Ogólnie rzecz biorąc, jesteśmy w okolicach biologicznych granic naszej inteligencji, choć możemy ją w jakiś sposób zwiększyć poprzez odpowiednie zarządzanie wiedzą i rozwojem.
Czy w przyszłości możliwe będzie „zwiększanie” inteligencji za pomocą terapii genowej lub biotechnologii?
Istnieją setki genów wpływających na nasze IQ. Jest to więc wykonalne, ale niełatwe. W każdym razie należy pokonać kilka barier etycznych (a także technologicznych). Będzie to zależało od tego, co zdecydują ludzie jako całość (lub grupa kulturowa czy narodowa), choć potrzeba jeszcze kilku lat, aby taka możliwość stała się dostępna.
Przeczytaj: Jakiego zwierzaka widzisz na grafice? Wynik zdradzi, jak funkcjonuje twój mózg
Inteligencja a uzależnienia
Dlaczego mimo inteligencji wciąż popełniamy błędy i wpadamy w uzależnienia? Nie potrafimy odróżnić, co jest dobre, a co złe?
Możliwych jest tu kilka odpowiedzi. Po pierwsze, systemy neuronalne, które popełniają błędy i uzależniają się, są znacznie starsze niż te, które dają początek naszym najbardziej intelektualnym zdolnościom, więc nie było wystarczająco dużo czasu, aby udoskonalić ich regulację przez systemy intelektualne. Po drugie, te prymitywne systemy pojawiły się w czasach, w których zasoby do zaspokojenia ich potrzeb były ograniczone; nasza inteligencja zapewnia nam teraz pewną obfitość tych dóbr, a następnie systemy mają tendencję do ich nadużywania. Wreszcie zwykłe korzystanie z naszej inteligencji nie jest bezkosztowe, ale wymaga dużego wysiłku. Dlatego używamy jej tylko od czasu do czasu, będąc przez większość czasu w trybie pracy, a w nim występuje wiele uprzedzeń i błędów.
Sztuczna inteligencja - czy jest czego się obawiać?
Czy rozwój AI może wpływać na sposób, w jaki myślimy i uczymy się? Jakie są dla nas konsekwencje posługiwania się tym narzędziem?
Obecnie konsekwencją rozwoju AI są liczne korzyści dla naszego gatunku. Sztuczna inteligencja przyczynia się do znacznego postępu naukowego, odkrywając wzorce w przyrodzie, co wymagałoby wielu lat ciężkiej pracy człowieka. Może to mieć negatywne konsekwencje, jeśli zostanie użyte jako narzędzie wykorzystywane do wyrządzania zła lub krzywdy innym ludziom. Dzieje się tak w przypadku każdego ludzkiego wynalazku (pisma, technologii i tym podobnych). Mogą one być wykorzystane w dobrym lub złym celu. To jak nóż: narzędzie bardzo przydatne do wielu rzeczy, a mamy ich w domu kilka; może zabijać innych, ale (zwykle) nie używamy go w tym celu. Nie sądzę, by AI wpłynęła na nasz sposób myślenia, jest raczej odwrotnie: AI stopniowo się uczy i myśli jak prawdziwy człowiek.
