Jak odróżnić ostrą niewydolność serca od przewlekłej?
O niewydolności serca mówimy, gdy organ nie jest w stanie pompować tyle krwi, by narządy prawidłowo funkcjonowały – następstwem tego jest zaleganie krwi i niedotlenienie. Wyróżniamy niewydolność ostrą i przewlekłą, a każda z nich ma inne objawy. Wyjaśniamy, czy się różnią. Artykuł powstał na podstawie rozmowy z kardiologiem dr n. med. Ewą Uścińską.
Niewydolność serca – stan, w którym serce pompuje za mało krwi
Niewydolność serca sprawia, że do narządów nie dociera odpowiednio duża ilość krwi. Powoduje to zmniejszenie wydolności wysiłkowej. W tym stanie upośledzona zostaje funkcja serca jako pompy, co sprawia, że krążenie krwi w organizmie nie może utrzymywać się na prawidłowym poziomie.
Niewydolność serca może powodować wiele przyczyn. Jednak najczęściej są to:
- choroba wieńcowa,
- nadużywanie alkoholu,
- zaburzenie rytmu serca,
- nadciśnienie tętnicze,
- wady zastawek serca,
- zawał serca.
„W łagodniejszych postaciach choroby ten problem ujawnia się jedynie w czasie wysiłku jako nadmierna męczliwość i zadyszka w czasie aktywności fizycznej. W zaawansowanym stanie serce krążenie jest upośledzone również w czasie spoczynku i duszność występuje już w czasie siedzenia czy leżenia, dodatkowo pojawiają się obrzęki, głównie kończyn dolnych”. - powiedziała kardiolog dr n.med. Ewa Uścińska.
Jak odróżnić ostrą niewydolność serca od przewlekłej?
Typowymi objawami przewlekłej niewydolności serca są:
- duszności,
- stałe znużenie i zmęczenie,
- duszność napadowa (powoduje, że chory budzi się 2 lub 3 godziny od zaśnięcie),
- duszność występująca kilka minut po położeniu się,
- obrzęk kostek.
Objawy ostrej niewydolności prawej komory serca to:
- wodobrzusze,
- powiększona wątroba,
- pałeczkowate palce,
- większy ciężar ciała,
- przepełnienie żył szyjnych.
Objawy ostrej niewydolności lewej komory serca to:
- zasinienie ust,
- kaszel,
- zimna skóra,
- szybki oddech,
- duszności rozwijające się w ciągu kilku godzin,
- świszczący oddech.
Przewlekła niewydolność serca sprawia, że wzrasta ryzyko wystąpienia m.in. udaru mózgu, lecz najczęściej nie stanowi zagrożenia życia.
„Przewlekła niewydolność serca to stan stabilny, z którym można na co dzień funkcjonować. Tę stabilizację zapewniają m.in. odpowiednio dobrane leki oraz styl życia dostosowany do możliwości organizmu. Osoba z przewlekłą niewydolnością serca ma zwykle zmniejszoną tolerancję wysiłku, natomiast nie ma obrzęków kończyn dolnych i komfort codziennego życia nie jest istotnie obniżony. W przebiegu przewlekłej niewydolności serca często występują stany pogorszenia”. - powiedziała kardiolog dr n.med. Ewa Uścińska.
Ostra niewydolność serca bywa stanem bezpośredniego zagrożenia życia.
„Jeśli do dekompensacji układu krążenia dochodzi gwałtownie, mamy do czynienia z ostrą niewydolnością serca, czyli stanem zagrożenia życia wymagającym szybkiej interwencji medycznej. Podstawowym objawem jest wówczas narastająca duszność, szybki oddech, niepokój, często spadek ciśnienia tętniczego krwi, blada spocona skóra. Czasem ostra niewydolność serca pojawia się bez wcześniej rozpoznanej niewydolności serca np. w czasie rozległego zawału mięśnia sercowego i uszkodzenia ważnych struktur serca, prowadząc do gwałtownych zaburzeń krążenia krwi. Postępowanie jest uzależnione od przyczyny pogorszenia stanu oraz rodzaju uszkodzeń serca lub naczyń”. - powiedziała kardiolog dr n.med. Ewa Uścińska.
Na czym polega diagnostyka niewydolności serca?
Zarówno w przypadku przewlekłej, jak i ostrej niewydolności serca podstawowym działaniem diagnostycznym jest wywiad lekarski. Podczas niego lekarz ustala m.in. jakie dolegliwości miał pacjent, czy wcześniej już występowały schorzenia o podłożu sercowo-naczyniowym.
Niewydolność serca może być oznaką choroby wieńcowej. W tym przypadku w pierwszym etapie diagnostyki również przeprowadza się wywiad z pacjentem, podczas którego lekarz ustala, jaki jest charakter bólu. Jednak to tylko początek.
„W dalszej kolejności przeprowadzamy badanie fizykalne czyli osłuchiwanie serca i płuc oraz pomiar ciśnienia tętniczego. Następnie analizujemy zapis EKG spoczynkowego oraz wyniki badań laboratoryjnych, w tym lipidogram, glikemię i parametry nerkowe. Do tego momentu wiemy prawie wszystko na temat czynników ryzyka choroby wieńcowej”. - powiedziała kardiolog dr n.med. Ewa Uścińska.
Ważnym badaniem diagnostycznym zarówno w przypadku niewydolności serca, jak i choroby wieńcowej jest echo serca. By rozpoznać niewydolność serca konieczne jest ustalenie, jak pracuje serce w spoczynku. Dzięki temu możliwe jest zarówno postawienie diagnozy, jak i ustalenie planu badania.
„W diagnostyce choroby wieńcowej i każdej innej choroby serca należy bezwzględnie wykonać echo serca, aby poznać jego budowę, strukturę i funkcję zastawek oraz kurczliwość mięśnia sercowego”. - powiedziała kardiolog dr n.med. Ewa Uścińska.
