Daria Siemion 27.10.2025 13:03

Powrót smaku z PRL-u. Zapomniany klasyk znów bryluje – teraz w wersji fit

Przysmak z PRL-u wraca na stoły. Tym razem w zdrowszej wersji Fot. Camva

Była kulinarnym filarem polskich domów w latach 70. i 80. XX wieku. Potem ustąpiła miejsca chudemu drobiowi i egzotycznym filetowi z łososia. Dziś wątróbka wraca na talerze – nie tylko z sentymentu, ale i z powodów zdrowotnych. Dietetycy nazywają ją naturalnym „suplementem żelaza”, a kucharze doceniają jej uniwersalność.

Wątróbka jest bogatym źródłem żelaza
Zawiera mnóstwo witaminy A
Kto może ją jeść, a kto powinien uważać?

Wątróbka jak suplement

W czasach PRL-u podroby były tanie i powszechnie dostępne – stąd ich obecność w codziennej kuchni. Dziś wracają na fali mody na tradycyjne i lokalne składniki. Wątróbka trafia na stoły nie tylko w domach, ale i w restauracjach serwujących dania z twistem retro.

Kluczowy jest jej profil odżywczy. Porcja 100 g wątróbki wołowej dostarcza:

ok. 20 g pełnowartościowego białka,
zaledwie 135 kcal,
6,5 mg żelaza hemowego – najlepiej przyswajalnej formy tego pierwiastka,
ok. 70 µg witaminy B12 – wielokrotność dziennego zapotrzebowania,
aż 15 000 µg witaminy A (≈50 000 IU) – skutecznej, ale potencjalnie toksycznej w nadmiarze.

Dodatkowo zawiera cholinę, foliany i miedź – składniki wspierające pracę mózgu, metabolizm i układ krwiotwórczy.

Kto powinien jeść wątróbkę?

Wątróbka może być korzystna przy regularnym, ale umiarkowanym spożyciu – 1–2 razy w tygodniu. Szczególnie polecana jest osobom:

z niedokrwistością z niedoboru żelaza,
w trakcie rekonwalescencji,
aktywnym fizycznie,
potrzebującym wsparcia odporności (witamina A),
pracującym umysłowo (cholina wspiera koncentrację i pamięć).

To najgorszy miód na rynku, a Polacy wciąż kupują. Omijaj szerokim łukiem

Kto musi uważać na wątróbkę? Uwaga na nadmiar witaminy A

Mimo wielu zalet, wątróbka nie jest dla wszystkich. Eksperci zalecają nie przekraczać 100 g dziennie i nie jeść jej częściej niż dwa razy w tygodniu. Spożycie warto ograniczyć, jeśli:

jesteś w ciąży lub planujesz ciążę – nadmiar witaminy A może być szkodliwy dla płodu,
masz dnę moczanową lub wysoki poziom kwasu moczowego – podroby zawierają dużo puryn,
cierpisz na hemochromatozę,
suplementujesz witaminę A lub cynk – ryzyko kumulacji.

Do lekarza należy się zgłosić w przypadku objawów takich jak: ból stawów, silne bóle brzucha, żółtaczka czy objawy zatrucia witaminą A (np. bóle głowy, zawroty, zaburzenia widzenia).

Przepis z zeszytu babci: klasyczna wątróbka z cebulą

Składniki (na 4 porcje):

500 g wątróbki wieprzowej lub drobiowej
2 szklanki mleka (do namoczenia)
3 duże cebule
2 łyżki smalcu (lub oleju)
1 łyżka mąki
sól, pieprz, majeranek

Sposób przygotowania:

Wątróbkę oczyść, pokrój w plastry, zalej mlekiem i odstaw na 30 minut – zmięknie i straci gorycz.
Cebulę pokrój w pióra, podsmaż na połowie tłuszczu na złoto, odstaw.
Odsączoną wątróbkę oprósz mąką i smaż na pozostałym tłuszczu po 2 minuty z każdej strony.
Dodaj cebulę, dopraw solą, pieprzem i majerankiem. Duś minutę pod przykryciem.
Podawaj z ziemniakami i buraczkami – jak za dawnych lat.

Źródło: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, WHO, Pacjenci

Czytaj także: To warzywo może uszkadzać wątrobę. Wiele osób nie wie, że nie powinno go jeść

Tagi: zdrowe odżywianie Anemia mięso