U 80% pacjentów występują charakterystyczne objawy na miesiąc przed zawałem serca. Nie wolno ich ignorować
Ból w piersi, który znika po minucie, nagła zadyszka przy wchodzeniu po schodach, bezsenność tłumaczona stresem – z pozoru błahe sygnały mogą być „cichym alarmem” na cztery tygodnie przed zawałem serca. Najnowsze badania pokazują, że aż 80 proc. pacjentów doświadcza takich dolegliwości, ale tylko niewielu zgłasza się wtedy do lekarza. Sprawdź, na co zwrócić uwagę, żeby nie przegapić chwili, gdy serce woła o pomoc.
- 80 proc. chorych odczuwa prodromalne (wcześniejsze) objawy nawet miesiąc przed zawałem
- Najczęstsze sygnały to przemijający ból w klatce, duszność, skrajne zmęczenie
- Wczesna reakcja może obniżyć śmiertelność zawału nawet o 30 proc.
Organizm daje znać dużo wcześniej
Krótki, powtarzający się ucisk za mostkiem czy długotrwałe zmęczenie to objawy, które Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (European Society of Cardiology, ESC) określa jako „stuttering symptoms” – przerywane epizody niedokrwienia mięśnia sercowego.
W badaniu American Heart Association obejmującym 567 mężczyzn w wieku 35–65 lat, niespecyficzne dolegliwości pojawiały się od 4 tygodni do godziny przed zawałem u czterech na pięciu pacjentów. To pokazuje, że serce zwykle ostrzega o zagrożeniu z wyprzedzeniem, ale sygnały łatwo zignorować lub pomylić np. z przepracowaniem.
Co dzieje się na 30 dni przed zawałem?
Najnowsza analiza European Heart Journal (2025) potwierdza, że objawy przedzawałowe są częstsze niż myślano i dotyczą obu płci. Autorzy wymieniają pięć najczęstszych sygnałów miesiąc przed zawałem:
- Krótki, powtarzalny ucisk lub pieczenie za mostkiem, ustępujące w spoczynku.
- Napadowa duszność lub niewyjaśniony brak tchu przy codziennym wysiłku.
- Nagłe, skrajne zmęczenie lub spadek tolerancji wysiłku bez innych przyczyn.
- Zaburzenia snu (wybudzanie się z uczuciem kołatania serca).
- Nawracające uczucie lęku lub „złego przeczucia”, opisywane zwłaszcza przez kobiety.
Według wspomnianego badania AHA, wśród osób zgłaszających symptomy: 56 proc. miało ból w klatce, a 13 proc. – duszność. Co ważne, prawie połowa pacjentów, którzy przeżyli zawał, przyznała, że zbagatelizowała wcześniejsze sygnały.
Przeczytaj też: Stan przedzawałowy to ostatnie ostrzeżenie przed zawałem. Jak go rozpoznać?
Co zrobić, gdy pojawią się niepokojące sygnały?
Każdy powracający ból w klatce, zadyszka lub gwałtowny spadek kondycji wymagają oceny przez lekarza rodzinnego lub kardiologa. Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 5 minut, nasila je wysiłek lub towarzyszą im poty, nudności czy promieniowanie bólu do żuchwy – natychmiast dzwoń po numer alarmowy 112.
Szybkie działanie ratuje mięsień sercowy – z każdą minutą zwłoki obszar martwicy się powiększa. Oto kroki, które możesz podjąć zanim przyjedzie pomoc:
- Usiądź lub połóż się z uniesioną górną częścią ciała, nie chodź po domu.
- Przyjmij zaleconą wcześniej przez lekarza tabletkę z nitrogliceryną pod język, jeśli ją masz.
- Jeśli nie ma przeciwwskazań, rozgryź 150–300 mg kwasu acetylosalicylowego (popularna aspiryna).
- Zadzwoń do bliskiej osoby, aby nie zostać samemu w razie utraty przytomności.
Nawet jeśli objawy ustąpią, potrzebna jest dalsza diagnostyka: EKG spoczynkowe, test wysiłkowy lub badanie troponin – do decyzji lekarza. Zaktualizowane wytyczne ESC 2023 zalecają też ocenę czynników ryzyka (cholesterol, nadciśnienie, cukrzyca) u każdego pacjenta z epizodem bólu wieńcowego.
Przeczytaj też: Czy grozi ci zawał serca? Kardiolożka mówi, jak można to sprawdzi
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.
Źródła:
- 2023 ESC Guidelines on Acute Coronary Syndromes.
- American Heart Association – Scientific Sessions (Dallas, 2025).
- European Heart Journal, lipiec 2025 – „Prodromal symptoms before first myocardial infarction”.
- Systematic Review: „Prodromal Symptoms of Acute Myocardial Infarction in Women”, Nursing Open 2024.
