Popcornowe płuca. Przerażający skutek vapowania
Elektroniczne inhalatory nikotyny, znane wszystkim jako e-papierosy zyskały popularność jako zdrowsza alternatywa dla zwykłych papierosów. Ale czy rzeczywiście nią są? Niekoniecznie. Wpływ używania e-papierosów, czyli vapowania na zdrowie nie jest jeszcze do końca przebadany. Jest jednak coraz więcej doniesień o związanych z nim poważnych problemach zdrowotnych.
E-papieros, czyli właściwie co?
E-papieros to niewielkie urządzenie zasilane akumulatorowo, które umożliwia inhalację nikotyny bez spalania tytoniu. Płyn z nikotyną jest podgrzewany w e-papierosie, dzięki czemu przechodzi w stan lotny i może być wdychany.
Płyny stosowane w e-papierosach, czyli tzw. liquidy, to mieszanki glikolu propylenowego, gliceryny, nikotyny i dodatków smakowych bądź aromatycznych. Glikol i gliceryna odpowiadają za charakterystyczny efekt „chmurki” podczas wydychania po zaciągnięciu się.
Największą przewagą e-papierosów nad tradycyjnymi papierosami jest brak tlenku węgla – ten uwalnia się w procesach spalania, o których w przypadku vapowania nie ma mowy. Używanie e-papierosów jest też tańsze od palenia papierosów, a smakowe liquidy czynią ten produkt popularnym zwłaszcza wśród młodzieży. I tu powstaje problem.
E-papieros niezgody
Wśród ekspertów nie ma zgody co do słuszności idei vapowania. Jedni zwracają uwagę, że może pomagać w uwalnianiu się od nałogu i jest bezpieczniejsze od palenia zwłaszcza dla osób z chorobami układu krążenia.
Z drugiej strony mamy głosy mówiące o tym, że po e-papierosy chętnie sięgają dzieci i młodzież – kuszone atrakcyjną formą urządzenia i przyjemnym smakiem. W tym kontekście vapowanie sprzyja rozwojowi uzależnienia od nikotyny. Tymczasem jego długofalowy wpływ na zdrowie nie został jeszcze w pełni przebadany.
Przeczytaj też: Co drugi uczeń ma to w plecaku. Ministra Zdrowia: „To rzeczywiście plaga”
Natomiast pojawia się coraz więcej niepokojących doniesień o poważnych chorobach wywołanych pozornie niewinnym nawykiem.
Popcornowe płuca, czyli zarostowe zapalenie oskrzelików
U nastolatki z USA, która ukrywając się przed rodzicami vapowała od trzech lat, niedawno zdiagnozowano tzw. popcornowe płuca. Zarostowe zapalenie oskrzelików – bo tak brzmi formalna nazwa schorzenia – to rzadka, ale poważna i nieodwracalna choroba, będąca jednym z typów obturacyjnej choroby płuc. W jej przebiegu dochodzi do trwałych uszkodzeń oskrzelików płucnych, co u chorego objawia się:
• przewlekłym kaszlem,
• świszczącym oddechem,
• dusznościami,
• zmęczeniem,
a w skrajnych przypadkach może wymagać nawet przeszczepu płuc.
Przeczytaj też: Płuca palacza – objawy, rozpoznanie, kolor. Jak wyglądają płuca palaczy e-papierosów?
Zarostowe zapalenie oskrzelików rozwija się z różnych przyczyn, czasem na podłożu chorób autoimmunologicznych oraz infekcji wirusowych. Jednak w przypadku nastolatki ze stanów bezpośrednią przyczyną było właśnie vapowanie. Jak to możliwe?
Winne są aromaty w smakowych liquidach. Wiele z nich, w tym diacetyl, acetoina czy 2,3-pentanodion, są bezpieczne w produktach przeznaczonych do jedzenia. Jednak podczas inhalacji do płuc zamieniają się w toksyczną truciznę.
Na popcornowe płuca nie ma lekarstwa; uszkodzeń oskrzelików nie da się cofnąć. Leczenie polega na podawaniu leków przeciwzapalnych, immunosupresyjnych i terapii wspomagającej oddech. W skrajnych przypadkach konieczny może być przeszczep płuc.
Skąd nazwa „popcornowe płuca”?
Termin „popcornowe płuca” wywodzi się z przypadku pracowników fabryki popcornu, którzy zachorowali na tę chorobę po wdychaniu diacetylu – substancji chemicznej używanej do nadawania popcornowi maślanego aromatu.
W maju 2000 roku lekarz medycyny pracy skontaktował się z Departamentem Zdrowia i Opieki Społecznej stanu Missouri, aby zgłosić osiem przypadków trwałej obturacyjnej choroby płuc u byłych pracowników fabryki popcornu do mikrofalówek. Czterech z tych pacjentów znajdowało się na liście oczekujących na przeszczep płuc.
Wszyscy mieli chorobę układu oddechowego, z objawami takimi jak kaszel i duszność wysiłkowa, a także wszyscy pracowali w tej samej fabryce popcornu w okresie między 1992 a 2000 rokiem. Okresy zatrudnienia w fabryce wynosiły od 8 miesięcy do 9 lat.
Przyczyną rozwoju choroby było wdychanie diacetylu – tej samej substancji, która zniszczyła płuca nastolatki.
Choć w wielu krajach stosowanie diacetylu w liquidach do e-papierosów jest zakazane, kontrola nad składem takich wyrobów jest trudna. Nie wiadomo też, jaki wpływ na zdrowie mają inne substancje aromatyczne w liquidach.
Źródło:
Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Fixed obstructive lung disease in workers at a microwave popcorn factory--Missouri, 2000-2002. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2002 Apr 26;51(16):345-7. PMID: 12004984.
