Jakie warzywa warto jeść jesienią? Nie tylko dynia! Tych sobie nie żałuj
Dni stają się krótsze, a odporność wystawiona jest na próbę. Jesienią możemy jednak sięgnąć po warzywa, które dojrzewają właśnie teraz i w naturalny sposób uzupełniają zapasy witamin oraz antyoksydantów. Sprawdź, które z nich grają pierwsze skrzypce w sezonie – i dlaczego warto dać im miejsce na talerzu.
- Dynia i marchew dostarczają β-karotenu, z którego organizm wytwarza witaminę A wspierającą błony śluzowe
- Jarmuż i brukselka biją rekordy zawartości witaminy C – porcja może pokryć ją w 100 proc.
- Buraki, bogate w azotany, sprzyjają utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi
Dlaczego warto jeść sezonowe warzywa i owoce? Powodów jest wiele
Jedzenie sezonowo to nie tylko kwestia smaku i ceny. Warzywa zebrane w optymalnym momencie mają więcej witamin, a krótsza droga „z pola na talerz” oznacza mniejszą utratę składników wrażliwych na światło i temperaturę. Światowa Organizacja Zdrowia przypomina, że dorosły powinien spożywać co najmniej 400 g warzyw i owoców dziennie, najlepiej różnokolorowych. Jesień – z dynią, burakiem czy jarmużem – ułatwia realizację tej normy.
Jesienne owoce i warzywa – jedz na zdrowie!
Poniższe warzywa dojrzewają w Polsce od września do listopada i to właśnie wtedy mają najwyższą wartość odżywczą:
- dynia – 3 mg β-karotenu i 2 mg witaminy C w 100 g; dodatkowo potas wspierający równowagę elektrolitową;
- jarmuż – aż 120 mg witaminy C (trzykrotność dziennej referencji) i ponad 5 mg β-karotenu w 100 g; dostarcza też wapnia i folianów;
- buraki – naturalne źródło folianów i azotanów; te ostatnie, przekształcane w organizmie do tlenku azotu, mogą przyczyniać się do obniżenia ciśnienia tętniczego;
- brukselka – podobnie jak jarmuż należy do kapustnych; bogata w witaminę K, która uczestniczy w krzepnięciu krwi i gospodarce kostnej;
- korzeniowe klasyki (marchew, pietruszka) – tanie, dostępne, pełne błonnika i karotenoidów; polskie zalecenia żywieniowe 2024 przypisują im ważną rolę w codziennej podaży witamin.
Eksperci NCEŻ podkreślają, że warzywa bogate w β-karoten (dynia, marchew, jarmuż) pomagają budować barierę przeciw infekcjom dróg oddechowych, typowym dla chłodnych miesięcy.
Uwaga na interakcje
Osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe (np. na bazie warfaryny) powinny monitorować spożycie warzyw bardzo bogatych w witaminę K, takich jak jarmuż i brukselka, i w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem.
Kiedy po poradę?
Jeśli po burakach odczuwasz dyskomfort żołądkowy lub masz kamicę nerkową (bogaty w szczawiany sok buraczany może ją nasilać).
Przy przewlekłych chorobach jelit, gdy błonnik z kapustnych powoduje wzdęcia nieustępujące mimo gotowania.
Gdy planujesz suplementację beta-karotenu – naturalne źródła są bezpieczniejsze, ale wysokie dawki w tabletkach mogą szkodzić palaczom.
Praktyczna wskazówka: gotuj warzywa „al dente” lub piecz w 180 °C – zbyt długie gotowanie w dużej ilości wody wypłukuje witaminę C i foliany.
Źródła: Pacjenci
Czytaj także: Dynia ma właściwości antyrakowe. Mamy na nią banalnie prosty przepis
