Eksperci biją na alarm. Te objawy nowotworów głowy i szyi lekceważy wielu Polaków
W Polsce rośnie świadomość, ale chorzy nadal zbyt często trafiają do specjalisty za późno. Zaktualizowane wytyczne leczenia, szerszy program bezpłatnych szczepień przeciw HPV oraz wrześniowe akcje badań mają to zmienić. Sprawdzamy, co mówią dane, na jakie objawy „ponad 3 tygodnie” trzeba reagować i gdzie szukać pomocy.
- „W Polsce nowotwory głowy i szyi odpowiadają za około 6–7 proc. wszystkich zachorowań”.
- EHNS przypomina zasadę 1 for 3: jeden objaw utrzymujący się >3 tygodni = pilna konsultacja.
- NIO zaktualizował polskie wytyczne (adaptacja NCCN); państwo rozszerzyło bezpłatne szczepienia.
Nowotwory głowy i szyi - skala problemu
„Nowotwory głowy i szyi” to wspólna nazwa dla raków m.in. jamy ustnej, gardła, krtani, nosa i zatok. Kluczowe czynniki ryzyka to palenie tytoniu i alkohol; łączne narażenie wielokrotnie zwiększa ryzyko. Coraz większą rolę w raku części ustnej gardła (oropharynx) odgrywa HPV, zwłaszcza typ 16.
Według Krajowego Rejestru Nowotworów nowotwory narządów głowy i szyi stanowią ok. 5,5–6,2% wszystkich nowotworów złośliwych w Polsce, co przekłada się na ok. 5,5–6 tys. nowych zachorowań rocznie.
Zasada „1 for 3”
Jeśli którykolwiek z poniższych objawów utrzymuje się ponad 3 tygodnie, trzeba zgłosić się do lekarza (najpierw POZ lub bezpośrednio do laryngologa):
- przewlekła chrypka lub ból gardła,
- ból i/lub trudności w połykaniu,
- niegojące się owrzodzenie w jamie ustnej, czerwone/białe plamy,
- guzek na szyi,
- jednostronnie zatkany nos lub krwawienia z nosa.
Nowotwory głowy i szyi w Polsce nadal są wykrywane zbyt późno. Kluczowe działania to: rzucenie palenia i ograniczenie alkoholu, szczepienie przeciw HPV w odpowiednim wieku, szybkie reagowanie na objawy trwające ponad 3 tygodnie oraz korzystanie z aktualnych ścieżek diagnostyczno-terapeutycznych NIO. To najprostsza droga, by poprawić wyniki leczenia nowotworów głowy i szyi w Polsce. Przeczytaj: Doda otworzyła się na temat choroby. Winien niezdrowy nawyk. "Robiłam to przez co najmniej siedem, osiem lat"
Nowe wytyczne i leczenie w Polsce
Narodowy Instytut Onkologii w czerwcu 2025 r. ogłosił aktualizację i adaptację zaleceń NCCN do polskich realiów. Wytyczne porządkują diagnostykę i terapię, uwzględniają nowe refundacje i mają ujednolicić postępowanie w ośrodkach. Przeczytaj: Coraz więcej osób cierpi na syndrom "szyi żółwia". Leczenie nie jest proste
Nowoczesne techniki precyzyjnego napromieniania wchodzą do rutyny. Teleradioterapia stereotaktyczna żyroskopowa (TSZ, m.in. z wykorzystaniem systemu ZAP-X) została dodana do wykazu świadczeń gwarantowanych w leczeniu szpitalnym (Dz.U. 2025 poz. 784); NFZ publikuje warunki finansowania świadczenia od 1 września 2025 r.
Źródła: Pacjenci.pl, Narodowy Instytut Onkologii
