Po tym poznasz, że w wędlinie nie ma chemii. Wybieraj mądrze
Lubisz szynkę na kanapce, ale nie chcesz dodatkowej porcji „E-składników”? Sprawdzenie, czy wędlina nie skrywa konserwantów i barwników, jest prostsze, niż myślisz. Wystarczy kilka minut w sklepie i znajomość kilku zasad – a na talerzu ląduje produkt krótkiej listy składników, a nie długiego składu chemicznego.
- Najpewniejszy znak jakości to krótki, zrozumiały skład – mięso, przyprawy, ewentualnie sól
- Unikaj azotynów (E 249–E 250) oraz fosforanów (E 450–E 452) – to one nadają „cukierkowy” róż i przedłużają trwałość
- Warto szukać wyrobów z certyfikatami lub ekologicznymi bez azotynów – one podlegają rygorystycznym kontrolom
Wędliny pełne chemii mogą być rakotwórcze
Wędlina to jeden z najpopularniejszych dodatków do polskiego pieczywa, ale też najczęstsze źródło konserwantów w diecie. Azotyny nadają mięsu trwałość i apetyczny róż, lecz w wysokiej temperaturze mogą tworzyć nitrozoaminy – związki o potencjale rakotwórczym. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) już w 2015 r. zaliczyła przetworzone mięso do grupy czynników rakotwórczych (Grupa 1). Coraz bardziej świadomi konsumenci wymagają więc od producentów tzw. „clean-label” – receptur bez zbędnych dodatków.
Tego w składzie paczkowanych wędlin unikaj jak ognia
UE określa maksymalne poziomy azotynów i azotanów w żywności; w wędlinach to maks. 150 mg/kg – ale „maksymalne” nie znaczy „obowiązkowe”. Jeśli producent chce, może w ogóle ich nie użyć. Główny Inspektorat Sanitarny przypomina, że skład na etykiecie musi być wypisany od surowca o największym udziale, więc im dalej na liście „E-składniki”, tym mniejsza ich ilość.
Na etykiecie alarm powinny wzbudzić:
- E 249–E 250 – azotyny (sód, potas);
- E 251–E 252 – azotany;
- E 450, E 451, E 452 – fosforany (wiązane z demineralizacją kości);
- E 621 – glutaminian sodu (wzmacniacz smaku, dodatkowa sól).
WHO radzi ograniczać wędliny przetworzone nie tylko z powodu soli i tłuszczu, ale właśnie dodatków zwiększających ryzyko raka jelita grubego.
Jak wygląda wędlina z dodatkiem chemii? Uważaj na nią na targach i stoiskach
Pierwszym sygnałem chemicznych dodatków jest kolor: azotyn sodu (E 250) reaguje z mioglobiną, tworząc nitrozylomioglobinę, która barwi wędlinę na jednolity, „cukierkowy” róż – im bardziej nienaturalnie intensywny i równomierny odcień, tym większe ryzyko użycia azotynów. Naturalnie parzona czy pieczona szynka bez tych substancji bywa bladoróżowa, miejscami szarawa, a przekrój ma dyskretne, nieregularne przejścia barw.
Fosforany (E 450–E 452), które wiążą wodę, zdradza z kolei szklisty połysk i lekko śliska, wilgotna powierzchnia; po otwarciu opakowania na plastrach może pojawić się cienki film lub „galaretka”. Idealnie okrągły kształt plastrów i identyczny kolor od krawędzi po środek sugerują formowanie lub wstrzykiwanie solanki, a nie pochodzenie z jednego kawałka mięsa. Jeśli zatem wędlina wygląda jak wyretuszowana, bardziej niż jak tradycyjny wyrób rzemieślniczy, warto sięgnąć po produkt o krótszym i prostszym składzie.
Jak wybrać dobrą wędlinę?
- Unikaj azotynów (E 249–E 250) oraz fosforanów (E 450–E 452) – to one nadają „cukierkowy” róż i przedłużają trwałość
Warto szukać wyrobów z certyfikatami lub ekologicznymi bez azotynów – one podlegają rygorystycznym kontrolom - Czytaj skład – im krótszy i bardziej „domowy”, tym lepiej.
- Sprawdź datę ważności – krótka (5–7 dni) sugeruje brak silnych konserwantów.
- Patrz na kolor – naturalnie peklowana bez azotynów jest blado-różowa, nie neonowa.
- Certyfikaty – „Jakość Tradycja”, „Chroniona Nazwa Pochodzenia” czy „BIO” zwiększają szansę na skład bez chemii.
- Cena – dobre mięso i naturalne przyprawy rzadko kosztują tyle, co „papierowa” mielonka.
Nie chcesz rezygnować ze smaku? Wybierz schab własnej roboty lub pieczony udziec zamiast szynek „z solanki”. Godzina pieczenia w 180 °C i prosty skład przypraw czynią cuda – zero konserwantów, pełna kontrola.
Źródła: WHO, NCEŻ, IARC
