Zapalenie mięśnia sercowego - podstępna choroba, która może dotknąć każdego. Skąd się bierze?

Co to jest zapalenie mięśnia sercowego?

Zapalenie mięśnia sercowego to stan zapalny środkowej części tkanki mięśnia wywołany różnymi czynnikami. „Serce składa się z trzech warstw: wsierdzia, sierdzia i osierdzia. Zapalenie mięśnia sercowego dotyczy sierdzia.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski. Proces zapalny może prowadzić do uszkodzenia mięśnia sercowego i niewydolności serca. 

Zapalenie mięśnia sercowego może przebiegać w kilku postaciach: 

• piorunująca – o nagłym początku z szybkim rozwojem objawów, które mogą prowadzić do wstrząsu, a nawet zgonu
• ostra - o mniej wyraźnym początku i łagodniejszych objawach, które mogą minąć samoistnie po kilku tygodniach lub miesiącach 
• podostra lub przewlekła – o powolnym przebiegu, prowadząc do zaawansowanej niewydolności serca 

Zapalenie mięśnia sercowego - objawy, przyczyny, leczenie. Wywiad z ekspertem Czytaj dalej Zawał serca u młodych osób - objawy, przyczyny, rozpoznanie. Ekspert tłumaczy Czytaj dalej

Przyczyny zapalenia mięśnia sercowego

Zapalenie mięśnia sercowego występuje zarówno u dorosłych, jak i u dzieci a jego przyczyny mogą być różne. Najczęściej jest powikłaniem infekcji układu oddechowego lub pokarmowego. 

„Zapalenie mięśnia sercowego ma inną etiologię i przyczynę. Najczęściej jest to przyczyna wirusowa. Nie jest to niedokrwienie, czyli brak zaopatrzenia w tlen mięśnia sercowego, ale infekcja, która obejmuje serce. Najczęściej towarzyszy infekcji górnych dróg oddechowych, czy infekcji przewodu pokarmowego.” - powiedział kardiolog sportowy, prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek. 

Zapalenie mięśnia sercowego może być spowodowane nie tylko przez bakterie czy wirusy, ale także przez stosowanie niektórych leków. 

„Najczęściej nie udaje nam się znaleźć konkretnej przyczyny, dlaczego u danego pacjenta wystąpiło zapalenie mięśnia sercowego. Od zwykłych wirusów, które powodują zwykłe przeziębienie, przez bakterie, a nawet leki, takie jak antybiotyki, czy leki przeciwpadaczkowe i przeciwnowotworowe. To wszystko może wywoływać zapalenie mięśnia sercowego.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski. 

Zapalenie mięśnia sercowego często występuje u młodych pacjentów, którzy wcześniej nie borykali się ze schorzeniami układu krążenia. Do jego rozwoju mogą przyczyniać się choroby autoimmunologiczne.

„Tak naprawdę każdy z nas może zachorować na zapalenie mięśnia sercowego i to czyni tę chorobę taką podstępną. Oczywiście, możemy mieć pewne czynniki predysponujące, m.in. choroby związane z obniżeniem odporności, toczeń, czy zapalenia układowe, które mogą przyczynić się do rozwoju zapalenia mięśnia sercowego.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski. 

Zapalenie mięśnia sercowego jest jednym z najpoważniejszych powikłań infekcji Covid-19. 

„Według najświeższego raportu ze Stanów Zjednoczonych na 2021 rok, zakażenie Covidem zwiększa ryzyko wystąpienia problemów kardiologicznych, w tym zapalenia mięśnia sercowego aż do 117 razy.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski. 

Zbyt intensywny wysiłek fizyczny podczas trwania infekcji stanowi istotny czynnik ryzyka zapalenia mięśnia sercowego. 

„Pamiętajmy, aby unikać wysiłku fizycznego w okresach infekcji sezonowych. Mając gorączkę, czy stan podgorączkowy nie powinniśmy angażować się w większe aktywności fizyczne, bo to zwiększa ryzyko zapalenia mięśnia sercowego. Jest to właśnie stan, który częściej występuje u osób młodych.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski. 

Przyczyny zapalenia mięśnia serowego: 

• infekcje wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze
• niektóre leki (przeciwpadaczkowe, przeciwnowotworowe, antybiotyki) 
• narkotyki
• powikłania po chorobie (np. grypie, covid-19)
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń, zapalenia układowe)
• zakażenie układu pokarmowego
• zbyt intensywny wysiłek fizyczny w trakcie trwania infekcji

Objawy zapalenia mięśnia sercowego

Objawy zapalenia mięśnia sercowego często są mało charakterystyczne i mogą wystąpić w najróżniejszej postaci. Zapalenie mięśnia sercowego może przebiegać łagodnie, jak i dramatycznie, stanowiąc bezpośrednie zagrożenie życia pacjenta. 

„Może dawać bardzo skąpe objawy, do tego stopnia, że nie będziemy nawet świadomi, że coś złego dzieje się w naszym sercu. Przy łagodnej postaci choroby może to być zwykłe zmęczenie, które odczuwamy.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski.

„Czasem potrafi przybrać bardzo radykalną formę. Są to najczęściej objawy niewydolności serca, z dusznościami, przebiegające z dosyć dramatycznym przebiegiem. Serce jest tak zajęte przez proces zapalny, że jego wydolność jest bardzo słaba. Jeśli pacjent nie otrzyma szybkiej pomocy, może dojść do zatrzymania krążenia i zgonu.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski.

Objawy zapalenia mięśnia sercowego mogą być mylące i nierzadko przypominają zawał serca. 

„Nie raz spotkałem się z sytuacją, gdy dolegliwości i obraz pacjenta przedstawiały zawał. Pacjent odczuwał ból w klatce piersiowej i były widoczne zmiany w EKG. Kiedy jednak zrobiliśmy pełen panel badań, łącznie z leczeniem inwazyjnym (koronarografią), okazało się, że nie ma zmian, które mogłyby wskazywać na zawał serca. Odnotowaliśmy jednak wysokie składniki stanu zapalnego.” - powiedział kardiolog lek. Piotr Borowski.

Główne objawy zapalenia mięśnia sercowego: 

• duszność
• zaburzenia rytmu serca
• ból w klatce piersiowej
• uczucie zmęczenia i osłabienia 
• obrzęki (głównie kostek i podudzi) 
• gorączka 
• dreszcze